Sáng ngày 27/6, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp cùng Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) tổ chức Hội thảo “Chuyển đối hộ kinh doanh thành doanh nghiệp – thực trạng và giải pháp hỗ trợ”.
Theo số liệu từ Tổng Cục Thống kê, hiện nay có khoảng 4,7 triệu hộ kinh doanh cá thể trong đó có 3,5 triệu hộ kinh doanh được cấp mã số thuế, 2 triệu hộ sản xuất nhỏ lẻ.
Các chuyên gia đều khẳng định khu vực hộ kinh doanh có số lượng rất lớn và có nhiều tiềm năng cho phát triển kinh tế, đóng góp nhiều cho sự phát triển kinh tế của đất nước. Tuy nhiên làm sao để khu vực kinh tế hộ phát huy được tiềm lực đóng góp vào sự phát triển của nền kinh tế đất nước. Trong khi mà vẫn còn những lo lắng thường trực trong các hộ về vấn đề chuyển lên thành DN.
Chia sẻ với phóng viên DĐDN, ông Đỗ Văn Bình- chủ hộ sản xuất kinh doanh sản phẩm đồ thờ (xã Duyên Thái- Thường Tín- Hà Nội) cho biết, hộ kinh doanh còn khó khăn về vấn đề nguồn vốn và mặt bằng sản xuất.
“Hộ cũng muốn được phát triển thành DN nhưng còn đang băn khoăn về vấn đề chi phí thuế. Hộ sản xuất hiện chỉ phải đóng mức thuế môn bài cố định chưa đến 1 triệu đồng/năm và bản thân chủ hộ có thể thực hiện sổ sách kế toán. Nhưng nếu lên DN thì sẽ phải thực hiện hàng loạt loại giấy tờ kế toán và mức đóng thuế cũng sẽ tăng lên, quy định cũng yêu cầu về DN phải có kế toán trưởng dẫn đến phát sinh nhân sự thêm cho DN” – ông Bình cho biết.
Còn theo ông Phan Đức Hiếu - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế T.Ư (CIEM), nghiên cứu điều tra được thực hiện với hơn 400 hộ kinh doanh tại 6 tỉnh thành của CIEM mới đây cũng chỉ ra, có đến 11% hộ kinh doanh thuộc diện phải chuyển thành DN, tức là sử dụng lao động thường xuyên từ 10 lao động trở lên, nhưng chỉ có 5,6% hộ kinh doanh dự kiến sẽ chuyển đổi. Trên thực tế con số chuyển đổi là rất ít.
“Quá trình chuyển đổi từ hộ kinh doanh thành DN vẫn đang âm thâm diễn ra nhưng tỉ lệ thấp. Bởi việc hỗ trợ và tạo ưu đãi của Nhà nước hiện mới chỉ dừng lại ở chính sách, do đó chưa thúc đẩy được hộ kinh doanh “lên” DN”- ông Hiếu đánh giá.
Cũng theo ông Hiếu, thực tế cho thấy những hộ kinh doanh chuyển đổi lên DN bởi nhận ra được những lợi ích khi chuyển thành DN, đó là sự gắn bó và trách nhiệm giữa người lao động với DN, được hưởng ưu đãi về chính sách đầu tư, vay vốn và thuê mặt bằng cũng thuận tiện hơn..
Ông Hiếu cũng dẫn chứng điều tra của CIEM từ năm 2007 đến năm 2016, đều cho thấy những lo lắng khá đồng nhất của hộ kinh doanh khi được hỏi về khó khăn khi chuyển thành DN. Cụ thể, hộ kinh doanh lo lắng về những vấn đề như các khoản phí, nghĩa vụ với người lao động, gánh nặng môi trường, phòng cháy chữa cháy. Đặc biệt là về chế độ hạch toán chứng từ kế toán, yêu cầu DN phải có kế toán trưởng, điều tra cho thấy có đến 60% DN được hỏi tỏ ra lo lắng về vấn đề này.
Theo đại diện CIEM, nếu chúng ta dùng “mệnh lệnh” hành chính mà hạn chế nhiều quyền của hộ để họ thấy bức bách và chuyển lên DN thì chúng ta lại rơi vào “cái bẫy”. Việc tự đặt ra những chiếc áo chật sẽ giống như ép trái chín khi còn non. Vì vậy, ông Hiếu khẳng định môi trường kinh doanh phải có sự bình đẳng giữa mọi hình thức kinh doanh, để DN tự nhận thấy lợi ích mà chuyển đổi lên DN.
“Chuyển đổi hộ thành DN không phải là mục tiêu cuối cùng, cái đích của chúng ta phải là phát triển khu vực kinh tế tư nhân mà ở đó mọi nguồn lực đã đầu tư vào sản kinh doanh, không phân biệt, đều phải được phát huy tối đa lợi ích”- ông Hiếu khẳng định.
Hiện nay Nhà nước đang dừng lại ở việc khuyến khích và tác động ở quy định, quy trình chuyển đổi cho hộ kinh doanh thành DN. “Nhưng Nhà nước lại đang bỏ ngỏ những điều hộ kinh doanh lo lắng như chế độ kế toán, báo cáo tài chính thanh kiểm tra...những điều Nhà nước tác động chưa được nhiều” ông Hiếu nói.
Vì vậy, ông Hiếu kiến nghị: Thứ nhất, cần khuyến khích và dùng đòn bẩy kinh tế, hơn là sử dụng “mệnh lệnh” hành chính, tạo động lực tự nhiên cho hộ kinh doanh chuyển đổi thành DN.
Thứ hai, tạo môi trường kinh doanh đơn giản, hợp lý và phù hợp với quy mô và tính chất kinh doanh. Nếu để người kinh doanh thấy có lợi ích sẽ tự khắc chuyển đổi.
“Chính phủ trước hết nên ưu tiên thực hiện luật hỗ trợ DNVVN, sửa đổi quy định về kế toán, nộp thuế phù hợp. Cấp thiết hơn là bỏ quy định phải có bộ máy kế toán riêng, khuyến khích chủ DN có thể tự làm kế toán, giảm thiếu hơn 30 giấy tờ kế toán như hiện nay. Đồng thời, rà soát toàn bộ hệ thống pháp luật, bãi bỏ các quy định tạo cản trở...Hỗ trợ chú trọng về “chất” hướng dẫn cho DN cụ thể về các thủ tục kế toán, thuế...trong khoảng 2 năm đầu mới chuyển thành DN”- ông Hiếu nhấn mạnh.