Thách thức của Chính phủ mới: 'Truyền lửa' cải cách đến toàn bộ máy

VTL
ĐB Vũ Tiến Lộc (Thái Bình) trao đổi bên hành lang Quốc hội ngày 27/7. Ảnh: H.Y

PV: Thưa ông, trong điều hành 3 tháng vừa qua, cũng như trong bài phát biểu nhậm chức nhiệm kỳ mới, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã luôn nhấn mạnh thông điệp về cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh, phát triển doanh nghiệp (DN)… Ông đánh giá gì về điều này?  

ĐB Vũ Tiến Lộc: Trong 3 tháng qua, Chính phủ nhiệm kỳ mới đã nhấn mạnh và đưa ra những chủ trương, định hướng rõ ràng về phát triển DN, cải thiện môi trường kinh doanh. Cùng với những thông điệp Chính phủ kiến tạo, Chính phủ phục vụ, Chính phủ đã có những hành động cụ thể và tạo được niềm tin cho cộng đồng DN và người dân, từ việc ban hành Nghị quyết 19, Nghị quyết 35 cho đến xử lý vụ việc cụ thể như quán cà phê Xin chào. 

Điểm nổi bật của Chính phủ là sự kiên quyết của người đứng đầu, kiên quyết từ ngay trong phòng họp của Chính phủ cho đến kiên quyết trong việc chỉ đạo, giải quyết những vấn đề cụ thể… Ví dụ khi làm các Nghị định hướng dẫn Luật Đầu tư, Luật DN, ban đầu nhiều bộ ngành cho rằng trong thời gian ngắn như vậy khó có thể thực hiện được, cũng có ý kiến “bàn lùi”. Thế nhưng Thủ tướng đã kiên quyết không “bàn lùi”. Theo tôi, đây có lẽ là một phong cách mới của Thủ tướng, của Chính phủ mới, đó là không bàn lùi. Dứt khoát làm, không cầu toàn nhưng phải làm hết sức mình. 

Điều đó đưa ra niềm tin, tín hiệu mới về cải cách, cho thấy sức nóng trong điều hành của Chính phủ. Thủ tướng như người truyền lửa cho công cuộc cải cách. Tôi hy vọng sức nóng đó sẽ là sức nóng trong suốt hành trình của nhiệm kỳ Chính phủ mới. Thủ tướng sẽ tiếp tục truyền lửa cho cả hệ thống chính quyền. 

PV: Nỗ lực cải cách này của Chính phủ được DN đánh giá ra sao, thưa ông?

ĐB Vũ Tiến Lộc: Tất nhiên, nếu nói từng DN đã cảm nhận được điều đó chưa thì có thể phải có thời gian vì sự chuyển biến ở cơ sở còn chậm. 3 tháng là thời gian ngắn để tạo sự thay đổi từ hệ thống xuống cơ sở. Quá trình cải cách là rất liên tục, kiên trì, không phải là cây đũa thần mà chỉ với một vài tuyên bố, phát ngôn của Chính phủ có thể thay đổi được ngay. Tuy nhiên, chúng ta đang khởi động cho một chu kỳ kỳ mới, một chương trình hành động quyết liệt của Chính phủ và điều quan trọng nhất là qua những hành động cụ thể của Chính phủ thì DN có được niềm tin.

Tuy nhiên, khó khăn nhất hiện nay là làm thế nào để quyết tâm đó, tầm nhìn đó, sức nóng đó của người đứng đầu được lan toả đến từng cơ quan của Chính phủ, từng địa phương, từng cán bộ công chức.

Hàng triệu cán bộ công chức phải thấm nhuần và hành động theo mục tiêu Chính phủ đề ra. Theo tôi, đây là điểm yếu lớn nhất nhưng cũng là cơ hội lớn nhất của Chính phủ. Nếu thành công, chúng ta sẽ khơi dậy niềm tin và huy động được sức mạnh của toàn dân để phát triển đất nước. 

PV: Điều ông nói cũng là vấn đề mà nhiều đại biểu nhấn mạnh trong phiên họp về chuyên đề giám sát vừa qua của Quốc hội, đó là hiệu quả thực thi của bộ máy. Theo ông làm thế nào để chúng ta có thể “chuyển lửa” được đến toàn hệ thống? 

ĐB Vũ Tiến Lộc: Quan trọng là phải có thể chế chứ không thể kêu gọi, hô hào. Chừng nào còn cơ chế xin cho, không minh bạch thì chúng ta không thể nâng cao được trách nhiệm và hiệu suất của bộ máy.

Cơ chế xin cho là nguồn gốc của tham nhũng, tiêu cực, tình trạng vô trách nhiệm, vì vậy Chính phủ đã rất đúng hướng khi đặt trọng tâm là cải cách thể chế.

Chúng ta đã nghe nói nhiều, thể chế nào thì công chức đó và thể chế nào thì doanh nhân đó. Khi chúng ta có môi trường minh bạch, không còn cơ chế xin cho, mọi người hoạt động theo pháp luật thì lúc đó tự khắc cơ quan nhà nước phải nâng cao trách nhiệm giải trình, chúng ta sẽ có bộ máy chuyên nghiệp và đầy đủ trách nhiệm. 

Cải cách thể chế sẽ mở đường cho cải cách bộ máy hành chính và đội ngũ công chức. Một vấn đề trọng tâm là nhà nước phải thoát ra khỏi dịch vụ công, chuyển giao cho xã hội và thị trường. Cái gì xã hội và thị trường có thể làm tốt thì chuyển giao cho xã hội và thị trường, Nhà nước đừng ôm đồm làm thay. Chừng nào còn ôm đồm sẽ không có đủ sức hoàn thành nhiệm vụ chính. 

Thực tế, thời gian vừa qua, chúng ta đã có bước tiến ban đầu trong cải cách hành chính, nhưng chúng ta chưa làm tốt trong việc chuyển giao các dịch vụ công cho xã hội và thị trường. Khi cơ quan nhà nước còn ôm đồm với dịch vụ công, dự án công… thì sẽ dễ phát sinh tham nhũng, và quan trọng nhất là không làm cho bộ máy Nhà nước tập trung vào chức năng chính của mình là xây dựng thể chế và đảm bảo cho thể chế vận hành minh bạch, hiệu quả.

Vì vậy, Nhà nước rút ra khỏi dịch vụ công, khỏi lĩnh vực kinh doanh là điều rất quan trọng để có thể tinh giản bộ máy nhà nước, kèm theo nâng cao đời sống và đảm bảo điều kiện làm việc đàng hoàng cho đội ngũ công chức. Khi đó, cùng với môi trường minh bạch, không có cơ chế xin cho thì chúng ta sẽ có đội ngũ công chức chuẩn mực, vì dân.

PV: Xin cảm ơn ông!

Theo H.Y(Thời báo tài chính Việt nam)