Đại sứ Việt Nam tại Brazil Bùi Văn Nghị cho rằng, các doanh nghiệp Việt Nam cần đặc biệt chú trọng xây dựng Thương hiệu quốc gia và câu chuyện sản phẩm để hàng hoá Việt Nam có định vị tốt tại Brazil – thị trường cửa ngõ giàu tiềm năng của khu vực Nam Mỹ.

Ngày 6/11, lô hàng 24 tấn cá rô phi đầu tiên của Việt Nam đã được xuất khẩu sang Brazil thông qua Tập đoàn thực phẩm JBS. Xin Đại sứ chia sẻ thêm về quá trình và ý nghĩa của hoạt động này?

Trước hết, có thể nói rằng lô hàng 24 tấn cá rô phi xuất khẩu sang Brazil lần này là container đầu tiên trong tổng số 32 container, tương đương 700 tấn cá rô phi mà Tập đoàn JBS – tập đoàn thực phẩm lớn nhất Brazil và nằm trong nhóm doanh nghiệp chế biến thực phẩm hàng đầu thế giới – đã chính thức đặt hàng từ các doanh nghiệp Việt Nam.

Đây là kết quả của một quá trình chuẩn bị công phu, nghiêm túc và liên tục giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp hai nước cũng như sự hỗ trợ sát sao của Đại sứ quán Việt Nam tại Brazil trong suốt thời gian qua.

Để đạt được kết quả này, hai bên đã trải qua nhiều bước làm việc kỹ thuật về kiểm dịch, tiêu chuẩn chất lượng, quy trình vận chuyển lạnh, thử nghiệm thị trường và đánh giá năng lực cung ứng.

JBS – doanh nghiệp sở hữu mạng lưới sản xuất với 150 nhà máy và 280.000 nhân sự trên toàn cầu – đặt yêu cầu rất cao về chất lượng sản phẩm. Việc các doanh nghiệp Việt Nam đáp ứng được toàn bộ các tiêu chuẩn khắt khe này là minh chứng rõ ràng cho sự trưởng thành của ngành thủy sản Việt Nam, đặc biệt là khả năng cạnh tranh trong các thị trường khó tính tại Mỹ Latinh.

Về mặt ý nghĩa, sự kiện này không chỉ ghi nhận một thành công mang tính thương mại, mà còn có giá trị chiến lược lâu dài đối với quan hệ Việt Nam-Brazil.

Đây là kết quả cụ thể đầu tiên sau cam kết mở cửa thị trường nông sản mà Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Tổng thống Brazil Lula da Silva đã thống nhất tại cuộc hội đàm bên lề Hội nghị Thượng đỉnh BRICS mở rộng ở Rio de Janeiro tháng 7/2025.

Hai nước đã quyết định tạo thuận lợi hơn nữa cho dòng chảy thương mại nông sản: Việt Nam mở cửa thị trường thịt bò cho Brazil, trong khi Brazil mở cửa thị trường cho cá rô phi, cá tra, cá basa của Việt Nam.

Do đó, lô hàng cá rô phi lần này mang tính biểu tượng của sự tin cậy, hợp tác cùng có lợi và quyết tâm thúc đẩy thương mại nông sản theo hướng hài hòa lợi ích.

Điều này không chỉ mở ra cơ hội tăng trưởng xuất khẩu cho nông-thủy sản Việt Nam sang Brazil, mà còn tạo tiền đề để mở rộng vào toàn bộ thị trường Nam Mỹ thông qua hệ thống phân phối của JBS, bao gồm siêu thị, kênh HORECA và các trung tâm giới thiệu sản phẩm của tập đoàn này.

Thị hiếu tiêu dùng của người tiêu dùng Brazil đối với các sản phẩm thủy hải sản nhập khẩu, có thương hiệu rõ ràng ra sao?

Thị hiếu tiêu dùng của người Brazil đối với các sản phẩm thủy hải sản nhập khẩu đang phát triển theo hướng ngày càng chuyên nghiệp và có chọn lọc hơn.

Dù Brazil là quốc gia có lợi thế lớn về nông nghiệp và chăn nuôi, nhưng sản lượng thủy hải sản nội địa vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu của thị trường hơn 200 triệu dân. Đặc biệt tại các đô thị lớn như São Paulo, Rio de Janeiro hay Brasília, người tiêu dùng có mức thu nhập cao rất quan tâm đến các sản phẩm thủy hải sản nhập khẩu có chất lượng ổn định, thương hiệu rõ ràng và tiêu chuẩn quốc tế minh bạch.

Trong bối cảnh đó, người tiêu dùng Brazil ngày càng ưu tiên các sản phẩm có chứng nhận HACCP, ASC, BAP, quy trình nuôi trồng bền vững, truy xuất nguồn gốc minh bạch, và được phân phối qua các hệ thống uy tín như JBS, Carrefour, GPA hay Assaí.

Những sản phẩm có thương hiệu rõ ràng thường tạo dựng được niềm tin đặc biệt, bởi người dân chú trọng đến yếu tố an toàn thực phẩm, độ tươi ngon, lợi ích dinh dưỡng và sự tiện lợi trong chế biến. Điều này lý giải vì sao các mặt hàng nhập khẩu như cá hồi Chile, cá thịt trắng từ châu Âu hay tôm từ Ecuador đã có chỗ đứng vững chắc tại thị trường quan trọng, được coi như cửa ngõ giàu tiềm năng của khu vực Nam Mỹ.

Đối với Việt Nam, đây là một cơ hội rất lớn, bởi thủy sản Việt Nam – đặc biệt là cá tra, cá basa, cá rô phi và tôm – có chất lượng tốt, khả năng cung ứng ổn định và giá thành cạnh tranh.

Khi được đóng gói theo tiêu chuẩn quốc tế, thiết kế bao bì bắt mắt, ghi rõ nguồn gốc xuất xứ và được phân phối qua các tập đoàn lớn như JBS, sản phẩm Việt Nam hoàn toàn có thể đáp ứng xu hướng tiêu dùng hiện đại tại Brazil.

Về phía Đại sứ quán và Văn phòng Thương mại Việt Nam tại Brazil, chúng tôi xác định việc nắm bắt và phân tích thị hiếu tiêu dùng của người dân Brazil là nhiệm vụ có ý nghĩa thiết thực nhằm hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào thị trường này.

Đại sứ quán cùng với Văn phòng Thương mại đã và đang làm việc chặt chẽ với các cơ quan quản lý Brazil, các tập đoàn phân phối lớn, hiệp hội ngành hàng và các địa phương để cung cấp thông tin thị trường, giới thiệu sản phẩm Việt Nam tới đúng đối tác, thúc đẩy quảng bá thương hiệu và tháo gỡ những rào cản kỹ thuật trong quá trình nhập khẩu.

Chúng tôi cũng tích cực kết nối doanh nghiệp hai nước thông qua hội thảo xúc tiến thương mại, làm việc trực tiếp với chuỗi siêu thị và nhà nhập khẩu lớn để họ hiểu rõ hơn về chất lượng, quy trình sản xuất và tiềm năng cung ứng của thủy sản Việt Nam.

Những hoạt động này không chỉ giúp sản phẩm Việt Nam được nhìn nhận như một nguồn cung uy tín, mà còn góp phần đáp ứng đúng nhu cầu và thị hiếu của người tiêu dùng Brazil.

Từ góc độ địa bàn, Đại sứ có thể chia sẻ về những nỗ lực Việt Nam cần thực hiện để các mặt hàng thủy hải sản có thể tiếp cận thị trường hàng hóa và dịch vụ tại Brazil?

Từ góc độ địa bàn, tôi cho rằng, để các mặt hàng thủy hải sản của Việt Nam có thể tiếp cận mạnh mẽ hơn thị trường hàng hóa và dịch vụ tại Brazil – một thị trường rộng lớn, đa tầng và có yêu cầu khắt khe, Việt Nam cần triển khai đồng bộ một số nỗ lực quan trọng.

Thứ nhất, chúng ta cần tiếp tục chuẩn hóa và nâng cao chất lượng sản phẩm theo đúng các tiêu chuẩn mà Brazil và thị trường Nam Mỹ yêu cầu.

Đây là yếu tố tiên quyết, bởi các cơ quan chức năng Brazil kiểm soát rất chặt chẽ về an toàn thực phẩm, kiểm dịch động vật, truy xuất nguồn gốc và quy trình chế biến. Việc đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn như HACCP, ASC, BAP sẽ giúp thủy sản Việt Nam rút ngắn thời gian thẩm định hồ sơ, giảm nguy cơ phát sinh rào cản kỹ thuật và tạo niềm tin ban đầu cho đối tác.

Thứ hai, doanh nghiệp Việt Nam cần chú trọng hơn tới việc xây dựng thương hiệu, nâng cấp bao bì, ghi nhãn rõ ràng bằng tiếng Bồ Đào Nha, và đầu tư mạnh cho hoạt động quảng bá tại thị trường bản địa.

Người tiêu dùng Brazil rất chú trọng đến thương hiệu và thông tin minh bạch; sản phẩm có bao bì chuyên nghiệp, dễ nhận diện, được giới thiệu qua hệ thống uy tín sẽ được tiếp nhận nhanh hơn.

Thứ ba, cần mở rộng hợp tác trực tiếp với các tập đoàn phân phối lớn tại Brazil.

Việc JBS nhập khẩu cá rô phi và xúc tiến phân phối qua hệ thống siêu thị, kênh HORECA là một bước đi rất quan trọng. Trong thời gian tới, các doanh nghiệp Việt Nam có thể tận dụng mạng lưới 200 triệu dân của Brazil thông qua việc hợp tác với các tập đoàn như Carrefour, GPA, Assaí hoặc các nhà cung cấp thực phẩm cho chuỗi khách sạn-nhà hàng.

Điều này đòi hỏi sự kiên trì, sự chuẩn bị tốt về năng lực cung ứng và khả năng đáp ứng các đơn hàng lớn, ổn định.

Về phần mình, Đại sứ quán và Văn phòng Thương mại Việt Nam tại Brazil luôn xác định hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận thị trường là trọng tâm trong công tác ngoại giao kinh tế. Chúng tôi thường xuyên trao đổi với các bộ, ngành Brazil để tháo gỡ vướng mắc về kiểm dịch, thủ tục nhập khẩu, đồng thời kết nối doanh nghiệp Việt Nam với các tập đoàn phân phối lớn và đối tác nhập khẩu uy tín.

Đại sứ quán cũng chủ động phối hợp với Văn phòng Thương mại Việt Nam tại São Paulo cung cấp thông tin thị trường, tổ chức các hoạt động quảng bá, tham vấn doanh nghiệp, và đồng hành trong các sự kiện thương mại để đảm bảo sản phẩm Việt Nam được hiện diện và nhận diện đúng mức.

Quan trọng hơn, hiện hai nước đang tích cực thúc đẩy đàm phán tiến tới một Hiệp định Thương mại giữa Việt Nam và MERCOSUR. Khi Hiệp định được ký kết, cơ hội cho thủy hải sản Việt Nam – từ cá tra, cá basa, cá rô phi cho đến tôm – sẽ mở rộng hơn rất nhiều nhờ ưu đãi thuế quan và sự minh bạch hóa về thủ tục thương mại. Đại sứ quán đang phối hợp chặt chẽ với các cơ quan hai nước để thúc đẩy tiến trình này.

Với những nỗ lực đồng bộ từ Nhà nước, doanh nghiệp và sự hỗ trợ tích cực từ Cơ quan đại diện, tôi tin rằng thủy hải sản Việt Nam hoàn toàn có thể khẳng định chỗ đứng vững chắc tại thị trường Brazil – thị trường lớn thứ hai châu Mỹ và là cửa ngõ quan trọng vào khu vực Nam Mỹ.

Cụ thể, chúng tôi sẽ nghiên cứu sâu về tiềm năng sản xuất, xuất khẩu nông sản như lúa gạo, ngô – những mặt hàng mà Brazil cũng sản xuất mạnh tại các bang như Rio Grande do Sul, Tocantins, Maranhao, Matto Grosso – để tìm ra các phân khúc sản phẩm khác biệt (chủng loại, chất lượng) có thể bổ sung cho thị trường Brazil dựa trên sự tương đồng và bổ trợ nhau về nhu cầu các sản của khí hậu nhiệt đới giữa Việt Nam và Brazil, nhưng trái mùa giữa vùng địa lý trải ngược nhau.

Tại Brazil và các nước Đại sứ quán kiêm nhiệm như Suriname, Guyana, chúng tôi sẽ tích cực tìm kiếm cơ hội hợp tác về lâu dài, trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản, sản xuất lúa gạo.

Thay vì vận chuyển các sản phẩm, dịch vụ từ Việt Nam sang địa bàn, chúng ta để có thể tiến tới lập liên doanh giữa doanh nghiệp Việt Nam và doanh nghiệp, cơ sở sản xuất nông nghiệp sở tại trong sản xuất, chế biến, mở hoặc hợp tác thiết lập các chuỗi cửa hàng, trung tâm thương mại, nhà hàng ẩm thực, đồ uống với thương hiệu chuẩn Việt Nam phục vụ nhu cầu tiêu dùng-xuất khẩu tại chỗ, cũng như xuất khẩu các sản phẩm, dịch vụ sang các nước kiêm nhiệm, kể cả khu vực Nam Mỹ và Bắc Mỹ.

Đồng thời, chúng tôi sẽ học hỏi kinh nghiệm sản xuất Ethanol của Brazil để áp dụng cho Việt Nam phục vụ nhu cầu chuyển đổi năng lượng sinh học, và ngược lại, chia sẻ kinh nghiệm phát triển thủy sản bền vững của Việt Nam.

Đại sứ quán Việt Nam tại Brazil có kế hoạch gì để tiếp tục phát huy vai trò cầu nối trong thúc đẩy xuất khẩu thủy hải sản bền vững sang thị trường cửa ngõ của khu vực Nam Mỹ này?

Trong thời gian tới, Đại sứ quán Việt Nam tại Brazil sẽ tiếp tục phát huy vai trò cầu nối, chủ động triển khai một số định hướng trọng tâm nhằm thúc đẩy xuất khẩu thủy hải sản bền vững sang thị trường Brazil và mở rộng sang khu vực Nam Mỹ.

Thứ nhất, Đại sứ quán sẽ tăng cường công tác thông tin thị trường, cập nhật kịp thời các thay đổi về quy định kiểm dịch, tiêu chuẩn kỹ thuật, yêu cầu truy xuất nguồn gốc, tem nhãn và thuế suất theo từng bang của Brazil.

Chúng tôi sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cùng các hiệp hội phân phối và hệ thống siêu thị lớn, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận sớm, giảm rủi ro khi thâm nhập thị trường.

Thứ hai, Đại sứ quán cùng với Văn phòng Thương mại xây dựng kế hoạch thúc đẩy các hoạt động kết nối doanh nghiệp với doanh nghiệp (B2B).

Chúng tôi sẽ xây dựng kế hoạch tổ chức các sự kiện xúc tiến thương mại, đặc biệt chuyên đề về thủy sản, hội thảo giao thương trực tiếp giữa doanh nghiệp Việt Nam với các tập đoàn nhập khẩu và phân phối lớn của Brazil như JBS, Grupo Pão de Açúcar, Carrefour Brazil…

Đồng thời, Đại sứ quán sẽ phối hợp các Thương vụ trong khu vực Nam Mỹ để mở rộng mạng lưới kết nối ra Argentina, Chile, Peru – những thị trường có nhu cầu nhập khẩu thủy sản ngày càng tăng.

Đại sứ quán rất trông chờ và tin cậy ở các doanh nghiệp Việt Nam với thế mạnh của mình và khát vọng phát triển vươn ra biển lớn, có các kế hoạch, tập trung nguồn lực vào tiếp cận, khai phá, chiếm lĩnh thị trường mới mẻ, đầy tiềm năng ở Brazil và Mỹ Latinh trong giai đoạn phát triển mới của đất nước, kỷ nguyên phát triển hùng cường, thịnh vượng của dân tộc.

Trong đó, chúng tôi sẽ đặc biệt chú trọng nghiên cứu về dân số học của Brazil để tìm hiểu về các phân khúc khách hàng chuyên biệt, trong đó có phân khúc sản phẩm cho người tiêu dùng cộng đồng dân cư gốc Á như Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ… với hàng chục triệu người tiêu dùng, đa dạng có cảm tình và có thói quen tiêu dùng các sản phẩm Việt.

Trên cơ sở đó, Đại sứ quán sẽ định hướng các sản phẩm chất lượng cao, xanh, sạch của Việt Nam, từ thủy sản, nông sản, thực phẩm chế biến, sản phẩm OCOP…, tới các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, phục vụ trực tiếp cho cộng đồng châu Á lớn mạnh tại Brazil, thông qua các kênh phân phối chuyên biệt, nhằm tối ưu hóa giá trị xuất khẩu và xây dựng thương hiệu Việt Nam trong phân khúc khách hàng này.

Vậy các doanh nghiệp nên làm thế nào để có thể kết nối với các chương trình rất thực tế như vậy, thưa Đại sứ?

Về phía doanh nghiệp, để kết nối với các chương trình này, tôi khuyến nghị:

Một là, chủ động đăng ký với Đại sứ quán và Thương vụ để được đưa vào danh sách doanh nghiệp tiềm năng tham gia các hoạt động xúc tiến trong năm 2025-2026.

Hai là, chuẩn bị kỹ hồ sơ năng lực, thông tin về quy trình sản xuất, tiêu chuẩn chất lượng và chứng nhận bền vững (ASC, BAP…) để đáp ứng yêu cầu cao của Brazil, đồng thời nghiên cứu các chủng loại sản phẩm có sự khác biệt về chất lượng và hình thức so với sản phẩm nội địa Brazil.

Ba là, xây dựng thương hiệu và câu chuyện sản phẩm – yếu tố ngày càng quan trọng đối với người tiêu dùng Brazil, đặc biệt là các sản phẩm phục vụ cộng đồng châu Á.

Bốn là, chú trọng dịch vụ hậu mãi và hỗ trợ kỹ thuật sau nhập khẩu, bởi các đối tác Brazil rất coi trọng tính ổn định và sự đồng hành lâu dài.

Đại sứ quán cam kết và luôn sẵn sàng đồng hành và hỗ trợ tối đa cho doanh nghiệp, địa phương nhằm đưa thủy hải sản và các sản phẩm nông nghiệp, cũng như từng bước mở rộng giới thiệu, quảng bá các sản phẩm OCOP, các mặt hàng thủ công mỹ nghệ chất lượng cao của Việt Nam giữ vững vị thế tại Brazil – thị trường cửa ngõ giàu tiềm năng của khu vực Nam Mỹ.