Thông tin từ Cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết, thông qua cơ sở dữ liệu về hoạt động TMĐT trong nước, đến nay đã có hơn 500 nghìn tổ chức và cá nhân kinh doanh từ hơn 400 sàn giao dịch TMĐT, số thuế thu được năm 2024 ước tính đạt 116.000 tỷ đồng.

Khoảng trống quản lý thuế thương mại điện tử

Thông qua việc quản lý thu thuế từ cổng thông tin điện tử, Cục Thuế có dữ liệu thông tin về 120 nhà cung cấp nước ngoài không có cơ sở thường trú có phát sinh thu nhập tại Việt Nam từ hoạt động kinh doanh TMĐT, với số thu ngân sách nhà nước (NSNN) từ các đối tượng này tính đến nay là 17.800 tỷ đồng.

Ngoài ra, còn có 31.000 tổ chức, cá nhân sử dụng dịch vụ quảng cáo và hơn 4.200 tổ chức, cá nhân sử dụng dịch vụ sàn TMĐT thuộc đối tượng khai thay, nộp thuế thay cho các nhà cung cấp nước ngoài.

Tuy nhiên, hiện đang phát sinh một số lượng lớn các gian hàng kinh doanh trên các nền tảng TMĐT chưa định danh được người bán. Thống kê tại 5 sàn TMĐT lớn là Shopee, Lazada, Tiki, Sendo, Grab thì có hơn 300.000 gian hàng chưa định danh được người dùng với doanh số kinh doanh trên 70.000 tỷ đồng.

Cũng theo Bộ Tài chính, thị trường TMĐT Việt Nam ngày càng phát triển. Quy mô thị trường TMĐT các năm gần đây đã tăng trưởng mạnh từ 16,4 tỷ USD năm 2022 lên đến 20,5 tỷ USD năm 2023 và đạt 25 tỷ USD trong năm 2024.

Tuy nhiên, tổng số thu từ hoạt động kinh doanh TMĐT của doanh nghiệp, hộ kinh doanh trong nước và nhà cung cấp nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam chỉ chiếm khoảng 20% quy mô doanh thu thị trường TMĐT và tỷ trọng này đang có xu hướng giảm từ 20,1% năm 2022 xuống 17,4% năm 2024.

Đáng chú ý, theo số liệu quản lý thu thuế trong giai đoạn từ năm 2022 đến 2024, tổng số thu thuế của các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh TMĐT có xu hướng tăng, với năm 2022 là 83.000 tỷ đồng, năm 2023 là 97.000 tỷ đồng và năm 2024 là 116.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, số thu từ hộ, cá nhân kinh doanh rất thấp: Năm 2022 là 183 tỷ đồng và năm 2023 là 67 tỷ đồng, năm 2024 đạt khoảng 2.500 tỷ đồng.

Như vậy, có thể thấy rằng, nhiều đối tượng kinh doanh chưa thực hiện việc kê khai, nộp thuế theo quy định của pháp luật thuế đối với doanh thu từ hoạt động TMĐT.

Ngăn chặn các hình thức trốn thuế

Thực hiện Luật số 56/2024/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14, Bộ Tài chính đã hoàn thiện dự thảo Nghị định quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh trên nền tảng TMĐT, nền tảng số của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, trình Chính phủ.

Bộ Tài chính cho biết, nghị định được ban hành giúp tăng cường hiệu quả thu NSNN từ các hoạt động kinh doanh trên nền tảng TMĐT, nền tảng số và các hoạt động kinh tế số khác; tạo lập môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng giữa các loại hình kinh doanh truyền thống và kinh doanh TMĐT, kinh doanh trên nền tảng số.

Đồng thời, đảm bảo các hộ, cá nhân kinh doanh trên nền tảng TMĐT và nền tảng số thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế như các đối tượng kinh doanh khác; tăng cường trách nhiệm của các tổ chức trung gian, tổ chức quản lý TMĐT, nền tảng số trong việc hỗ trợ cơ quan thuế thực hiện quản lý thu thuế.

Việc ban hành Nghị định cũng nhằm tận dụng dữ liệu và công nghệ của các tổ chức quản lý sàn TMĐT và nền tảng số để giám sát các hoạt động giao dịch trực tuyến.

Đặc biệt, tạo điều kiện thuận lợi cho các hộ, cá nhân kinh doanh giảm bớt thủ tục hành chính, thực hiện nghĩa vụ nộp thuế dễ dàng hơn, khuyến khích sự tự nguyện tuân thủ nghĩa vụ thuế của hộ, cá nhân kinh doanh. Ngăn chặn các hình thức trốn thuế khi kinh doanh trên nền tảng TMĐT và nền tảng số.

Bộ Tài chính cho rằng, khi triển khai giải pháp quy định các sàn TMĐT thực hiện khấu trừ, nộp thuế thay cho cá nhân, hộ kinh doanh trên sàn sẽ đảm bảo quản lý chặt chẽ, minh bạch nghĩa vụ thuế của thương nhân kinh doanh trên sàn, nhất là đối với các gian hàng chưa được định danh trên sàn TMĐT.