Tại Hội nghị Thượng đỉnh Kinh doanh Việt–Mỹ 2025 do VCCI và AmCham tổ chức, các đại diện Chính phủ, tập đoàn quốc tế và nhà đầu tư cùng phân tích chiến lược hạ tầng, cơ hội đầu tư và phát triển hợp tác phương tiện trong giai đoạn mới.

Hạ tầng đi trước

Ông Nguyễn Anh Dũng, Phó Cục trưởng Kế hoạch Quốc tế – Tài chính (Bộ xây dựng cấu hình tầng phải đi trước một bước) – một trong ba cuộc chiến lược quốc gia thông suốt hơn một thập kỷ qua.

Với các nhà đầu tư nước ngoài, yếu tố quyết định không chỉ còn là chi phí nhân công, là tốc độ chuyển hàng hóa, khả năng kết nối giữa các trung tâm công nghiệp và ngứa biển. Chính phủ Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2025 hoàn thành 13.000 km đường cao tốc, hướng tới 15.000 km vào năm 2030, trong đó các tuyến Bắc–Nam, vành đai Hà Nội và TP HCM gần như đã định hình. Giai đoạn tới, đầu tư sẽ tập trung vào các tuyến Đông–Tây và khu vực biên giới nhằm mở rộng năng lực logistics quốc gia.

Theo ông Dũng, phần lớn dự án vẫn dựa trên mô hình đầu tư, song hình đối tác tư (PPP) đang được mở rộng, tạo cơ hội cho các doanh nghiệp nước ngoài – đặc biệt là Mỹ – tham gia qua công việc cung cấp thiết bị xây dựng và công nghệ giao thông thông minh.

Trong lĩnh vực đường sắt, Việt Nam đặt mục tiêu xây dựng tuyến đường 12 với tổng chiều dài khoảng 3.000 km đến năm 2030, tập trung trước các tuyến đường quan trọng như Lạch Huyện – Hải Phòng và đường sắt tốc độ cao Bắc–Nam. Đây là lĩnh vực Yêu cầu nguồn tài chính và kỹ thuật lớn, Làm Chính phủ phải mời tư vấn quốc tế để hoàn thiện báo cáo tiền khả thi. Các nhà đầu tư nước ngoài được kỳ vọng tham gia sâu hơn vai trò cung cấp thiết bị, công nghệ và xây dựng, trong khi công thức đầu tư hay PPP vẫn được đánh giá về giá.

Với hàng hải, Việt Nam đang hướng dẫn đến mô hình “toàn tư nhân”, mời gọi vốn vào các trận chiến lược như Lạch Huyện, Nam Đồ Sơn, Cái Mép – Thị Vải và Cần Giờ. Các doanh nghiệp Mỹ đã hiện diện tại hai trong số đó, trong giới hạn 49% vốn nước ngoài. Trong khi đó, ngành hàng cũng không chứng minh được sự mạnh mẽ của mình. Việt Nam dự kiến ​​có 31 sân bay vào năm 2030, tập trung mở rộng Nội Bài, Chu Lai, đầu tư các sân bay mới tại Bắc Ninh, Phan Thiết, Sa Pa và Quảng Trị. Việc chuyển từ đầu tư nhà nước sang PPP và hình thức đầu tư nhân trực tiếp mở ra không gian lớn cho các tập đoàn hàng không toàn cầu như Boeing – những bên đang hợp tác cung cấp thiết bị điều hành bay, công nghệ thuật và đào tạo nhân lực hàng không.

Theo Bộ Xây dựng, tổng hợp nhu cầu vốn đầu tư hạ tầng giai đoạn 2026–2030 ước tính có thể gấp bốn lần giai đoạn 2021–2025, Phản ánh ánh tham vọng phát triển hạ tầng quốc gia của Việt Nam.

Trong lĩnh vực hàng không, Boeing – tập đoàn đã gắn bó với Việt Nam suốt 30 năm – coi Đông Nam Á là “trọng tâm của tâm trí”. Theo dự báo của ông Michael Vũ Nguyễn, Giám đốc Boeing Việt Nam, khu vực này sẽ cần bổ sung khoảng 4.800 máy bay mới trong 20 năm tới, trong đó Việt Nam sẽ sử dụng vị trí đó.

Sự mở rộng này Đòi hỏi không chỉ đội bay mà còn hệ sinh thái hạ tầng, nhân lực và trung tâm bảo dưỡng kỹ thuật. Ngành hàng không Việt Nam đóng góp khoảng 18 tỷ USD GDP và 2,5 triệu việc làm, con số có thể tăng gấp đôi nếu các dự án hạ tầng như Long Thành được hoàn thiện đúng tiến độ.

Hạ tầng phần mềm làm "bệ trợ"

Bên cạnh hạ tầng vật chất, Warburg Pincus – nhà đầu tư cổ phần tư nhân lớn nhất tại Việt Nam với hơn 2 tỷ USD vốn cam kết – nhấn mạnh vai trò của hạ tầng tài chính. Việt Nam, theo đánh giá của Warburg Pincus, đang tiến gần đến ngưỡng nâng đẳng cấp trường mới nổi trong vòng một năm tới, điều có thể thu hút sóng sóng vốn quốc tế mới. Tuy nhiên, để duy trì đà này, Việt Nam cần những cải cách sâu hơn.

Ông Li Fan, Giám đốc Điều hành Warburg Pincus Singapore, cho rằng Việt Nam nên thiết lập một danh mục niêm yết riêng cho doanh nghiệp tăng trưởng nhanh trong lĩnh vực hạ tầng, bất động sản công nghiệp và nghệ công, bởi các quy định hiện hành làm doanh nghiệp quy mô lớn gặp khó khăn trong việc niêm yết trong nước.

Song bài hát đó, việc phát triển thị trường nợ được coi là bước đi rồi chốt để nhà tư vấn có thể thực hiện thu lợi nhuận nhuận và đa dạng hóa kênh huy động vốn. Một điểm khác nằm ở quy định đầu tư của ngành bảo hiểm nguy hiểm: tại Việt Nam, các công ty bảo hiểm chỉ được phép đầu tư vào bất kỳ sản phẩm tự động sử dụng nào, khi các nước trong khu vực đã mở rộng hơn đối với dòng vốn bảo hiểm nguy hiểm ở tầng dưới và bất kỳ sản phẩm thương mại nào.

Warburg Pincus cũng nhấn mạnh nhu cầu ngày càng tăng đối với trung tâm dữ liệu và đề xuất Chính phủ sớm ban hành phát triển cụm trung tâm dữ liệu, gắn kết với nguồn điện ổn định và quy trình cấp đất minh bạch. “Nguồn năng lượng ổn định là yếu tố thì chốt nếu Việt Nam mong muốn trở thành điểm đến hạ tầng số của khu vực,” đại diện Warburg Pincus nhận định.

Tại cùng phiên thảo luận, Bà Đỗ Thị Thu Hương, Giám đốc Quan hệ Chính phủ của Intel – tập đoàn công nghệ có nhà máy lắp ráp và kiểm tra thử lớn nhất Đông Nam Á tại Việt Nam – cảnh báo rằng tương lai của ngành bán dẫn và AI tại Việt Nam sẽ phụ thuộc vào hai yếu tố: điện năng và hạ tầng số.

Theo Intel, chỉ một dao điện cũng có thể tạo ra dây chuyền sản xuất giá trị triệu USD bị hủy hoại, tạo ra “điện trở thành mạch máu của công nghiệp công nghệ cao”. Giá điện cạnh tranh và minh bạch, cùng phát triển khai hiệu quả cơ chế DPPA – hợp đồng mua bán điện trực tiếp – được xem là điều kiện sống còn để Việt Nam duy trì sức hấp dẫn so với Malaysia hay Philippines. Đại diện công ty sản xuất kính Yi Van chia sẻ rằng chỉ một cố gắng điện trong quá trình nung kính đã khiến cả lô hàng bị hủy bỏ, dẫn đến thiệt hại lớn và giao hàng chậm.

Bài hát đó, hạ tầng số cũng nổi lên như yếu tố quan trọng không nguy hiểm, nhất là với logistics, điện toán đám mây và AI. Việc đảm bảo kết nối tốc độ dữ liệu cao, bảo vệ thông tin và tiêu chuẩn công nghệ đồng bộ sẽ là nền tảng giúp Việt Nam tham gia sâu hơn vào toàn cầu giá trị chuỗi.

Một lĩnh vực khác thu hút sự chú ý là khoáng sản chiến lược. Với kho trữ lượng đất hoang lớn thứ hai thế giới sau Trung Quốc, Việt Nam được xem như “mỏ dầu của công nghệ”. Cơ hội lớn nhất là công việc chuyển từ xuất khẩu thanh thô sang chế độ biến sâu, tạo ra sản phẩm có giá trị cao gấp hàng luân lần, phục vụ trực tiếp tiếp ngành bán dẫn, năng lượng sạch và sản xuất thiết bị công nghệ cao. Tuy nhiên, để nắm bắt được vị trí này trong cung ứng toàn cầu, Việt Nam cần đầu tư mạnh vào công nghệ tinh luyện và dày thủ béo kiểm soát tiêu chuẩn ESG – Yếu tố mà các nhà tư Mỹ đặt lên hàng đầu.

Bà Virginia Foote, Chủ tịch Công ty tư vấn Bay Global Strategies khẳng định: “Điều doanh nghiệp Mỹ cần nhất là sự ổn định. Nếu cải thiện tích cực, Việt Nam sẽ không chỉ thu hút thêm đầu tư mà còn tiến gần hơn đến mục tiêu cân bằng thương mại với Mỹ”.

Kết thúc hội nghị, các diễn đàn giả định rằng để duy trì đà tăng trưởng, Việt Nam cần đồng thời phát triển hạ tầng vật chất, năng lượng và số lượng. Nguồn vốn trong và ngoài nước dồi dào, dù được dẫn dắt bởi chính sách minh bạch và tầm nhìn dài hạn, có thể biến Việt Nam thành trung tâm tầng mới của châu Á.