Điều kiện kinh doanh vẫn còn là trở ngại lớn của doanh nghiệp

Năm nay, Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng ở mức 8% trở lên, tạo nền tảng cho tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo. Để phát triển kinh tế, Tổng Bí thư đánh giá, cần tiếp tục cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh. Trong đó, mục tiêu phấn đấu giảm ít nhất 30% thời gian xử lý TTHC và chi phí kinh doanh, chi phí không chính thức; Cải cách thể chế phải theo hướng bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện kinh doanh không cần thiết. Việc này nhằm phấn đấu trong vòng 2-3 năm, môi trường đầu tư của Việt Nam nằm trong Top 3 của ASEAN, theo yêu cầu của Tổng Bí thư.

Cắt giảm, đơn giản hóa TTHC không chỉ giảm chi phí cho DN mà còn giúp cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Ảnh minh hoạ

Các DN đang kỳ vọng vào sự quyết tâm mạnh mẽ trong tháo gỡ các rào cản sản xuất kinh doanh. Bởi lẽ, mặc dù một số TTHC đã được cắt giảm trên giấy tờ, nhưng khi triển khai thực tế vẫn còn tình trạng chồng chéo.

Theo ông Ngô Minh Phương - Giám đốc Công ty TNHH Việt Trường, DN hoạt động trong ngành thủy sản, một số chính sách quản lý hiện vẫn còn chồng chéo, chưa bám sát thực tiễn, gây khó khăn cho DN. Ông Phương kiến nghị một số giải pháp cụ thể: sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật về quản lý chất lượng sản phẩm theo quy chuẩn kỹ thuật như quốc tế, chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm theo nguyên tắc rủi ro, điện tử hóa TTHC.

Trong một số lĩnh vực như xăng dầu, ông Nguyễn Xuân Thắng - Giám đốc Công ty TNHH Hải Âu Phát, chia sẻ: “Theo quy định mới, cây xăng xây dựng lần đầu phải xin giấy phép môi trường ở UBND cấp xã, phường. Nhưng có những cây xăng đã hoạt động từ lâu, giấy phép môi trường đã được UBND cấp huyện ở địa phương đó cấp phép, nhưng giờ lại bắt phải về cả xã để xin lại giấy phép. Đó là sự máy móc, cứng nhắc, gây phiền hà và tốn kém cho DN”.

Trong lĩnh vực xây dựng, theo Chủ tịch Hiệp hội nhà thầu xây dựng Việt Nam Nguyễn Quốc Hiệp, vướng mắc phổ biến nhất hiện nay của DN nằm ở khâu TTHC về giải phóng mặt bằng. Có những dự án riêng khâu giải phóng mặt bằng đã mất rất nhiều năm, một dự án phải qua 177 bước thực hiện, cần tới 40 con dấu mới được chấp thuận chủ trương đầu tư, quy hoạch, định giá.

Riêng với lĩnh vực nông nghiệp, một số DN kiến nghị nên bỏ giấy phép kiểm dịch. Có một số mặt hàng trước đây quy định khi nhập khẩu thì phải xin giấy phép kiểm dịch từ Cục Thú y hoặc Cục Bảo vệ thực vật. Sau khi có giấy này DN mới có thể đăng ký kiểm dịch tại chi cục thú y hoặc chi cục bảo vệ thực vật. Như vậy, khâu xin giấy phép từ Cục là dư thừa. Chỉ cần dồn lại một bộ hồ sơ, đăng ký một lần cho chi cục xử lý, quản lý là đủ.

Góp ý vào dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 15/2018/NĐ-CP của Bộ Y tế mới đây, Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho rằng, một số quy định tại dự thảo không phù hợp, gây khó cho DN và gây tốn phí hàng trăm tỷ đồng mỗi năm. VASEP dẫn chứng, thủ tục tự công bố bổ sung yêu cầu các nội dung yêu cầu trong hồ sơ tăng lên 4 mục, 26 nội dung. Trong đó một số mục còn bất hợp lý, khó thực hiện, thậm chí có một số yêu cầu không khả thi.

Góp ý mới nhất của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đối với Dự thảo Phương án cắt giảm, đơn giản hóa quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh thuộc phạm vi chức năng quản lý của Bộ Công Thương năm 2025, VCCI đề nghị cần cân nhắc sửa đồng thời với việc phân cấp là rút ngắn thời gian giải quyết TTHC.

Cắt giảm thủ tục hành chính ngay từ khâu xây dựng văn bản

Nỗ lực cải cách môi trường kinh doanh thời gian qua được ghi nhận hiệu quả, trong đó nhiều điều kiện kinh doanh bất hợp lý, không rõ ràng, cần thiết đã cắt giảm. Tuy vậy, theo Bộ Tài chinh, hoạt động quản lý nhà nước với DN còn phức tạp, đan xen, nhiều tầng nấc thuộc chức năng quản lý của nhiều cơ quan khác nhau. Điều kiện kinh doanh, TTHC đã được cắt giảm, nhưng DN vẫn phải thực hiện thủ tục ở nhiều cơ quan khác nhau, dẫn tới chi phí tuân thủ vẫn còn cao.

Khảo sát Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2024 của VCCI cũng cho thấy, 61% DN gặp khó khăn khi thực hiện thủ tục đề nghị cấp phép kinh doanh có điều kiện; 61,36% DN còn phải trả chi phí không chính thức cao trong hoạt động cấp giấy phép kinh doanh có điều kiện…

Theo VCCI, nhiều TTHC liên quan đến việc xin giấy phép phê duyệt dự án hay cấp phép hoạt động còn mất nhiều thời gian, công sức làm ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh và quá trình phát triển của các DN. Một số văn bản pháp luật bị thay đổi đột ngột khiến DN khó khăn trong điều chỉnh kế hoạch kinh doanh, nhất là các DN nhỏ và vừa vốn đã không đủ tiềm lực. Ngoài ra, một khó khăn nữa là các quy định mới, đặc biệt là chi phí tuân thủ tương đối cao như: Chi phí về môi trường, an toàn lao động, phòng cháy chữa cháy, thuế… đã tạo ra gánh nặng cho các DN.

Để khơi thông và thúc đẩy các động lực tăng trưởng, tại Nghị quyết số 02/NQ-CP, Chính phủ đặt mục tiêu cải thiện môi trường kinh doanh. Cụ thể, 5 nhóm vấn đề trọng tâm cải cách gồm: tháo gỡ bất cập về pháp lý và thực thi trong thực hiện dự án đầu tư, nâng cao chất lượng danh mục ngành nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện và điều kiện kinh doanh; đổi mới việc quản lý, kiểm tra chuyên ngành; tăng ứng dụng CNTT, liên thông, chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan nhà nước; nâng cao chất lượng các dịch vụ phát triển kinh doanh.

Thủ tướng Chính phủ cũng ký công điện về việc cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm phiền hà, chi phí tuân thủ cho người dân, DN ngay từ khâu xây dựng văn bản quy phạm pháp luật.

Trong tuần qua, Chính phủ làm việc với cộng đồng DN trong nước (DN Nhà nước, DN vừa và nhỏ) và DN nước ngoài (DN Nhật Bản, Hoa Kỳ…)  nhằm thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm 2025 và 2 con số trong những năm tiếp theo. Lãnh đạo Chính phủ nhấn mạnh, tiếp tục đẩy mạnh cắt giảm, đơn giản hóa TTHC phục vụ người dân, DN. Mục tiêu trọng tâm được đặt ra là: tối thiểu 30% TTHC sẽ được đơn giản hóa hoặc cắt giảm, giúp giảm khoảng 3% chi phí sản xuất và kinh doanh... Chính phủ cam kết luôn sát cánh, đồng hành cùng cộng đồng DN ; bảo đảm ổn định về chính trị, trật tự an toàn xã hội; ổn định thể chế, cơ chế, chính sách thu hút đầu tư…trên tinh thần 3 cùng là "Cùng lắng nghe và thấu hiểu giữa DN, Nhà nước và người dân; cùng chia sẻ tầm nhìn và hành động; cùng làm, cùng thắng, cùng hưởng, cùng phát triển, cùng chung niềm vui, hạnh phúc và sự tự hào.