Sáng 19/6, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 9, Quốc hội chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực tài chính. Trong đó, Bộ trưởng Tài chính đã giải trình, làm rõ các vấn đề đại biểu quan tâm về việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI).

Bộ trưởng cho biết, trong bối cảnh mới, xu hướng đầu tư toàn cầu hiện nay tập trung vào lĩnh vực công nghệ cao, công nghệ lõi, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, năng lượng tái tạo...

Khu vực Đông Nam Á nổi lên là ưu tiên hàng đầu của một số quốc gia nhờ khu vực này có tăng trưởng tích cực. Việt Nam được đánh giá là điểm đến hấp dẫn của dòng vốn đầu tư quốc tế nhờ chiến lược thu hút FDI phù hợp. Việt Nam có chính trị ổn định, vị thế cao, môi trường đầu tư thuận lợi.

"Dòng vốn FDI vào Việt Nam được duy trì rất tích cực, bất chấp tác động bất lợi từ bên ngoài. Tính đến 31/5, cả nước có 44.000 dự án FDI, tổng vốn đăng ký đạt 517 tỷ USD; vốn thực hiện lũy kết đạt 331,5 tỷ USD. Khu vực FDI đóng góp 20,5 tỷ USD vào ngân sách nhà nước năm 2024. Đây là con số đóng góp rất đáng kể", Bộ trưởng nói.

Về định hướng thu hút FDI thời gian tới, Bộ trưởng cho rằng, để đạt được mục tiêu đặt ra là xây dựng đất nước thành quốc gia phát triển năm 2045, cần chuyển dịch trọng tâm thu hút FDI có chọn lọc. Trong đó, Việt Nam sẽ ưu tiên dự án công nghệ cao, đổi mới sáng tạo, giá trị gia tăng cao, thân thiện môi trường, thay vì chạy theo số lượng bằng mọi giá.

"Nhóm đối tác chiến lược của Việt Nam như G7, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore, Đài Loan, Mỹ, EU... là trọng tâm xúc tiến thu hút đầu tư gắn với các lĩnh vực Việt nam đang khuyến khích phát triển", Bộ trưởng cho hay.

Khuyến khích doanh nghiệp FDI dẫn dắt doanh nghiệp vừa và nhỏ

Liên quan đến vấn đề đại biểu nêu về chính sách đột phá nào khuyến khích kinh tế tư nhân đầu tư vào nghiên cứu, phát triển đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số thay vì chỉ tập trung vào các lĩnh vực truyền thống; cơ chế tài chính đặc thù để hỗ trợ các doanh nghiệp tư nhân đầu ngành vươn tầm khu vực và quốc tế, Bộ trưởng Thắng đánh giá, phần lớn doanh nghiệp tư nhân, nhất là các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Việt Nam hiện nay vẫn đứng ngoài hoặc tham gia ở tầng giá trị thấp trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Thực trạng này xuất phát từ một số nguyên nhân. Đầu tiên là năng lực nội tại của doanh nghiệp tư nhân trong nước còn hạn chế, chưa đáp ứng được tiêu chuẩn khắt khe của các chuỗi cung ứng toàn cầu. Tiếp theo, doanh nghiệp FDI khi vào Việt Nam thường có hệ sinh thái từ nước ngoài, nên không có sự hợp tác với doanh nghiệp trong nước.

"Chính sách khuyến khích doanh nghiệp tư nhân của Việt Nam chưa đủ mạnh để các doanh nghiệp lớn hoặc doanh nghiệp FDI hỗ trợ, dẫn dắt doanh nghiệp vừa và nhỏ cùng phát triển", Bộ trưởng thẳng thắn nhìn nhận.

Trước những bất cập nêu trên, Bộ trưởng Thắng nhấn mạnh, Bộ Tài chính đang tích cực thực hiện các nhóm giải pháp, trước hết là phát triển chuỗi liên kết ngành giá trị cao, đặc biệt trong công nghiệp hỗ trợ, công nghệ thông tin, công nghiệp sáng tạo. Doanh nghiệp FDI được khuyến khích dẫn dắt chuỗi cung ứng nội địa, kết nối với doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Bên cạnh đó, chính sách ưu đãi đầu tư sẽ được điều chỉnh, có ràng buộc điều kiện chuyển giao công nghệ. Các dự án FDI lớn cần có kế hoạch sử dụng chuỗi cung ứng từ doanh nghiệp nội địa, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ trong nước.

"Bộ cũng đang rà soát sửa đổi chính sách thuế để các doanh nghiệp lớn hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, như: Cho phép doanh nghiệp lớn được tính vào chi phí được trừ để xác định chi phí chịu thuế với chi phí đào tạo và đào tạo lại nhân lực doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia chuỗi", Bộ trưởng Tài chính nêu và khẳng định, đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ, thời gian tới cũng sẽ được hỗ trợ đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, đầu tư máy móc, thiết bị.