Dự thảo Nghị định đang được Bộ Tài chính lấy ý kiến về đăng ký doanh nghiệp, trong đó có nội dung đáng chú ý liên quan đến các trường hợp không bắt buộc đăng ký hộ kinh doanh.

Một trong những điểm đáng chú ý là đề xuất miễn đăng ký hộ kinh doanh đối với hộ gia đình sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, làm muối, cùng các hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ như bán hàng rong, quà vặt, buôn chuyến, kinh doanh lưu động, thời vụ hoặc làm dịch vụ có thu nhập thấp. Tuy nhiên, ngoại lệ vẫn được áp dụng với một số ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

Nghị định cũng làm rõ nguyên tắc đặt tên hộ kinh doanh.

Cụ thể, tên phải có cụm từ “Hộ kinh doanh” kèm theo tên riêng, không được sử dụng các từ ngữ dễ gây hiểu nhầm như “công ty”, “doanh nghiệp”, “tập đoàn”, cũng như các từ vi phạm thuần phong mỹ tục, văn hóa, đạo đức. Tên gọi cũng không được trùng với tên hộ kinh doanh đã đăng ký trong cùng phạm vi xã, phường, đặc khu.

Dự thảo cũng phân quyền cho UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được quy định mức “thu nhập thấp” cụ thể, phù hợp tình hình địa phương. Quy định này được đánh giá là tạo dư địa linh hoạt trong quản lý, đồng thời giảm gánh nặng thủ tục cho các nhóm kinh doanh siêu nhỏ.

Dự kiến nghị định sẽ được ban hành và có hiệu lực đồng thời với Luật Doanh nghiệp sửa đổi có hiệu lực từ 1/7, nhằm đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Số liệu của Cục Thống kê (Bộ Tài chính) cho thấy đến cuối 2024, cả nước có 3,6 triệu hộ kinh doanh đang được quản lý thuế, đóng góp gần 26 nghìn tỷ đồng vào ngân sách. Trong số này, gần 2 triệu hộ áp dụng phương pháp thuế khoán, bình quân 700.000 đồng mỗi tháng. Đây được xem là lực lượng quan trọng, đóng góp nhiều cho nền kinh tế nhưng vẫn chịu nhiều hạn chế về pháp lý và tiếp cận chính sách.

Dự kiến từ 1/6, có khoảng 37.000 hộ, cá nhân kinh doanh đang nộp thuế theo hình thức khoán sẽ phải chuyển đổi sang kê khai thuế và sử dụng hoá đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.

Tuy nhiên trong quá trình triển khai quy định tại Nghị định số 70 năm 2025, thị trường, cộng đồng hộ kinh doanh đã xuất hiện tình trạng một số hộ từ chối thanh toán chuyển khoản, chỉ nhận tiền mặt hoặc thông báo thu thêm 1,5% phí để nộp thuế cho nhà nước, nhằm che giấu doanh thu, né nghĩa vụ thuế.

Trước những thông tin này, ngày 4/6, Chi cục Thuế Khu vực I đã phát hành Thư ngỏ gửi các hộ và cá nhân kinh doanh, khẳng định nghĩa vụ thuế phát sinh bất kể chuyển khoản hay nhận tiền mặt, hành vi thông báo thu thêm là vi phạm pháp luật.

Đồng thời, kêu gọi hộ kinh doanh tuân thủ quy định pháp luật, không thực hiện các hành vi gian lận thuế, đồng thời kê khai đầy đủ doanh thu từ bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ.

Cơ quan thuế đồng thời khuyến khích các hộ kinh doanh chuyển đổi lên mô hình doanh nghiệp để được hưởng các ưu đãi về đầu tư và thuế theo Nghị quyết số 198 năm 2025, thể hiện tinh thần thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân trở thành động lực tăng trưởng của nền kinh tế.

Việc hoàn thiện hành lang pháp lý cho hộ kinh doanh được kỳ vọng sẽ tạo nền tảng thúc đẩy khu vực này phát triển minh bạch, bền vững hơn trong thời gian tới.