Sáng 30/9, tại TP. Đà Nẵng, Ủy ban Đối ngoại Quốc hội tổ chức Hội nghị chuyên đề về công tác điều ước quốc tế và các Hiệp định thương mại tự do (FTA) cho các tỉnh miền Trung - Tây Nguyên.

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Quốc hội Nguyễn Mạnh Tiến cho biết, hiện Việt Nam đã tham gia ký kết 16 FTA cùng nhiều điều ước quốc tế khác. Việc ký kết, gia nhập các điều ước quốc tế và tham gia các FTA đã đóng góp quan trọng vào việc mở rộng và đưa quan hệ của nước ta với các đối tác đi vào chiều sâu, tạo thế đan xen lợi ích, góp phần gìn giữ môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước.

"Việc thực hiện có hiệu quả các FTA, nhất là các FTA thế hệ mới, đã tạo ra cơ hội mở rộng, đa dạng hóa thị trường với mức ưu đãi cao, tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng, mạng lưới sản xuất toàn cầu; góp phần tích cực vào quá trình đổi mới đồng bộ và toàn diện, khơi dậy tiềm năng của đất nước và sức sáng tạo của các tầng lớp nhân dân, cải thiện đời sống nhân dân, nâng cao trình độ phát triển, giảm dần tỉ trọng gia công lắp ráp của nền kinh tế", ông Nguyễn Mạnh Tiến nói.

Báo cáo việc tổ chức thực hiện các hiệp định thương mại tự do (FTA), bà Phạm Quỳnh Mai, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương cho biết, trong 8 năm qua, từ khi Việt Nam tham gia và thực thi các FTA, xuất khẩu Việt Nam đã đi rất sâu vào thị trường các nước đối tác và cán cân thương mại Việt Nam duy trì đà xuất siêu.

"Nổi bật là khi ký kết và thực thi 3 FTA thế hệ mới là EVFTA, CPTPP, UKVFTA, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam tăng trưởng vô cùng mạnh mẽ. Đặc biệt là với CPTPP đã mở cửa cho hàng hóa Việt Nam vào các thị trường mới hoàn toàn là Canada, Mexico, Peru. Tăng trưởng đến các thị trường FTA của Việt Nam những năm qua đều duy trì 2 con số, kim ngạch xuất khẩu vào các thị trường mới có FTA cũng rất ấn tượng", bà Phạm Quỳnh Mai thông tin.

Tuy nhiên, theo bà Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, việc thực thi các FTA vẫn còn những tồn tại, hạn chế. Đó là tỷ trọng các FTA thế hệ mới trong xuất khẩu còn khiêm tốn, các doanh nghiệp FDI còn chiếm tỷ trọng lớn, hàng xuất khẩu của Việt Nam chủ yếu là dạng thô, chưa xây dựng nhiều thương hiệu tại thị trường FTA.

Bên cạnh đó, việc phổ biến thông tin, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp chưa đầy đủ, có nơi chưa tốt, nội dung phổ biến còn chung chung, chưa tập trung nội dung doanh nghiệp quan tâm; hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp còn dàn trải, chương trình kết nối doanh nghiệp và tổ chức tín dụng chưa phát huy hiệu quả; công tác hoàn thiện thể chế, chính sách, nội luật hóa cam kết còn chưa chủ động, có lúc còn chậm.

Ngoài ra, cán bộ phụ trách thực thi FTA còn thiếu về lượng và yếu về chất, nhân lực chuyên trách FTA của doanh nghiệp còn hạn chế; vấn đề phát triển bền vững chưa được quan tâm đúng mức, tận dụng các FTA tại các địa phương còn thấp.

Ở góc độ địa phương, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Quảng Trị Hà Sỹ Đồng nhìn nhận, hiện nay phần lớn các doanh nghiệp trên địa bàn miền Trung có quy mô nhỏ và vừa nên chưa có điều kiện quan tâm nhiều đến việc tác động của các FTA vào công việc sản xuất kinh doanh của mình.

Ông Hà Sỹ Đồng kiến nghị Chính phủ và các bộ ngành cần tăng cường các hoạt động tuyên truyền, phổ biến các nội dung, điều ước của các hiệp định FTA mà Việt Nam là thành viên đến các phương, doanh nghiệp. Trong đó, xem xét việc phân nhóm đối tượng tiếp cận và phổ biến thông tin để các nội dung tuyên truyền tiệm cận với nhu cầu và quy mô phát triển của các doanh nghiệp. Đồng thời, hỗ trợ các nhóm doanh nghiệp bị tác động bởi FTA, như thời gian qua là gỗ, dệt may nâng cao năng lực kết nối với các nước mà Việt Nam ký kết FTA.

Tại hội nghị, các đại biểu đã tập trung đánh giá việc tổ chức thực hiện các điều ước quốc tế và các FTA, gồm: Việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật nhằm tổ chức, triển khai các điều ước quốc tế; công tác tổ chức bộ máy, cơ chế hoạt động, phối hợp trong tổ chức thực hiện các điều ước quốc tế của Chính phủ, các bộ, ngành liên quan và các địa phương; vai trò và trách nhiệm của các cơ quan hữu quan trong việc giám sát triển khai các điều ước quốc tế; đánh giá kết quả thực hiện và thông tin tuyên truyền về các hiệp định thương mại tự do; các vướng mắc, khó khăn, nguyên nhân, hướng khắc phục trong thời gian tới.