Những yếu tố nằm ngoài báo cáo tài chính

Phát biểu trong chương trình Top Fund số 9 "Đằng sau quyết định đầu tư: Quỹ đánh giá doanh nghiệp như thế nào?" (tổ chức bởi InvestingPro), ông Lê Thắng Anh Tuyên, Trưởng phòng Nghiên cứu phát triển sản phẩm, Công ty CP Chứng khoán Phú Hưng (PHFM) cho rằng, báo cáo tài chính không phải là nguồn dữ liệu duy nhất để đánh giá một doanh nghiệp.

"Báo cáo tài chính là dữ liệu của quá khứ, trong khi thị trường chứng khoán dựa trên sự kỳ vọng. Vì vậy, nếu thông tin chỉ dừng ở báo cáo tài chính thì sẽ không đầy đủ. Trong quá trình ra quyết định đầu tư, chúng tôi thường phải xác định đủ 4 yếu tố bao gồm ngành nghề, sự cạnh tranh của ngành, khả năng thực thi và cuối cùng là định giá", ông Tuyên nhận định.

Theo ông Tuyên, quy trình đầu tư đúng trước hết là phải xem xét ngành nghề hoạt động của doanh nghiệp, quy mô thị trường, giai đoạn phát triển, tốc độ tăng trưởng ngành, điều này giúp xác định mức độ tiềm năng và sức hấp dẫn của ngành.

"Tiếp theo, phân tích sự cạnh tranh để hiểu rõ vị thế của công ty trong bức tranh ngành nghề, thị phần. Sau đó cần đánh giá năng lực thực thi của ban lãnh đạo và đội ngũ. Nghĩa là cần đánh giá kỹ chiến lược, tính khả thi và uy tín, công nghệ của doanh nghiệp.

Cuối cùng, mức định giá dựa trên các thành tố tâm lý thị trường và so sánh hệ số bằng công cụ, sẽ xác định được sức hấp dẫn của công ty, giúp chúng tôi biết được cổ phiếu công ty này cao hay thấp. Quy trình đánh giá toàn diện theo trình tự này giúp nhà đầu tư hình dung rõ ràng về cả bối cảnh vĩ mô lẫn nội tại doanh nghiệp để có thể đưa ra quyết định đầu tư một cách chính xác hơn", ông Tuyên khẳng định.

Hệ thống quản trị là yếu tố quan trọng nhất để đánh giá một doanh nghiệp

Bổ sung thêm, ông Nguyễn Minh Trí, chuyên viên phân tích cao cấp, nhìn nhận yếu tố quan trọng nhất khi xem xét đầu tư là quản trị doanh nghiệp.

"Triết lý đầu tư của PHFM đang tập trung vào những yếu tố được cho là chiến lược dài hạn của doanh nghiệp. Đây là yếu tố nền tảng. Một doanh nghiệp với hệ thống quản trị tốt có thể giúp ban lãnh đạo thực thi tốt mô hình kinh doanh của doanh nghiệp, đưa ra chiến lược phát triển dài hạn và hướng đến lợi ích cao nhất cho cổ đông", ông Trí đánh giá.

Theo ông Trí, không phải lúc nào doanh nghiệp sở hữu tiềm lực tài chính, lợi nhuận tốt cũng được quỹ tham gia đầu tư. Đơn cử, PHFM từng từ chối đầu tư một doanh nghiệp do lịch sử quan hệ cổ đông của công ty này không tốt.

"Chúng tôi quyết định không xuống tiền dù doanh nghiệp sở hữu tiềm lực tài chính tốt là do công ty này chưa thực sự vì lợi ích của cổ đông, ứng xử với cổ đông nhỏ lẻ không tốt cũng như thực hành quản trị công ty chưa tốt", ông Trí nhận định.

Một thách thức nữa đặt ra là các tiêu chuẩn công bố thông tin vẫn chưa được phát triển đúng mức ở Việt Nam, những dữ liệu về ESG vẫn còn thiếu sót và chưa bắt buộc. Điều này khiến việc đánh giá khách quan liên tục gặp nhiều khó khăn, dữ liệu sẽ khó so sánh giữa từng giai đoạn.

Nói sâu hơn về quá trình đầu tư của PHFM, ông Trí cho biết, không có mức thời gian cụ thể cho quyết định xuống tiền của quỹ đầu tư, tuỳ theo trường hợp như độ phức tạp và các cơ hội mà điều này có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng.

"Đầu tư là một quá trình liên tục, kể cả sau khi đã giải ngân, chúng tôi vẫn phải rà soát khoản đầu tư của mình hằng ngày, tuỳ thuộc theo từng diễn biến thị trường mà có những giải pháp phù hợp. Quá trình phân tích và ra quyết định của một quỹ sẽ có sự tham gia chính của hai bộ phận là đội phân tích và đội quản lý danh mục. Nhiệm vụ của đội phân tích là cập nhật cổ phiếu, rà soát tình hình kinh doanh mới nhất, tìm ra các cơ hội đầu tư. Trong khi đó đội quản lý danh mục là những người sẽ trực tiếp ra quyết định đầu tư, tỷ lệ phân bổ vào từng cổ phiếu", ông Trí nói.