Nguồn: Bộ Tài chính Đồ họa: Phương Anh

Tăng thu ngân sách dành cho đầu tư phát triển

Thời gian qua, Chính phủ đã quyết liệt chỉ đạo thực hiện đồng bộ, kịp thời các giải pháp phát triển kinh tế - xã hội và chấn chỉnh, tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong chấp hành pháp luật về tài chính, ngân sách nhà nước (NSNN). Nhờ đó quản lý thu, chi NSNN được tăng cường, thu NSNN vượt dự toán cao, chi NSNN tiết kiệm, giảm tỷ trọng chi thường xuyên, tăng chi đầu tư; các chỉ tiêu nợ công giảm tỷ trọng so với GDP và trong giới hạn cho phép; hệ số tín nhiệm quốc gia được nâng lên.

Cắt giảm chi thường xuyên, tiết kiệm hàng trăm nghìn tỷ đồng Bộ Tài chính tiếp tục yêu cầu cắt giảm ngay từ khâu dự toán 10% chi thường xuyên ngoài các khoản chi tiền lương, phụ cấp, các khoản đóng góp theo lương, các khoản chi cho con người và một số nhiệm vụ không thể cắt giảm. Với các nguyên tắc cắt giảm như trên, đến hết năm 2020 cắt giảm ngay từ khâu dự toán khoảng 930 tỷ đồng; năm 2021, 2022 giảm thêm khoảng 180 tỷ đồng/năm và năm 2023 tiếp tục cắt giảm khoảng 90 tỷ đồng so với năm 2022.

Tuy nhiên, vẫn còn có một số tồn tại, hạn chế trong chấp hành kỷ luật, kỷ cương, thực hiện các quy định pháp luật và các nghị quyết của Quốc hội về lập, chấp hành dự toán, quyết toán NSNN. Để nâng cao kỷ cương, kỷ luật quản lý tài chính - NSNN, Thủ tướng Chính phủ mới đây đã yêu cầu các bộ trưởng, thủ trưởng các bộ, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện quyết liệt, đồng bộ các nội dung yêu cầu trong công tác lập, chấp hành, thực hiện dự toán, quyết toán NSNN.

Đồng thời để chấn chỉnh, tăng cường kỷ cương, kỷ luật trong việc chấp hành pháp luật về quản lý, sử dụng và quyết toán NSNN, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, cơ quan trung ương, địa phương chấn chỉnh, khắc phục các tồn tại, hạn chế trong lập, quản lý, sử dụng NSNN. Tiếp tục chú trọng công tác dự báo, lập dự toán thu, chi NSNN sát thực tế. Lập dự toán chi NSNN bảo đảm phù hợp với yêu cầu và khả năng thực hiện để huy động, sử dụng hiệu quả nguồn NSNN. Triệt để tiết kiệm chi thường xuyên để tăng chi đầu tư phát triển.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu không để phát sinh mới nợ đọng xây dựng cơ bản; rà soát, xác định chính xác số nợ đọng xây dựng cơ bản vốn NSNN, gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính trước ngày 1/1/2025 để tổng hợp, báo cáo cấp có thẩm quyền.

Phát biểu tại cuộc tiếp xúc cử tri mới đây tại Bình Định, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã khẳng định, nhờ triển khai đồng bộ các giải pháp, thu NSNN những năm qua đều vượt ở mức cao. Tính tổng cộng số tăng thu những năm qua đã lên tới hàng triệu tỷ đồng. Số tiền này đã được đầu tư trở lại nền kinh tế, đầu tư vào cơ sở hạ tầng, đường cao tốc, sân bay, bến cảng… Những đột phá về cơ sở hạ tầng, đường cao tốc gần 4 năm qua đã minh chứng điều này. Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, có rất nhiều mục tiêu được Chính phủ đặt ra, trong đó đáng chú ý là phấn đấu hoàn thành 3.000km đường cao tốc vào năm 2025.

Phấn đấu tiếp tục giảm chi thường xuyên

Nhiều năm qua, Bộ Tài chính đã kiên định trong điều hành, bên cạnh đáp ứng đủ nguồn cho các khoản chi trong dự toán, các khoản chi cấp bách phát sinh, cho con người và an sinh xã hội, tất cả các khoản chi khác đều phải triệt để tiết kiệm. Theo đó, Bộ Tài chính yêu cầu các cấp, các ngành, địa phương triệt để tiết kiệm, hạn chế tối đa các khoản chi mua ô tô công và trang thiết bị đắt tiền, tiết giảm các nhiệm vụ không thực sự cấp bách, phù hợp với khả năng cân đối NSNN. Những khoản chi không nằm trong dự toán, tuyệt đối “tiền không ra khỏi kho bạc”.

Thủ tướng Chính phủ đã nhiều lần ban hành chỉ thị, yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tiếp tục tăng cường tiết kiệm chi thường xuyên; đẩy mạnh cơ cấu lại chi NSNN, giảm dần tỷ trọng chi thường xuyên gắn với đổi mới cơ chế phân bổ chi thường xuyên, bảo đảm chi cho con người, an sinh xã hội, y tế, môi trường, quốc phòng, an ninh và các lĩnh vực giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ... theo quy định của pháp luật.

Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan trung ương, địa phương tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại chi NSNN theo hướng bền vững, giảm tỷ trọng chi thường xuyên; bảo đảm giai đoạn 2021 - 2026, tỷ trọng chi thường xuyên bình quân khoảng 62 - 63% tổng chi NSNN, phấn đấu giảm tỷ trọng chi thường xuyên xuống khoảng dưới 60%.

Về phía các bộ, ngành, địa phương trong điều hành dự toán chi NSNN chủ động, triệt để tiết kiệm chi thường xuyên, rà soát, cắt giảm các nhiệm vụ chưa thực sự cần thiết, chậm triển khai,… dành nguồn lực cho phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu, thực hiện các nhiệm vụ chi an sinh xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng và cải cách chính sách tiền lương.

Trả lời phỏng vấn TBTCVN liên quan đến triệt để tiết kiệm chi tiêu công, đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) bày tỏ rất đồng tình và cho rằng, cần phải tiếp tục quản lý chặt chẽ chi tiêu nguồn từ NSNN, giữ nghiêm kỷ luật, kỷ cương tài chính - NSNN. Vẫn còn ở đâu đó, việc sử dụng tiền, tài sản và của công còn lãng phí, chưa được quản lý chặt chẽ thì vẫn tiếp tục phải tăng cường hơn nữa kiểm tra, kiểm soát trong thực thi các nhiệm vụ chi tiêu công.

Dành nguồn lực tăng chi cho con người Trong bối cảnh thu ngân sách còn khó khăn, vẫn phải bội chi ngân sách, thì việc triệt để tiết kiệm là một trong những giải pháp hiệu quả, để có thêm nguồn chi cho các nhiệm vụ cấp bách phát sinh, các khoản chi cần kíp không có trong dự toán. Việc Thủ tướng Chính phủ ban hành các chỉ thị liên quan đến việc chấp hành kỷ luật, kỷ cương tài khóa là vô cùng cần thiết. Theo Bộ Tài chính, công tác quản lý thu, chi NSNN thời gian qua được thực hiện chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả hơn. Cơ cấu chi ngân sách chuyển biến tích cực, tập trung nhiều nguồn lực cho chi đầu tư phát triển. Bước đầu đã khắc phục được tình trạng đầu tư dàn trải; đảm bảo các khoản chi an sinh xã hội và các lĩnh vực quan trọng. Qua thống kê cho thấy, tổng số tiết kiệm kinh phí ngân sách, vốn nhà nước giai đoạn trước đây, từ năm 2016 - 2021 là 350,54 nghìn tỷ đồng. Theo báo cáo của Bộ Nội vụ, tinh giản biên chế giai đoạn 2026 - 2021 đã giúp ngân sách tiết kiệm được hơn 26,5 nghìn tỷ đồng. Đây là con số rất lớn, thể hiện sự nỗ lực của các cấp, các ngành, địa phương. Hay như trong năm 2022 và 2023, Bộ Tài chính tiếp tục yêu cầu cắt giảm ngay từ khâu dự toán 10% chi thường xuyên ngoài các khoản chi tiền lương, phụ cấp, các khoản đóng góp theo lương, các khoản chi cho con người và một số nhiệm vụ không thể cắt giảm. Với các nguyên tắc cắt giảm như trên, đến hết năm 2020 cắt giảm ngay từ khâu dự toán khoảng 930 tỷ đồng; năm 2021, 2022 giảm thêm khoảng 180 tỷ đồng/năm và năm 2023 tiếp tục cắt giảm khoảng 90 tỷ đồng so với năm 2022. Tuy nhiên, thời gian tới, vai trò giám sát của Quốc hội là vô cùng quan trọng. Theo bà Phạm Thúy Chinh - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội, cần tiếp tục nâng cao vai trò giám sát của Quốc hội đối với việc sử dụng NSNN. Việc giám sát sẽ góp phần đảm bảo thu, chi, cân đối NSNN tích cực, hiệu quả, phục vụ sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; phát triển nền quản trị công hiện đại, công khai, minh bạch; tăng cường trách nhiệm giải trình và sự tham gia của cử tri và cộng đồng vào chu trình ngân sách./.