Chấp nhận cú sốc, không ‘nhân đạo’ với hàng kém chất lượng

Mới đây, ông Mai Quốc Bình – Nhà sáng lập và CEO Công ty Thế Giới Giấy đã chia sẻ về cột mốc lần đầu tiên khi công ty bán được hơn 10.000 sản phẩm trong một ngày.

“Đây là lần đầu tiên chúng tôi vận hành được một khối lượng đơn hàng lớn như vậy chỉ trong một ngày. Nó không đơn thuần là doanh số, mà là kết quả của sự chuẩn bị, tổ chức và chuyển động đồng bộ của toàn bộ hệ thống, có bài bản” - ông Bình chia sẻ.

Tuy nhiên, một yếu tố được ông Bình nhấn mạnh là tính thời điểm: “Hiện nay, các shop bán hàng không thuế, vốn là đối thủ cạnh tranh trực tiếp, đang tạm thời ‘lặn’ hết do siết chặt quản lý. Đây là thời điểm vàng để những doanh nghiệp làm ăn bài bản vươn lên”.

Câu chuyện của Thế Giới Giấy là 1 ví dụ ‘khác biệt’ giữa rất nhiều thông tin các hộ kinh doanh tạm thời ngưng bán hàng do lo sợ bị kiểm tra về nguồn gốc hàng hó, cùng với đó là hàng loạt vụ kinh doanh hàng không rõ nguồn gốc, hàng nhái, hàng giả bị phanh phui.

Từ đầu năm 2025 đến nay, cơ quan chức năng đã tiến hành chiến dịch thanh kiểm tra, rà soát và chấn chỉnh mạnh mẽ tập trung nhiều vào lĩnh vực thương mại điện từ, bán hàng đa cấp, các mặt hàng thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm, hàng tiêu dùng... Đi kèm là yêu cầu sửa sai, thu hồi giấy phép, hoặc đình chỉ hoạt động đối với các đơn vị không tuân thủ pháp luật... mạnh hơn là xử phạt và truy tố hình sự.

Ông Nguyễn Đăng Sinh – Chủ tịch Hiệp hội Chống hàng giả và Bảo vệ thương hiệu Việt Nam (VATAP) cho biết, chỉ trong vòng một tháng từ ngày 3/5 đến 3/6/2025, Bộ Công an đã khởi tố 36 vụ án, xử lý 119 đối tượng liên quan đến hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả và vi phạm quyền sở hữu trí tuệ trên địa bàn 24 tỉnh, thành.

Việc tăng cường thực thi kỷ cương pháp lý được giới chuyên gia đánh giá là “cuộc lập lại trật tự thị trường” có quy mô và chiều sâu, thể hiện tinh thần không khoan nhượng với các hành vi làm méo mó môi trường kinh doanh, gây rủi ro cho người tiêu dùng, nhà đầu tư và các doanh nghiệp chân chính. Việc lập lại trật tự thị trường đang tạo ra một mặt bằng cạnh tranh mới, bình đẳng và tuân thủ pháp luật.

Ông Trần Văn Lê – Chủ tịch Tập đoàn Phương Linh nhấn mạnh, việc lập lại trật tự thị trường, đặc biệt là ở tầng kinh doanh nhỏ lẻ, sẽ là nền tảng quan trọng để chấn chỉnh môi trường kinh doanh và bảo vệ những doanh nghiệp làm ăn chân chính.

“Cần phải đưa toàn bộ hoạt động kinh doanh từ buôn thúng bán mẹt cho đến các cửa hàng lớn vào khuôn khổ, có tổ chức, có giám sát và có trách nhiệm. Khi mọi giao dịch đều minh bạch, hàng giả, hàng nhái sẽ không còn đất sống”, ông Lê nói.

Ở góc nhìn của một doanh nhân ‘thực chiến’, ông Lê cho rằng, việc lập lại trật tự đồng nghĩa với chấp nhận một số cú sốc cần thiết. Việc thị trường bị thanh lọc, có thể gây ra tâm lý bất an trong ngắn hạn, nhưng đó là nỗi đau cần thiết để làm sạch. Quan trọng là Nhà nước phải làm tốt công tác truyền thông để xã hội hiểu và ủng hộ quá trình này.

Ông cũng nhấn mạnh nguyên tắc cốt lõi trong kinh doanh: “Kinh tế là kê tính – mọi chi phí phải được kiểm soát, mọi khoản đầu tư phải có lộ trình và không thể liều mạng. Nếu cấu trúc giá vốn đã minh bạch, thì bắt buộc phải có Luật chống bán phá giá để bảo vệ lợi nhuận chính đáng của doanh nghiệp. Không thể để tình trạng bán tống bán tháo, chào thầu ép giá ‘khô máu’ tràn lan như hiện nay. Điều đó không chỉ làm kiệt quệ doanh nghiệp mà còn bào mòn nền kinh tế. Bên cạnh đó, tình trạng hàng hóa không rõ xuất xứ, không hóa đơn, thẩm lậu qua biên giới là nguy cơ hủy hoại thị trường.

“Phải chấp nhận đưa mọi giao dịch trở về khuôn khổ, yêu cầu kê khai trung thực và đóng thuế đầy đủ. Hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng thì chỉ có một con đường: tiêu hủy. Lúc này, lòng nhân đạo sai chỗ là tự sát”, ông Lê bày tỏ sự ủng hộ của mình.

Để niềm tin luôn là nguồn vốn lớn nhất

Một nguyên tắc luôn được các chuyên gia kinh tế hàng đầu nhấn mạnh, khi các doanh nghiệp làm ăn gian dối bị xử lý, những đơn vị bài bản, đầu tư vào công nghệ, đào tạo nhân lực, chuẩn hóa quy trình và tuân thủ pháp luật, làm ra các sản phẩm tốt, thương hiệu nổi bật sẽ trở nên có đất sống nhiều hơn.

“Niềm tin thị trường là nguồn vốn lớn nhất. Một khi niềm tin quay trở lại, nó sẽ dồn về phía những doanh nghiệp tử tế", một chuyên gia khẳng định

Ông Vũ Văn Thanh – Tổng Giám đốc Tập đoàn Hoa Sen lập luận: “Chống để xây và xây để chống” là một mối quan hệ biện chứng mà trong đó “xây” phải là trọng tâm. Điều cần xây, là một thị trường vận hành công bằng, minh bạch và văn minh. Đó là điều kiện tiên quyết để các doanh nghiệp chân chính có thể phát triển và tồn tại bền vững.

Hiện nay, tình trạng sao chép mẫu mã và thương hiệu rồi tung ra thị trường với mức giá rẻ bất thường, nếu không được kiểm soát chặt chẽ sẽ không chỉ triệt tiêu động lực đầu tư của những doanh nghiệp bài bản, mà còn làm xói mòn niềm tin của người tiêu dùng – một yếu tố sống còn với sự phát triển của thị trường nội địa và thương hiệu Việt.

“Không một doanh nghiệp tử tế nào có thể tồn tại lâu dài trong một môi trường cạnh tranh méo mó như vậy,” ông Thanh khẳng định.

Tuy nhiên, để doanh nghiệp tử tế có thể vươn lên bền vững, các chuyên gia cho rằng việc “lập lại trật tự thị trường” không nên chỉ là chiến dịch ngắn hạn hay đột xuất. Cần có cơ chế hậu kiểm hiệu quả, xây dựng dữ liệu minh bạch về doanh nghiệp vi phạm, nâng cao trách nhiệm của các sàn thương mại điện tử, nền tảng quảng cáo trong kiểm duyệt nội dung. Đồng thời, chính sách cũng nên tạo ra các ưu đãi, hỗ trợ cho doanh nghiệp làm ăn chuẩn mực – như ưu tiên tiếp cận vốn, đất đai, xúc tiến thương mại hay chính sách thuế  để tạo động lực.

Nhấn mạnh thêm vai trò của chính doanh nghiệp trong công cuộc phòng chống hàng giả, ông Thanh cho rằng, doanh nghiệp không thể chỉ là “người đồng hành kỹ thuật”, mà cần được tham gia như một chủ thể tích cực và có trách nhiệm.

Một khía cạnh quan trọng khác là vai trò của truyền thông và người tiêu dùng. Các doanh nghiệp tử tế rất cần được kể câu chuyện một cách đúng đắn, được xã hội nhìn nhận như hình mẫu chứ không phải chỉ là “người đi chậm” vì không biết lách luật.

Chủ tịch VATAP ông Nguyễn Đăng Sinh cho rằng, để khu vực tư nhân phát triển hiệu quả, cần có một môi trường cạnh tranh thực sự minh bạch và công bằng.

“Muốn tư nhân lớn mạnh, Nhà nước cần bảo vệ nghiêm quyền sở hữu trí tuệ, đẩy mạnh chống gian lận thương mại và triệt tiêu hàng giả. Đây không chỉ là yêu cầu về pháp lý mà còn là yêu cầu sống còn với doanh nghiệp tử tế,” ông Sinh nói. Chống hàng giả không thể chỉ trông chờ vào một lực lượng nào đó. Đây là trách nhiệm chung của tất cả chúng ta – vì một thị trường lành mạnh, vì danh dự của hàng Việt và vì quyền lợi của từng người dân”, ông Sinh khẳng định.