Chiến lược mới của ngành ô tô phải xanh hơn

Chia sẻ tại Hội nghị, ông Trần Bá Dương cho hay, ngành ô tô hiện đang ở giai đoạn có rất nhiều sự thay đổi về công nghệ, đặc biệt là sự quan tâm tới các loại ô tô dùng năng lượng mới hướng đến xanh, sạch, nhằm đáp ứng mục tiêu giảm phát thải mà Việt Nam đã cam kết tại COP26.

Vì vậy, cần có sự cập nhật Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô được ban hành từ năm 2014.

Ông Trần Bá Dương, Chủ tịch HĐQT THACO Group

“Năm 2018, Việt Nam hội nhập hoàn toàn với ASEAN và áp dụng mức thuế nhập khẩu ô tô là 0% cho các xe đạt tiêu chuẩn xuất xứ ASEAN, sau đó chúng ta đã có thêm nhiều FTA thế hệ mới nên tình hình cũng có nhiều thay đổi cần phải cập nhật”, ông Dương nhận xét.

Ngoài ra, tại Đề án Chiến lược phát triển ngành ô tô đến năm 2030, tầm nhìn tới năm 2050 vẫn còn hướng đến sản xuất các động cơ hộp số. Điều này cho thấy chính sách chưa bám sát những thay đổi về xe năng lượng mới, xanh, sạch.

Với thực tế xu hướng xe xanh là tất yếu, ông Trần Bá Dương cũng nhận xét rằng, việc chuyển qua hoàn toàn thuần điện đòi hỏi phải có lộ trình và thời gian để đầu tư hạ tầng, nhằm đảm bảo sự an toàn, thuận lợi cho người tiêu dùng trong quá trình sử dụng cũng như phát triển các nguồn năng lượng nhằm đáp ứng nhu cầu này.

Hiện nay, hầu như các hãng ô tô mà THACO hợp tác đều có phát triển các dòng xe điện, nhưng họ cho bán ở Việt Nam cũng rất nhỏ giọt, hạn chế, mang tính thí điểm là nhằm giảm thiểu rủi ro cho người tiêu dùng.

Trong khi chưa phủ sóng được xe thuần điện và hạ tầng cho xe điện mới phát triển bước đầu thì các giải pháp khác cũng được ngành xe quốc tế khuyến khích làm là xe hybrid, xe hybrid sạc ngoài... Các loại xe này cũng giúp giảm ngay nhiên liệu sử dụng so với xe động cơ đốt trong mà không phải thay đổi nhiều sản xuất hiện có.

Cạnh đó việc nâng cao tiêu chuẩn khí thải lên Euro5 sẽ góp phần quản lý được phát thải của ô tô.

“Chúng tôi mong muốn có những hội thảo, cả trong nước và quốc tế để nhìn rõ những thay đổi và xu hướng của thị trường, để thấy được tỷ trọng các loại xe từ xe xăng ít tiêu hao nhiên liệu đến xe lai, xe lai có pin, xe pin có thêm động cơ nhỏ để sạc điện, và xe thuần điện. Việc này sẽ được thực hiện từng bước phù hợp và tránh được rủi ro cho nền kinh tế. Nếu đi quá nhanh sẽ không theo kịp tình hình thị trường, cũng như các hạ tầng về điện, an toàn”, thuyền trưởng của THACO chia sẻ.

Tăng tốc đầu tư cho công nghiệp hỗ trợ

Tham gia vào ngành ô tô, THACO có mục tiêu trở thành Trung tâm sản xuất ô tô cho các hãng xe quốc tế tại Việt Nam, đồng thời xuất khẩu ra các khu vực, đặc biệt là khu vực ASEAN để tận dụng lợi thế của các hiệp định thương mại đã có.

Theo hướng này cùng với sự thay đổi của công nghệ, hiện nay THACO chỉ đang tập trung làm công nghiệp hỗ trợ để sản xuất ra các bộ phận như khung vỏ, nội ngoại thất cùng các thiết bị điện tử cũng như áp dụng các nền tảng số về thông minh, an toàn. Tất cả nỗ lực này là để nhằm giảm giá thành và người tiêu dùng được hưởng lợi.

Trung tâm cơ khí và các nhà máy công nghiệp hỗ trợ của THACO Industries tại Chu Lai

Tuy nhiên, thị trường ô tô những năm gần đây gặp nhiều khó khăn. Năm 2022, doanh số bán của thị trường ô tô Việt Nam đạt khoảng 500.000 xe, nhưng năm 2023 chỉ còn hơn 300.000 xe.

Sang tới năm 2024, các khó khăn cũng chưa giảm đi và doanh số bán xe có thể chỉ tương đương năm 2023. Bên cạnh đó, cũng có sự thay đổi trong xu hướng tiêu dùng, người dân dồn vào các loại xe giá dưới 700 triệu đồng. Như vậy, nếu tính về giá trị thị trường giảm 50%.

Máy cắt Fiber tốc độ nhanh, có thể gia công phôi dày tới 25 mm

Khi có sự sụt giảm về doanh số thì kế hoạch đầu tư cho công nghiệp hỗ trợ cũng như đầu tư cho các dòng xe năng lượng mới sẽ có những khó khăn nhất định.

Mặc dù vậy, THACO vẫn kiên định con đường đầu tư cho công nghiệp hỗ trợ của mình. Trong năm 2024, THACO đang đầu tư thêm 7 nhà máy và sang năm 2025 sẽ đầu tư thêm 3 nhà máy nữa để sản xuất được tất cả các linh kiện, phụ tùng mà Việt Nam có lợi thế cũng như không có sự thay đổi nhiều về công nghệ. Điều này cũng giúp tăng tỷ lệ nội địa hoá của xe con lên 45%.

Hiện THACO cũng đã bán được các linh phụ kiện cho các nhà sản xuất ô tô đang có tại Việt Nam gồm Hyundai, Ford, Toyota, Isuzu với giá trị khoảng 13 triệu USD.

Theo ông Trần Bá Dương, để đầu tư công nghiệp hỗ trợ thì đòi hỏi sản lượng và công nghệ. Hiện nay, công nghiệp hỗ trợ xuất hiện rất nhiều trong các ngành nghề. THACO có may mắn là đã đi sớm về cơ khí.

Tuy nhiên, hiện nhiều thị trường nhập khẩu lớn của Việt Nam như Hoa Kỳ, châu Âu… giám sát rất chặt chẽ việc gian lận thương mại để tránh tình trạng hàng hoá của một số nước khác tránh bị áp thuế cao khi xuất khẩu trực tiếp nên đi vòng sang các nước khác để được hưởng thuế thấp hơn. Vì thế, THACO đã phải kiểm soát rất kỹ xuất xứ trong các vật tư, thiết bị, nguyên vật liệu đầu vào khi làm hàng xuất khẩu để không bị các nước xuất khẩu áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại.

Trong năm 2024, THACO đã xuất khẩu gần 140 triệu USD, thông qua bán cho các doanh nghiệp FDI, và các doanh nghiệp này xuất khẩu, mang về thêm 20 triệu USD nữa.

Hiện THACO tiếp tục đầu tư Khu công nghiệp riêng cho sản xuất công nghiệp hỗ trợ tại miền Nam, nhằm đáp ứng nhu cầu đang gia tăng của nhiều doanh nghiệp FDI dịch chuyển hoạt động sản xuất sang Việt Nam. Với nền tảng của mình và theo hướng này, THACO có thể sản xuất từ 35-40% các chi tiết, linh kiện phụ tùng cho các doanh nghiệp FDI.

“Dự kiến sang năm, đóng góp từ công nghiệp hỗ trợ trong hoạt động tổng thể của THACO sẽ tăng gấp đôi so với hiện tại”, ông Dương nói đồng thời bày tỏ mong muốn, ngành công nghiệp hỗ trợ sẽ được Chính phủ quan tâm nhiều hơn vì hiện nay chưa có chiến lược phát triển ngành đi kèm các cơ chế chính sách.

“Chúng ta nói nhiều về bán dẫn, công nghệ mới, nhưng để tham gia chuỗi giá trị toàn cầu cần có thời gian. Trong khi đó, lĩnh vực cơ khí hiện nay đi sâu vào đời sống, đến lao động giản đơn, thậm chí không cần học hành nhiều, thực tế này mang tính lan tỏa và đi vào đời sống công nghiệp tại Việt Nam. Chúng tôi mong Chính phủ xem xét vấn đề này, đây cũng là cơ hội để phát triển công nghiệp nền tảng của Việt Nam cũng như xuất khẩu”, ông Dương chia sẻ.

Mục tiêu 1 tỷ USD xuất khẩu nông nghiệp vào năm 2027

Tham gia vào ngành nông nghiệp đầy “bất ngờ” vào năm 2018, THACO hiện đang theo đuổi chiến lược sản xuất nông nghiệp quy mô lớn, tích hợp tuần hoàn trên nền tảng hữu cơ trên diện tích khoảng 84.000 ha tại Việt Nam, Campuchia, Lào qua thương vụ M&A với Hoàng Anh Gia Lai và 6.000 ha mua thêm sau đó.

Ông Trần Bá Dương cho hay, THACO đã đầu tư 31.000 tỷ đồng tại Campuchia; 19.000 tỷ đồng tại Lào và tại các tỉnh trong nước là 18.000 tỷ đồng.

Sở dĩ đầu tư trong nước chưa được như kế hoạch đặt ra của THACO là bởi quy hoạch và thủ tục hành chính còn kéo dài. Ở Lào và Campuchia, chúng tôi đã triển khai mô hình thí điểm và đang trình dự án để chính phủ các nước bạn phê duyệt.

Một trong nhưng khu chăn nuôi bò của THACO

Do phải gầy dựng mới lại từ đầu thay vì tận dụng các đầu tư của Hoàng Anh Gia Lai trước đó và giải quyết được vấn đề đất xen cài  với dân rồi triển khai mô hình mới nên nông nghiệp của THACO mới bắt đầu gặt hái được những thành quả bước đầu.

Năm nay, THACO chỉ có doanh thu xuất khẩu khoảng 53 triệu USD và bán trong nước là 1.600 tỷ đồng nhưng sang năm 2025, sẽ đạt doanh thu 300 triệu USD xuất khẩu và bán trong nước khoảng 2.500 tỷ đồng.

Một trang trại chuối của THACO

Sau khi hoàn thành các đầu tư vào năm 2026, THACO sẽ cố gắng đạt doanh thu 1 tỷ USD xuất khẩu về nông sản trong năm 2027.

Sau hơn 5 năm gắn bó và đưa ra được mô hình riêng về phát triển nông nghiệp với quy mô lớn, tích hợp tuần hoàn trên nền tảng hữu cơ, ông Dương cũng đã đề nghị nên có sự thay đổi về cây trồng và chăn nuôi tại cao nguyên.

“Ở cao nguyên đã có thời gian thực hiện chuyển đất rừng sang sản xuất cao su nhưng thực tế là không hiệu quả. Với giá cao su hiện nay, nếu đất mà không tốt, không đạt 2,3 tấn mủ/ha thì lỗ. Vừa qua, người dân chỉ trồng sầu riêng, năm ngoái dù làm riêng lẻ nhưng đã xuất khẩu được 500 triệu USD. Do đó, nếu chuyển đổi rừng kết hợp chăn nuôi, vừa nông nghiệp, nhằm hình thành mô hình khu liên hợp trồng trọt và chăn nuôi tuần hoàn, sẽ là hướng phát triển mới cho nông nghiệp Việt Nam”, ông Dương kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ. 

Hạ tầng giao thông, thương mại: Nhộn nhịp mở rộng

Quá trình phát triển nông nghiệp quy mô lớn tại Campuchia, Lào và một số tỉnh Tây Nguyên cũng giúp THACO đã có thêm động lực để nâng cấp quy mô hoạt động logistisc của mình và nhận ra thêm những cơ hội mới. Hiện chân hàng qua cảng Chu Lai của THACO đã đạt 5 triệu tấn, tập trung là hàng container.

“Luồng tuyến của chúng tôi mới chỉ phục vụ được 30% hàng bên ngoài, 70% là của công ty, vì luồng tuyến mới chỉ đạt được tàu 2 vạn tấn. Thủ tướng cũng đã có chỉ đạo luồng mới và THACO sẵn sàng đầu tư là gần 4.000 tỷ đồng vào đây. Tuy nhiên, hiện nay Quy hoạch cảng biển Việt Nam chưa được phê duyệt nên chưa triển khai xây dựng được”, ông Dương nói

Xuất khẩu sơ mi rooc thương hiệu THACO Trailers sang thị trường Mỹ

Ngoài ra, việc phát triển cảng biển tại khu vực miền Trung cũng được thuyền trưởng của THACO đề nghị “phải mang tính tổng quát hơn, không đơn thuần là tập trung vào một địa phương nào đó mà cần phải mở rộng tầm nhìn sang phía Tây, qua Lào, Campuchia để thêm chân hàng qua cảng. Chúng tôi làm cảng tư nhân thì không dại gì làm đầu tư cho lớn nếu như không có hiệu quả”.

Theo ông Dương, hàng hóa hiện nay từ Nam Lào thông qua Việt Nam để xuất khẩu là rất lớn. Năm nay, riêng khoáng sản là 1 triệu tấn, các mặt hàng khác là hơn 1 triệu tấn nữa.

“Rất mong trong quá trình phê duyệt Chiến lược phát triển cảng biển Việt Nam, Bộ Giao thông và Chính phủ tính tới các thay đổi lớn này để có những điều chỉnh, nâng quy mô công suất của cảng lên hay đầu tư các tuyến đường giao thông kết nối nhanh hơn. Hiện đường quốc lộ 14D gần như hư hỏng nặng, đường quốc lộ 14E thì xây dựng rất chậm.

Ông Trần Bá Dương phát biểu về các kế hoạch của THACO để có những thành quả mới

Với THACO cũng có kế hoạch làm 2 dự án đường theo hình thức BOT nên đã hứa với Thủ tướng sẽ cố gắng triển khai để từ đó tạo ra 3 liên kết mới. Đó là Bắc Campuchia - Cao Nguyên - miền Trung, trong đó có cảng Chu Lai, cảng Quy Nhơn. Tuyến thứ 2 từ Nam Lào - Kon Tum - cảng Chu Lai và tuyến thứ 3 là các tỉnh lân cận như Quảng Ngãi sang Quảng Nam.

Câu chuyện Quảng Ngãi có 1 công ty làm nội thất, xuất 140 container/ngày, nhưng phải chở ra Đà Nẵng, mất thêm 4,5 triệu đồng/container” là thực tế được ông Dương dẫn chứng khi đề nghị Chính phủ đẩy nhanh phê duyệt Chiến lược phát triển cảng biển để doanh nghiệp có thể tiếp tục đầu tư mở rộng phục vụ nhu cầu của khách hàng.

Bên cạnh đó, THACO cũng đang nghiên cứu để tiến hành đấu thầu đầu tư một số dự án kết cấu hạ tầng trong những năm tới của đất nước khi việc đầu tư cho nông nghiệp cơ bản hoàn thành.

Ở lĩnh vực thương mại, sau khi mua lại hệ thống siêu thị Emart (Hàn Quốc), THACO đã hình thành được 3 đại siêu thị và trung tâm thương mại thế hệ mới phù hợp với nhu cầu của người tiêu dùng Việt Nam. Trong cuối năm 2024 và sang năm 2025, THACO sẽ đầu tư thêm 3 trung tâm nữa để tới năm 2027 có hệ thống 16 trung tâm thương mại, cùng với AEON dẫn dắt thị trường trong nước.