Doanh nghiệp Nhật Bản dẫn đầu cơ khí chính xác tại Việt Nam

Cơ khí chính xác là một trong những lĩnh vực có yêu cầu kỹ thuật cao, đòi hỏi độ tin cậy và chính xác gần như tuyệt đối. Đây cũng là lĩnh vực mà nhiều doanh nghiệp Nhật Bản đã và đang tiên phong đầu tư vào Việt Nam trong hơn một thập kỷ qua.

Sản xuất linh kiện khuôn mẫu, chi tiết máy là mảng đầu tiên ghi dấu chân các tập đoàn Nhật Bản. Điển hình là Misumi Group Inc., một trong những tập đoàn hàng đầu thế giới về cung cấp linh kiện tiêu chuẩn và phi tiêu chuẩn dùng trong chế tạo máy, khuôn mẫu.

Tại Việt Nam, Misumi có nhà máy đặt tại Khu công nghiệp Thăng Long (Hà Nội), đồng thời phát triển trung tâm hậu cần và kỹ thuật, cung cấp cho toàn bộ thị trường Đông Nam Á. Với đặc trưng "sản xuất theo đơn đặt hàng cá nhân hóa", Misumi giúp hàng nghìn doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam tiếp cận với chuẩn mực cao của Nhật Bản trong thiết kế, đo lường và gia công.

Trong mảng gia công cơ khí chính xác và thiết bị công nghiệp phụ trợ, một tên tuổi nổi bật khác là Yamato Industries. Công ty chuyên cung cấp chi tiết cơ khí chính xác cho ngành công nghiệp ô tô, điện tử và tự động hóa, với nhà máy tại khu công nghiệp Long Đức (Đồng Nai). Yamato Việt Nam không chỉ sản xuất mà còn huấn luyện đội ngũ kỹ thuật viên, chuyển giao quy trình quản lý chất lượng nghiêm ngặt theo tiêu chuẩn Nhật.

Tsubamex Vietnam, chi nhánh của tập đoàn Tsubamex nổi tiếng từ tỉnh Niigata (Nhật Bản), hoạt động trong lĩnh vực gia công khuôn ép nhựa chính xác. Với công nghệ CAD/CAM/CAE tích hợp, công ty này góp phần đưa năng lực làm khuôn mẫu của Việt Nam tiếp cận trình độ cao hơn, đặc biệt phục vụ các ngành có yêu cầu kỹ thuật nghiêm ngặt như ô tô và điện tử.

Bên cạnh đó, Meisei Vietnam – công ty con của Meisei Industrial Co., Ltd – hoạt động trong lĩnh vực sản xuất thiết bị hàn, lắp ráp, kiểm tra và cơ khí chính xác cho các nhà máy điện tử. Sự đầu tư của Meisei không chỉ tập trung vào sản xuất mà còn vào đào tạo, liên kết với các trường kỹ thuật trong nước.

Ngoài các doanh nghiệp lớn, nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) Nhật Bản cũng đang âm thầm hình thành nên mạng lưới cơ khí phụ trợ cho các ngành công nghiệp mũi nhọn.

Ví dụ, công ty Towa Engineering, chuyên gia công các chi tiết máy độ chính xác cao tại Khu công nghệ cao TP.HCM, phục vụ cho Samsung, Panasonic và các tập đoàn điện tử Hàn – Nhật tại Việt Nam.

Nền tảng cho công nghiệp hỗ trợ

Ngành cơ khí chính xác không chỉ là ngành sản xuất riêng lẻ mà còn là ngành "gốc rễ" cho hàng loạt ngành công nghiệp khác phát triển. Từ chế tạo khuôn mẫu, linh kiện, thiết bị máy móc đến phụ tùng ô tô, điện tử và thiết bị y tế, sự hiện diện của doanh nghiệp Nhật Bản trong ngành này đang từng bước đặt nền móng cho hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam.

Với ưu thế về công nghệ, trình độ tổ chức sản xuất và triết lý "kaizen" – cải tiến liên tục, các doanh nghiệp Nhật Bản đã và đang truyền cảm hứng cho doanh nghiệp Việt Nam chuyển dịch từ "làm thuê đơn giản" sang "tham gia chuỗi giá trị sản xuất".

Từ yêu cầu về dung sai chỉ tính bằng micromet, thời gian giao hàng chính xác từng phút đến chất lượng đồng đều trên hàng triệu sản phẩm, doanh nghiệp Việt Nam từng bước nâng chuẩn quản lý theo tiêu chuẩn Nhật.

Bên cạnh đó, việc các doanh nghiệp Nhật triển khai hoạt động đào tạo kỹ thuật, liên kết với trường cao đẳng nghề và đại học kỹ thuật tại địa phương giúp nâng cao chất lượng nhân lực ngành cơ khí chính xác. Những chương trình hợp tác này không chỉ giải quyết bài toán lao động tay nghề cao, mà còn giúp địa phương phát triển bền vững thông qua chuyển giao tri thức.

Đáng chú ý, chính sự đầu tư bài bản vào cơ khí chính xác đã tạo điều kiện cho các chuỗi sản xuất nội địa phát triển. Khi doanh nghiệp Nhật Bản nhập linh kiện, khuôn mẫu, thiết bị từ Việt Nam thay vì từ nước ngoài, giá trị gia tăng trong nước cũng được cải thiện rõ rệt. Điều này giúp Việt Nam từng bước giảm phụ thuộc vào nhập khẩu và cải thiện cán cân thương mại trong lĩnh vực công nghiệp chế tạo.

Tuy nhiên, theo đánh giá của nhiều chuyên gia, thách thức lớn nhất hiện nay là Việt Nam vẫn thiếu nhiều doanh nghiệp vệ tinh đủ năng lực công nghệ và quản lý chất lượng để trở thành nhà cung cấp cấp 1 cho các tập đoàn Nhật. Đây là điểm nghẽn trong mục tiêu hình thành hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ toàn diện.

Chính phủ Việt Nam đã xác định cơ khí chính xác là một trong những ngành ưu tiên hỗ trợ. Các chính sách về phát triển công nghiệp hỗ trợ đều đề cập cụ thể đến ưu đãi cho doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất khuôn mẫu, gia công chính xác và linh kiện kỹ thuật cao.

Sự đồng hành của chính sách, cùng với cam kết đầu tư dài hạn của Nhật Bản, được kỳ vọng sẽ tạo lực đẩy để ngành cơ khí chính xác Việt Nam thực sự "cất cánh".

Từ sản xuất khuôn mẫu, chi tiết máy đến các hệ thống robot hóa trong nhà máy, dòng vốn Nhật Bản đang kiến tạo nên những viên gạch nền cho hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ Việt Nam. Đó không chỉ là câu chuyện đầu tư, mà còn là hành trình chia sẻ tri thức, chuẩn mực và tương lai công nghiệp hóa.