Dự kiến, khi cuộc họp kéo dài 2 ngày kết thúc, Fed sẽ công bố đợt cắt giảm lãi suất đầu tiên kể từ tháng 12 năm ngoái nhằm hỗ trợ thị trường lao động Mỹ đang suy yếu. Giới chức ngân hàng trung ương kỳ vọng rằng loạt thuế quan mới được áp dụng sẽ chỉ tạo ra tác động hạn chế đến lạm phát.

Tuy nhiên, bên cạnh vấn đề kinh tế, một yếu tố khác đang phủ bóng lên cuộc họp lần này: nỗ lực mạnh mẽ của chính quyền nhằm tái cấu trúc đội ngũ lãnh đạo cấp cao của Fed.

Áp lực chưa từng có từ Nhà Trắng

Trong khi Fed đang vật lộn với bài toán kinh tế phức tạp, chính quyền liên tục gia tăng sức ép lên ngân hàng trung ương vốn được thiết kế để độc lập với chính trị.

Từ đầu nhiệm kỳ thứ hai, Tổng thống Donald Trump nhiều lần công khai chỉ trích Chủ tịch Jerome Powell và Fed vì chưa cắt giảm lãi suất. Trước đó, Nhà Trắng thậm chí đã đe dọa sa thải ông Powell, nhưng cuối cùng phải rút lại do lo ngại gây biến động cực mạnh trên thị trường tài chính.

Hồi tháng 7, việc Fed triển khai dự án cải tạo trụ sở trị giá 2,5 tỷ USD ở Washington cũng bị Nhà Trắng tận dụng để chỉ trích ông Powell, thậm chí lấy đó làm lý do để đòi cách chức ông.

Gần đây, mục tiêu bị nhắm tới là Thống đốc Lisa Cook, với cáo buộc gian lận thế chấp mà Bộ Tư pháp đang điều tra. Dù tòa án vẫn giữ bà Cook tại vị trong thời gian xét xử, vị thế của bà vẫn đầy rủi ro. Đây cũng là lần đầu tiên trong lịch sử một thành viên Hội đồng Thống đốc Fed đối mặt với nguy cơ bị sa thải.

Song song với đó, ngày 15/9, Thượng viện Mỹ đã phê chuẩn ông Stephen Miran – cố vấn kinh tế hàng đầu của Tổng thống Trump – vào Hội đồng Thống đốc Fed để hoàn tất nhiệm kỳ còn trống kéo dài đến cuối tháng 1/2026, với khả năng được gia hạn.

Miran cho biết ông sẽ không từ chức khi nhiệm kỳ kết thúc nếu chưa có người kế nhiệm chính thức. Ngay sau khi tuyên thệ nhậm chức vào sáng 16/9, ông Miran sẽ tham gia bỏ phiếu tại cuộc họp chính sách tuần này.

Việc Thượng viện nhanh chóng thông qua ông Miran chỉ trong vòng một tháng kể từ khi được đề cử đã làm dấy lên lo ngại từ phía đảng Dân chủ về tính độc lập của Fed. Bản thân ông Miran khẳng định sẽ hành xử theo luật pháp và giữ tư duy độc lập, bất chấp mối quan hệ mật thiết với Tổng thống.

Nhiều chuyên gia nhận định, việc bổ nhiệm ông Miran kịp thời trước cuộc họp tháng 9 có thể nhằm bảo đảm thêm một lá phiếu ủng hộ hạ lãi suất – điều mà Fed dự kiến sẽ thực hiện ít nhất ở mức 0,25 điểm phần trăm trong tuần này, cho dù có sự tham gia của ông Miran hay không.

Lý do Fed buộc phải cắt giảm lãi suất

Động thái cắt giảm lãi suất lần này được thúc đẩy bởi những dấu hiệu ngày càng rõ nét về sự suy yếu của thị trường lao động, cùng với quan điểm mới của Fed rằng lạm phát do thuế quan chỉ mang tính tạm thời.

Trong mùa hè, tăng trưởng việc làm gần như chững lại. Theo Bộ Lao động Mỹ, trung bình 3 tháng tính đến tháng 8, chỉ có khoảng 29.000 việc làm mới được bổ sung, ghi nhận mức yếu nhất kể từ năm 2010 nếu không tính giai đoạn đại dịch.

Số người thất nghiệp hiện nhiều hơn số việc làm trống; số đơn xin trợ cấp thất nghiệp mới trong tuần kết thúc ngày 6/9 đã lên cao nhất trong gần 4 năm; trong khi số người thất nghiệp dài hạn (trên 26 tuần) cũng chạm mức cao nhất kể từ cuối năm 2021. Một bản điều chỉnh dữ liệu việc làm công bố tuần trước cho thấy thị trường lao động Mỹ còn bấp bênh hơn so với đánh giá ban đầu.

Chủ tịch Fed Jerome Powell từng cảnh báo trong bài phát biểu cuối tháng 8 rằng “rủi ro suy giảm việc làm đang gia tăng”. Nhiều quan chức Fed khác, bao gồm cả hai Thống đốc Christopher Waller và Michelle Bowman (đều do Tổng thống bổ nhiệm) đã công khai ủng hộ cắt giảm lãi suất ngay từ tháng 7.

Dự báo kinh tế mới nhất của Fed, dự kiến công bố vào ngày 17/9, sẽ cho thấy mức độ quyết liệt mà ngân hàng trung ương sẵn sàng thực hiện để bảo vệ thị trường lao động trong bối cảnh mong manh hiện nay.

Trong những tháng gần đây, lạm phát tại Mỹ có xu hướng nhích lên, chủ yếu do các chính sách thương mại toàn diện, bao gồm loạt thuế quan mới. Tuy vậy, giới chức Fed dần chấp nhận quan điểm rằng tác động lạm phát từ thuế quan sẽ chỉ diễn ra trong ngắn hạn.

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 8 tăng 2,9% so với cùng kỳ năm trước, đúng như dự báo của các nhà kinh tế. Điều này cho thấy lạm phát tiêu dùng vẫn nằm trong quỹ đạo kiểm soát, bất chấp những biến động chính sách thương mại.

Chủ tịch Fed San Francisco Mary Daly nhận định: “Việc tăng giá do thuế quan sẽ chỉ mang tính nhất thời”. Chủ tịch Fed St. Louis Alberto Musalem cũng cho rằng tác động của thuế quan sẽ kéo dài trong hai đến ba quý tới và dần mờ nhạt sau đó.

Ông Waller, trong bài phát biểu ngày 28/8 tại Miami, nói thêm: “Lạm phát đã tăng kể từ quý I, nhưng phần lớn do ảnh hưởng từ việc tăng thuế nhập khẩu. Với kỳ vọng lạm phát được neo giữ, tôi cho rằng tác động này chỉ tạm thời và sẽ biến mất vào đầu năm 2026”.