Khi nào lãi suất huy động ngừng tăng?

Theo thống kê, từ đầu tháng 11 đến nay đã có 19 ngân hàng điều chỉnh tăng lãi suất huy động. Ở nhóm kỳ hạn ngắn 3 tháng, mức lãi suất cao nhất đang là 4,75%/năm, được áp dụng tại MBV, Bac A Bank, VIB và Nam A Bank. Với kỳ hạn 6 tháng, Bac A Bank hiện dẫn đầu thị trường khi niêm yết lãi suất ở mức 6,4%/năm. Ở kỳ hạn 12 tháng, mức lãi suất cao nhất thuộc về PVcomBank với 9%/năm. Trong khi đó, ở kỳ hạn dài 24 tháng, Bac A Bank tiếp tục giữ vị trí cao nhất với mức 6,7%/năm.

Cá biệt, nhiều ngân hàng thậm chí còn nâng lãi suất huy động lên tới 8 - 9%/năm, tuy nhiên, mức lãi suất ưu đãi này chỉ dành cho khách hàng VIP với số tiền gửi lên tới vài trăm tỷ đồng. Đơn cử như HDBank nâng lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng lên 7,7%/năm và 8,1%/năm đối với kỳ hạn 13 tháng dành cho khách hàng gửi ít nhất từ 500 tỷ đồng trở lên và chỉ nhận lãi cuối kỳ. Hay như tại PVcomBank, khách hàng gửi tiền có thể nhận mức lãi suất lên tới 9% đối với kỳ hạn 12 tháng và 13 tháng. Tuy nhiên, điều kiện là khách hàng phải có số tiền gửi tối thiểu từ 2.000 tỷ đồng.

Theo giới phân tích, động thái ồ ạt tăng lãi suất huy động gần đây xuất phát từ việc ngân hàng đang đẩy mạnh thu hút tiền gửi nhằm kiểm soát rủi ro hệ thống và đáp ứng cho nhu cầu vốn tăng cao trong những tháng cuối năm.

Trong báo cáo ngành ngân hàng mới đây, các chuyên gia S&I Ratings cho hay, sau giai đoạn bùng nổ phát hành giấy tờ có giá trong nửa đầu năm 2025, tốc độ huy động qua kênh này trong quý III/2025 bắt đầu chậm lại (giảm 2,7% so với quý trước). Tiền gửi của khách hàng cũng ghi nhận mức tăng khiêm tốn 1,7% so với quý trước.

Áp lực nhu cầu vốn nhìn chung duy trì ở mức cao trong quý III, thể hiện qua biến động mạnh của lãi suất trên thị trường liên ngân hàng, dù vẫn được hỗ trợ một phần bởi dòng tiền gửi của Kho bạc nhà nước. Chênh lệnh giữa tăng trưởng tín dụng (+21,2% yoy) và tăng trưởng huy động (+18,4% yoy) nới rộng, đồng thời tỷ lệ LDR thuần (tín dụng trên tổng tiền gửi khách hàng) tăng lên 112% (so với 110% của quý trước) là nguyên nhân chính gây áp lực lên thanh khoản toàn ngành.

Tiến độ giải ngân đầu tư công chậm hơn dự kiến, cùng với sức hút từ các kênh đầu tư khác khiến huy động tiền gửi chưa theo kịp đà tăng của tín dụng. Xuyên suốt quý III/2025, NHNN đã bơm ròng thanh khoản VND với khối lượng cao kỷ lục để hỗ trợ thị trường, đưa tổng giá trị lưu hành OMO lên hơn 185 nghìn tỷ đồng.

“Trong bối cảnh đó, một số ngân hàng TMCP tư nhân bắt đầu điều chỉnh tăng lãi suất tiền gửi từ cuối quý III/2025 với mức tăng 0,1 – 0,8% ở hầu hết kỳ hạn. Xu hướng tăng của mặt bằng lãi suất có thể còn tiếp diễn trong thời gian tới nhằm thúc đẩy tăng trưởng huy động và đảm bảo cân đối vốn trước nhu cầu tín dụng cao giai đoạn cuối năm”, S&I Ratings nhấn mạnh.

Ngoài ra, một nguyên nhân khác khiến lãi suất huy động rủi ro tỷ giá USD/VND vẫn hiện hữu, trong bối cảnh cầu ngoại tệ tăng vào mùa cao điểm nhập khẩu cuối năm.

Tuy nhiên, các chuyên gia đều đồng tình rằng mặc dù tăng trở lại song lãi suất huy động vẫn sẽ được duy trì ở mặt bằng thấp theo định hướng hỗ trợ tăng trưởng.

Trong trao đổi với VietnamFinance, ông Lê Hoài Ân, CFA, chuyên gia ngân hàng nhận định, đà tăng của lãi suất huy động sẽ sớm chững lại và mức tăng lãi suất huy động sẽ không quá nhiều. “Trong bối cảnh mục tiêu lạm phát đang ở mức thấp, rất khó để nới trần lãi suất huy động. Chỉ khi cơ quan điều hành chấp nhận nâng mục tiêu lạm phát lên cao hơn, mặt bằng lãi suất huy động mới có thể tăng thêm đôi chút, qua đó hỗ trợ các ngân hàng cải thiện thanh khoản”, ông cho hay.

Trong khi đó, ông Nguyễn Minh Hạnh, Giám đốc Trung tâm Phân tích SHS Research cho rằng: “Với yêu cầu tín dụng cao nhưng biên lãi ròng (NIM) mỏng, việc huy động nhích lên là quy luật. Dù vậy, đồ thị lãi suất cho thấy đà tăng chủ yếu ở mức ‘vừa phải’, không sốc, tập trung ở kỳ hạn 2 - 3 năm. Ở kịch bản cơ sở, lãi huy động tiếp tục nhích chậm, bám tiến độ tín dụng và mùa cao điểm cuối năm. Nếu giải ngân đầu tư công tăng tốc như dự kiến, áp lực nguồn có thể dịu dần đầu năm sau”.

Lãi suất cho vay vẫn ở mức thấp

Giới phân tích nhận định, đà tăng của lãi suất huy động sẽ kéo theo lãi suất cho vay tăng nhẹ trở lại trong thời gian tới, nhất là trong bối cảnh NIM của hệ thống đang bị thu hẹp đáng kể sau thời gian điều chỉnh lãi vay giảm theo chỉ đạo của Chính phủ.

Dù vậy, mặt bằng lãi suất cho vay nhìn chung vẫn được kì vọng duy trì ở mặt bằng thấp, chủ yếu nhằm cân bằng giữa mục tiêu duy trì NIM hợp lý và kiểm soát rủi ro hệ thống, đồng thời tiếp tục hỗ trợ khu vực sản xuất – kinh doanh, đặc biệt các lĩnh vực ưu tiên, phù hợp với định hướng chính sách của Chính Phủ và NHNN.

Từ mức 6,7% - 9% vào cuối năm 2024, lãi suất cho vay đã lùi về 6,5% - 8,9%, đánh dấu mức thấp nhất trong ba năm trở lại đây. Mặt bằng lãi suất cho vay thấp cũng là một trong những động lực thúc đẩy tăng trưởng tín dụng của toàn ngành. Tính trong 9 tháng năm 2025, hoạt động tín dụng của ngành ngân hàng tiếp tục tăng trưởng tích cực với quy mô dư nợ đạt 13,626.55 nghìn tỷ đồng, tăng 15% so với đầu năm và 22% so với cùng kỳ năm ngoái, báo cáo của WiGroup chỉ ra.

Trước đó, Tổng giám đốc MB Phạm Như Ánh cũng cho rằng mặc dù lãi suất đang chịu áp lực tăng song mặt bằng lãi suất tại Việt Nam vẫn nằm trong vùng cạnh tranh, kể cả trong trường hợp tăng thêm 0,5% - 1%.

“Lãi suất cho vay phục vụ sản xuất - xuất nhập khẩu phổ biến 4,5 - 5,5%, thấp hơn đáng kể so với Mỹ (khoảng 7,5%). Điều này dẫn đến sự thay đổi trong cơ cấu tăng trưởng tín dụng của ngân hàng trong năm nay khi nhiều doanh nghiệp FDI lựa chọn vay ở Việt Nam với lãi suất thấp hơn”, ông dẫn chứng.

Bên cạnh đó, nhiều ngân hàng vẫn đang nỗ lực tối ưu chi phí thanh khoản để không gây áp lực lên phần lãi suất cho vay của khách hàng, từ đó giữ được vị thế cạnh tranh. Đơn cử tại VPBank, trong buổi công bố kết quả kinh doanh quý III/2025, ban lãnh đạo cho biết chi phí vốn có thể tăng trong quý IV/2025 và giai đoạn cuối năm do yếu tố mùa vụ cũng như sự cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Tuy nhiên, ngân hàng vẫn đặt mục tiêu tối ưu hóa cấu trúc vốn và nguồn huy động để hạn chế tối đa việc phải điều chỉnh tăng lãi suất cho vay đối với khách hàng.