Sau cuộc điện đàm với Tổng Bí thư Tô Lâm vào tối thứ Tư (ngày 2/7), Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ đã đạt được thỏa thuận về thuế đối ứng với Việt Nam và đây cũng là thỏa thuận đầu tiên của Mỹ với một quốc gia trong khu vực Đông Nam Á.

Theo đánh giá của chuyên gia VinaCapital, mức thuế bình quân 20% mà Mỹ áp lên hàng nhập khẩu từ Việt Nam phù hợp với kỳ vọng của thị trường và là một cải thiện đáng kể so với mức thuế đối ứng 46% được ông Trump công bố vào ngày 2/4.

Chỉ số VN-Index đã có phản ứng tích cực nhẹ vào giữa ngày thứ Năm (3/7), dù nhóm cổ phiếu khu công nghiệp và xuất khẩu suy giảm. Trong khi đó tại Hoa Kỳ, cổ phiếu của các công ty như Nike, Under Armour hay các nhà bán lẻ có liên quan trực tiếp đến việc nhập khẩu hàng hóa từ Việt Nam đã tăng giá trong phiên giao dịch ngày thứ Tư.

Nhận định về thỏa thuận thương mại Việt Nam - Mỹ, VinaCapital kỳ vọng rằng thỏa thuận cuối cùng sẽ áp dụng mức thuế theo từng nhóm sản phẩm, trong đó các sản phẩm được sản xuất 100% tại Việt Nam sẽ chịu mức thuế thấp hơn đáng kể.

"Khi thỏa thuận chính thức được công bố, chúng tôi sẽ phân tích kỹ hơn tác động tiềm tàng của các mức thuế đó. Trong thời gian chờ đợi, chúng tôi cho rằng mức thuế 10% hiện đang áp dụng đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ kèm theo miễn trừ cho phần lớn hàng điện tử sẽ tiếp tục được duy trì cho đến khi thỏa thuận chính thức có hiệu lực", VinaCapital nhận định.

Một nội dung quan trọng khác trong tuyên bố của Tổng thống Donald Trump là việc áp mức thuế 40% đối với hàng hóa "trung chuyển" ("transhipping").

Báo cáo gần đây của Đại học Harvard ước tính tỷ lệ hàng "trung chuyển" dao động từ mức thấp nhất là 2% cho đến mức cao nhất là 17%. Trong khi một số phương tiện truyền thông dẫn báo cáo trước đó của Harvard cho rằng tỷ lệ này khoảng 14%.

Cũng theo chuyên gia VinaCapital, Chính phủ Việt Nam đã tích cực xử lý vấn đề hàng hóa "trung chuyển" từ nhiệm kỳ chính quyền Tổng thống Trump đầu tiên, và có khả năng sẽ tăng cường hơn nữa các biện pháp kiểm soát trong thời gian tới. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng khái niệm "trung chuyển" hiện chưa được định nghĩa rõ ràng, và cách khái niệm này được xác định trong thỏa thuận cuối cùng sẽ đóng vai trò then chốt để đánh giá tác động thực tế của điều khoản này.

Phân tích sơ bộ về tác động đến kinh tế Việt Nam, theo VinaCapital, mặc dù tuyên bố lần này là bước đầu mang tính tích cực, không kỳ vọng nó sẽ tạo ra tác động lớn đối với nền kinh tế trong ngắn hạn, vì một số lí do.

Thứ nhất, xuất khẩu sang Mỹ dự kiến sẽ chững lại trong nửa cuối năm 2025 sau khi đã tăng gần 30% trong nửa đầu năm - phần lớn do các nhà bán lẻ Mỹ tăng mạnh mua hàng trong thời gian 90 ngày tạm ngưng áp dụng thuế đối ứng.

Thứ hai, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam vẫn duy trì ở mức rất cao. Tổng vốn FDI đăng ký trong 5 tháng đầu năm 2025 đã vượt 15 tỷ USD, tăng gần 50% so với cùng kỳ và tương đương hơn 7% GDP.

Trong bối cảnh chưa có thỏa thuận cuối cùng, chỉ cần mức thuế áp lên hàng Việt Nam không cao hơn 10% so với các nước trong khu vực, thì các lợi thế về chất lượng lao động, chi phí, nhân khẩu học và vị trí địa lý vẫn tiếp tục giúp Việt Nam giữ vững vị thế là điểm đến hấp dẫn đối với các nhà sản xuất toàn cầu và dòng vốn FDI trong nhiều năm tới.

Tăng trưởng của Việt Nam trong năm 2025 sẽ chủ yếu được thúc đẩy bởi các yếu tố nội tại như tăng chi đầu tư công cho hạ tầng, sự phục hồi của thị trường bất động sản, cùng với các sáng kiến và cải cách hành chính quan trọng - được một số chuyên gia gọi là "Đổi Mới 2.0".

"Tuyên bố ban đầu này là một bước tiến tích cực cho cả hai quốc gia. Mức thuế 20% là thấp hơn so với mức 46% từng được công bố hồi tháng  4, qua đó giúp giảm bớt phần nào những bất định bao trùm thị trường thời gian qua. Chúng tôi đang chờ đợi công bố chính thức của thỏa thuận cuối cùng để có thể đánh giá toàn diện tác động kinh tế có thể xảy ra.

Trong thời gian này, các chính sách và hành động mà Chính phủ Việt Nam đang triển khai và dự kiến sẽ thực hiện trong nửa cuối năm nay, cũng như những năm tới sẽ đóng vai trò then chốt hơn so với hoạt động xuất khẩu trong việc thúc đẩy tăng trưởng và đạt được các mục tiêu đề ra", VinaCapital nhấn mạnh.

Trước đó, vào lúc 20 giờ ngày 2/7/2025 (giờ Việt Nam), Tổng Bí thư Tô Lâm đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump về quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ và đàm phán về thuế đối ứng giữa hai nước. Tại cuộc điện đàm, Tổng thống Donald Trump đánh giá cao việc Việt Nam cam kết dành quyền tiếp cận thị trường ưu đãi cho hàng hóa của Mỹ, trong đó có xe ô tô phân khối lớn. Ông khẳng định Mỹ sẽ cắt giảm đáng kể thuế đối ứng cho nhiều hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam.

Về phía Việt Nam, Tổng Bí thư Tô Lâm đề nghị phía Hoa Kỳ sớm công nhận Việt Nam là kinh tế thị trường và bỏ hạn chế xuất khẩu đối với một số mặt hàng công nghệ cao.

Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Donald Trump cũng đã trao đổi một số phương hướng, biện pháp lớn thúc đẩy quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện trong những năm tới. Hai nhà Lãnh đạo đã thông qua việc tăng cường trao đổi đoàn, tiếp xúc cấp cao và các cấp, đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực kinh tế, thương mại và đầu tư, đặc biệt trong các lĩnh vực có ý nghĩa then chốt, đột phá như khoa học, công nghệ cao.