Đó là đề xuất của TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính - ngân hàng tại hội thảo khoa học “Thị trường bất động sản Việt Nam trong bối cảnh thực hiện Luật Đất đai, Nhà ở và Kinh doanh Bất động sản” mới đây.

Nói về lãi suất cho vay mua nhà tại Việt Nam hiện nay, ông Hiếu cho rằng với mức lãi suất 7,5%/năm và cho vay với thời hạn 10 năm đến 15 năm của 4 ngân hàng thương mại lớn nhất cả nước, cho thấy cho vay mua nhà tại Việt Nam đang có vấn đề.

Ông Hiếu nêu ra một số vấn đề cụ thể, như cho vay thế nào để người dân có thể tiếp cận được tiền để mua nhà, cho vay trong bao nhiêu lâu và lãi suất như thế nào là phù hợp?

Đối với các gói tín dụng như 120.000 tỷ đồng và gói tín dụng mới của ngân hàng chính sách 30.000 tỷ đồng, ông Hiếu đánh giá là chưa phù hợp và mục tiêu 1 triệu căn nhà ở xã hội của Chính phủ đến năm 2030 sẽ không thực hiện được.

Ông Hiếu nhận định GDP bình quân đầu người của người dân Việt Nam năm 2024 có thể đạt 4.700 USD. Tính ra VNĐ, mỗi tháng tương đương 12 triệu đồng. Trong khi, gói 120.000 tỷ đồng có lãi suất 7,5%, thời gian vay 10 năm đến 15 năm. Gần đây, ngân hàng chính sách vừa điều chỉnh lãi suất, tăng từ 4,8%/năm lên 6,6%/năm.

Nếu tính trả góp, giả thiết lãi suất cố định cho vay 15 năm, với giá trị cho vay khoảng 2 tỷ đồng. Một căn hộ ở Hà Nội hiện có giá trung bình 5 tỷ đồng, nhưng tính giá theo nhà ở xã hội ở mức 2,5 tỷ đồng, ngân hàng cho vay 80% tương đương 2 tỷ đồng.

Nếu vay 2 tỷ đồng và trả lãi suất 5%/năm trong vòng 20 năm thì mỗi tháng người vay phải trả cả gốc và lãi là 13 triệu đồng. Khoản chi phí này đối với một gia đình, nếu cả hai vợ chồng cùng đi làm thì có thể đáp ứng được.

Ông Hiếu cho biết, nếu lãi suất cao hơn 5% và thời gian cho vay dưới 20 năm thì với một gia đình ở Việt Nam rất khó có thể mua được nhà. Ngay cả với những gói ưu đãi 120.000 tỷ đồng hay 30.000 tỷ đồng thì người mua cũng rất khó tiếp cận.

Vì vậy, TS Nguyễn Trí Hiếu đề nghị Chính phủ, NHNN nên xem xét có gói tín dụng như cách đây 10 năm, đó là gói tín dụng cho vay 30.000 tỷ đồng với lãi suất 5%/năm, thời gian cho vay 20 năm. Khi đó, một gia đình ở Việt Nam mới có thể mua được nhà.

Về nguồn vốn, ông Hiếu cho rằng không thể dựa vào ngân hàng thương mại (NHTM) để cung cấp vốn dài hạn. Bởi, có tới 70% đến 80% vốn huy động của các ngân hàng là vốn ngắn hạn.

Nếu dựa vào các NHTM cho vay với thời gian dài sẽ đưa ngân hàng đến chỗ rủi ro về thanh khoản. Vì khoản tiền cho vay 20 năm trong khi khách hàng đến hạn đến rút tiền khoản gửi 12 tháng thì các ngân hàng lại phải “lục tục” chạy vào thị trường huy động vốn mới để trả cho vốn cũ với lãi suất cao, sẽ đẩy lãi suất của nền kinh tế lên ngày càng cao.

Vì vậy, ông Hiếu đề xuất nguồn vốn có thể từ ngân sách quốc gia, bằng việc huy động trái phiếu Chính phủ từ ngắn hạn, trung hạn và dài hạn với thời gian từ 10 năm, 20 năm, 30 năm.

Trong khi đó, TS Nguyễn Hoàng Dương, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và Tổ chức tài chính (Bộ Tài chính) cho biết đối với nguồn tài chính cho phát triển thị trường bất động sản thời gian qua gặp nhiều khó khăn.

Nguyên nhân xuất phát từ hai điểm. Một là, nội tại thị trường bất động sản còn có nhiều rủi ro, thủ tục hành chính, thủ tục để phê duyệt dự án bị kéo dài dẫn đến dự án không phê duyệt được.

Trong đó, có hai gói chính sách liên quan trực tiếp đến bất động sản 120.000 tỷ đồng và 30.000 tỷ đồng sắp được thực hiện, cùng với gói 40.000 tỷ đồng hỗ trợ chung cho nền kinh tế.

‘Thẳng thắn nhìn nhận, những gói này hiện nay chưa phát huy tác dụng”, TS Nguyễn Hoàng Dương cho hay.

TS Nguyễn Hoàng Dương nêu ví dụ, gói 40.000 tỷ đồng Quốc hội bố trí cấp bù lãi suất 2% cho người vay vốn ngân hàng, cho đến hết thời hạn thực hiện của gói này là 31/12/2023 mới giải ngân 1.200 tỷ đồng trên 40.000 tỷ đồng. Có nghĩa gói này gần như chưa được sử dụng.

Hai là, trong quá trình triển khai thực hiện có một yếu tố rất lớn khiến người nhận hỗ trợ lãi suất cũng như ngân hàng thương mại không “mặn mà” với chính sách này của Nhà nước.

Đồng tình với đề xuất của TS Nguyễn Trí Hiếu về lãi suất cho vay mua nhà 5%/năm, TS Nguyễn Hoàng Dương cho rằng để hỗ trợ người dân mua nhà thì cần có nhiều nguồn vốn khác nhau, đặc biệt là giảm lãi suất cho vay xuống 5%/năm.