DN chờ đợi và quan sát

Trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump tạm hoãn áp thuế quan đối ứng 90 ngày để đàm phán, cùng với đó là chiến tranh thương mại Mỹ - Trung leo thang, điều làm dư luận quan tâm là những biến động này có làm lung lay các DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) ở Việt Nam, đặc biệt khi khối FDI đang chiếm hơn 70% tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam.

Theo khảo sát các DN thành viên của Hiệp hội DN châu Âu tại Việt Nam (Eurocham), hiện chưa có thành viên nào thông báo đóng cửa nhà máy. Tuy nhiên, có 25% số DN cho biết sẽ bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế mới với doanh thu giảm 20%.

Chủ tịch Eurocham Bruno Jaspaert cho hay, phần lớn các DN vẫn chưa điều chỉnh chiến lược đầu tư hoặc tuyển dụng, phản ánh cách tiếp cận “chờ đợi và quan sát” trước những biến chuyển trong chính sách thương mại toàn cầu.

Không chỉ DN châu Âu, các DN Hàn Quốc đang đầu tư tại Việt Nam cũng khá lo lắng với mức thuế đối ứng. Hiện, các DN này đang cùng nhau trao đổi và tìm kiếm giải pháp ứng phó.

Chủ tịch Hiệp hội DN Hàn Quốc tại Việt nam (KOCHAM) Ko Tae Yeon chia sẻ: “Thuế chỉ là một phần khi chúng tôi cân nhắc quyết định đầu tư. Điều quan trọng hơn là lao động dồi dào, giá cả hợp lý và hạ tầng ngày một hoàn thiện. Chúng tôi vẫn có niềm tin vào các quyết định đầu tư tại Việt Nam”.

Ông Jake Quin, đại diện Goertech (nhà máy đặt tại Bắc Ninh) cho biết, Công ty vẫn đang sản xuất bình thường và hy vọng Việt Nam có kết quả đàm phán tốt nhất với Mỹ.

Tương tự, ông CK Seo, đại diện Amkor, hãng chuyên đóng gói và kiểm thử chip cho biết, việc sản xuất của Công ty hiện chưa bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, chính sách thuế đối ứng sẽ tác động tới các đơn hàng tại Mỹ. Vì vậy, mong Việt Nam sớm làm việc với Mỹ về chính sách thuế.

Là hai tổ chức, đại diện cho cộng đồng DN Việt Nam và Mỹ, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và AmCham đồng thời mong muốn Chính phủ hai nước đối thoại cởi mở và hợp tác nhằm xây dựng một chương trình có tính xây dựng góp phần giảm thâm hụt thương mại của Hoa Kỳ với Việt Nam, theo hướng nâng cao mức sống và thúc đẩy sự thịnh vượng chung cho cả hai quốc gia.

Trong bức thư được gửi đi ngày 5/4/2025, lãnh đạo của hai tổ chức này bày tỏ quan ngại sâu sắc trước tuyên bố về việc áp dụng thuế đối ứng của Tổng thống Trump. Thư nhấn mạnh rằng, nếu được thực hiện, các mức thuế mới cao bất ngờ này sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động của các DN hội viên và người tiêu dùng, cũng như ảnh hưởng đến mối quan hệ thương mại song phương.

Việc giảm thuế đối với các sản phẩm nhập khẩu vào Việt Nam cũng như đối với các hàng hóa phục vụ người tiêu dùng Mỹ mới chính là yếu tố hỗ trợ DN, nền kinh tế và người tiêu dùng Mỹ. Tăng thuế sẽ không mang lại hiệu quả tương tự. VCCI và AmCham tin tưởng rằng, Chính phủ Việt Nam đang nghiêm túc thực hiện các giải pháp tích cực thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc cải thiện cán cân thương mại song phương, đồng thời tháo gỡ các rào cản mà DN và nhà đầu tư Mỹ đang gặp phải.

Đồng bộ giải pháp, tăng sức hút

Quý I/2025, tổng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đăng ký vào Việt Nam đạt 10,98 tỷ USD, mức tăng trưởng 34,7% so với cùng kỳ năm trước. Vốn FDI thực hiện tại Việt Nam trong 3 tháng đầu năm ước đạt 4,96 tỷ USD, tăng 7,2% so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức vốn thực hiện cao nhất trong quý I của 5 năm trở lại đây. Cục Thống kê cho rằng, ngoài giữ chân các DN FDI đã hiện diện, Việt Nam cần đảm bảo để thu hút dòng vốn dự định chuyển dịch sang Việt Nam đang gặp khó do thương chiến toàn cầu.

Trưởng Ban Thống kê Công nghiệp và Xây dựng, Cục Thống kê Phí Thị Hương Nga nhận định: “Các DN FDI trong dài hạn có thể có lo ngại, e ngại khi đầu tư tại Việt Nam và sẽ hướng tới các quốc gia có lợi thế hơn trong mức thuế với Mỹ”.

Hiện Việt Nam đang xúc tiến đàm phán với Mỹ về thuế đối ứng. Cùng với đó, các DN FDI cũng đang mong muốn Chính phủ tiếp tục đẩy nhanh cơ sở hạ tầng, cải thiện môi trường kinh doanh với các ưu đãi trong các lĩnh vực: thị thực; thủ tục nhập cảnh và hạ tầng sân bay; giấy phép lao động; hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT); thủ tục hải quan.

Chuyên gia kinh tế trưởng, Ngân hàng phát triển Châu Á (ADB) Nguyễn Bá Hùng nhận định, mặc dù dấu hiệu ban đầu cho thấy các nhà đầu tư đang dừng lại theo dõi tiến trình của các đàm phán và môi trường kinh doanh, nhưng thực tế các DN đầu tư nước ngoài FDI thường có xu hướng đầu tư dài hạn. Do đó, các biến động ngắn hạn cũng chỉ là một tham số trong việc ra quyết định của họ. Để họ có quyết định thay đổi đầu tư còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác.

Ông Nguyễn Bá Hùng cho rằng, ưu đãi thuế không phải là tất cả, bởi vì khối FDI còn quan tâm đến hiệu quả hoạt động, trong đó có tổng thể các yếu tố như: hạ tầng, các dịch vụ đầu tư kinh doanh, chất lượng nguồn nhân lực... “Bản thân thuế không phải là yếu tố duy nhất và không phải cứ thuế thấp thì họ vào mà thuế cao thì họ đi” – ông Nguyễn Bá Hùng nêu ý kiến.

Vì vậy, ngoài ưu đãi thuế ở mức độ nhất định, Việt Nam có thể đưa ra những biện pháp không chỉ riêng cho FDI mà có tác động tích cực cho cả nền kinh tế nói chung như phát triển hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực. Điều này tăng thêm sức cạnh tranh của cả DN trong nước và thu hút FDI. Đó sẽ là yếu tố dài hạn để thu hút được và giữ chân được FDI.