Trong suốt nhiều năm trở lại đây, tại đô thị thị lớn như Hà Nội và TP.HCM, việc an cư, ổn định chỗ ở luôn là bài toán "đau đầu" với đại đa số người lao động. Những người lao động thuần túy hoặc ngay cả những người có công ăn việc làm ổn định, thu nhập ở mức khá cũng khó có cơ hội sở hữu nhà ở cho riêng mình (không tính nhà ở xã hội).

Theo dữ liệu của các đơn vị nghiên cứu thị trường hay mới đây nhất của Bộ Xây dựng có thể thấy, giá nhà ở thương mại (căn hộ chung cư) tại Hà Nội hay TP.HCM vẫn luôn duy trì mức rất cao, khoảng từ 80 triệu đồng/m2 và gần như giá dưới 60 triệu đồng biến mất hoàn toàn.

Cụ thể, giá chung cư tại Hà Nội, TP.HCM ghi nhận mức giá cao nhất trong gần 10 năm qua. Tại Hà Nội, giá bán trung bình trên thị trường quý II đạt 80 triệu đồng/m2, tăng 5,6% so với quý I (tăng 33% so với cùng kỳ), trong khi đó, giá căn hộ trung bình tại TP.HCM đạt 89 triệu đồng/m2 (tăng 36% so với cùng kỳ). Giá thứ cấp cũng tăng mạnh, đặc biệt tại các khu vực có hạ tầng phát triển hoặc dự án đã bàn giao.

Anh Anh Nhật (quê Nghệ An) vào TP.HCM sinh sống, lập gia đình từ khoảng năm 2015 cho biết, hai vợ chồng thu nhập 1 tháng khoảng 50 triệu đồng nhưng khi trừ đi chi phí sinh hoạt, tiền thuê nhà, tiền ăn học cho con nhỏ thì cũng không tiết kiệm được bao nhiêu.

Mong muốn ổn định chỗ ở sau thời gian dài lập nghiệp, thế nhưng, anh Nhật vẫn đang loay hoay vì mức giá nhà ở hiện nay vượt xa khả năng chi trả.

"Tình hình kinh tế dạo này khó khăn, nhiều doanh nghiệp cắt giảm nhân sự nên công việc của tôi cũng chững lại, thu nhập không còn ổn định như trước. Dù đã đặt bàn cân tính toán vay người thân, vay ngân hàng để trả góp, song vợ chồng quyết định tạm hoãn vì không muốn vướng vào nợ trong bối cảnh này", anh Nhật nói và bày tỏ, với những người thu nhập thấp hơn có lẽ không dám mơ mua nhà ở thành phố lớn.

Câu chuyện của anh Nhật không đại diện cho số đông nhưng là câu chuyện của hàng triệu người lao động mong muốn có nhà ở để yên tâm làm việc. Hơn nữa, khi chi phí tăng cao, tiền lương chưa theo kịp, công việc bấp bên khiến người lao động ngày càng xa vời giấc mơ chính đáng này.

Chị Việt Trinh (ngụ phường Long Trường, TP.HCM) kể lại với Nhadautu.vn rằng, gia đình đang mua trả góp căn nhà ở khu quận 9 cũ, đến nay cũng phải bán lại vì áp lực trả lãi hàng tháng. Thời điểm mua, vợ chồng có trong tay khoảng 1 tỷ đồng, vay mượn người thân được 500 triệu đồng để mua căn hộ khoảng gần 3 tỷ đồng. Nhưng, sự cố ập đến khi chồng mất việc, do công ty giảm nhân sự nên thu nhập bình quân tháng thay đổi đáng kể. Mặc dù đã cố gắng gồng gánh, nhưng sau thời gian dài, anh chị phải quyết định bán lại để tìm căn hộ rẻ hơn.

Hàng tồn kho bất động sản tăng mạnh

Chủ tịch VARS Nguyễn Văn Đính cho rằng, nhiều người dù có thu nhập tốt ở mức 40-50 triệu đồng/tháng, vẫn không dám mua nhà nếu không có sự hỗ trợ tài chính từ gia đình. Áp lực trả nợ vay quá lớn, đặc biệt là khi lãi suất thả nổi trở thành rào cản tâm lý đáng kể đối với người mua.

Trong ngắn hạn, giá căn hộ sẽ tiếp tục tăng do chi phí đầu vào tăng cao và kỳ vọng sinh lời của nhà đầu tư vẫn ở mức cao. Một bộ phận lớn nhà đầu tư dù chịu áp lực tài chính vẫn chưa giảm giá. Ngược lại, họ còn kỳ vọng vào xu hướng tăng lên, trong bối cảnh lãi suất được duy trì ở mức thấp, dòng tiền giá rẻ tiếp tục được bơm ra thị trường và các chính sách thúc đẩy đầu tư công được triển khai mạnh mẽ.

"Tình trạng này tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với sự ổn định và phát triển lành mạnh của thị trường BĐS, đồng thời làm trầm trọng thêm khoảng cách thu nhập và mức độ bất bình đẳng xã hội", ông Đính nhấn mạnh và nêu quan điểm, khi cơ hội sở hữu nhà ở ngày càng thu hẹp, người lao động sẽ hạ thấp kỳ vọng, giảm động lực phấn đấu, nhất là trong bối cảnh chi phí sinh hoạt đắt đỏ. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức sống của thị trường BĐS, mà còn có thể tác động tiêu cực đến tốc độ tăng trưởng kinh tế dài hạn.

Bà Đỗ Thu Hằng, chuyên gia Savills Hà Nội đánh giá, mặc dù nguồn cung nhà ở đã tăng trong nửa đầu năm, nhưng các sản phẩm này đều ở phân khúc cao cấp, khó tiếp cận tới số đông. Thị trường ghi nhận sức mua ổn định, thanh khoản cải thiện so với cùng kỳ. Trên thị trường thứ cấp giá nhà ở vẫn neo ở mức cao và chưa xuất hiện làn sóng giảm sâu.

Trong khi đó, quý II vừa qua, Bộ Xây dựng chỉ ra, lượng tồn kho bất động sản tại các dự án vào khoảng hơn 25.294 căn/nền (chung cư 3.287 căn; nhà ở riêng lẻ 10.290 căn; đất nền 11.717 nền). Lượng tồn kho có xu hướng tăng so quý I, trong đó, nhà ở riêng lẻ bằng khoảng 109%, đất nền bằng 100,3% và chung cư bằng 140,5%.

Một số chuyên gia nhận định, giá sản phẩm ở mức cao, không phù hợp với đại đa số người dân nên lượng hàng tồn kho ngày càng nhiều và càng khó tiêu thụ.