7 việc hộ kinh doanh cần làm ngay trước 1/1/2026

Bà Lê Thị Duyên Hải – Phó Tổng thư ký Hội tư vấn thuế Việt Nam (VCTA) cho biết, thời điểm chuyển đổi mô hình quản lý thuế đã đến gần, các hộ kinh doanh cần chủ động thực hiện 7 bước sau để quá trình chuyển đổi thuế khoán sang kê khai một cách thuận lợi, thông suốt.

Bước 1: Tất cả các hộ kinh doanh cần rà soát doanh thu thực tế 2025 và dự kiến doanh thu 2026, xác định mình thuộc nhóm hộ kinh doanh nào. Đồng thời, trên cơ sở mô hình hoạt động kinh doanh để lựa chọn phương pháp tính thuế, chế độ kế toán áp dụng, phần mềm bán hàng, kê khai thuế tương ứng với quy mô thuộc nhóm.

Bước 2: Tiến hành kiểm kê hàng tồn kho tại thời điểm chuyển đổi (nếu có và nếu doanh thu trên ngưỡng).

Bước 3: Đăng ký sử dụng hoá đơn điện tử, nếu hộ kinh doanh dự kiến doanh thu 2026 từ 1 tỷ đồng trở lên). Hộ kinh doanh nên áp dụng sớm, tránh sai sót.

Bước 4: Chuẩn bị hồ sơ, sổ sách kế toán (Nếu hộ kinh doanh dự kiến doanh thu trên ngưỡng miễn thuế).

Bước 5: Thay đổi các thông tin đăng ký kinh doanh, đăng ký thuế theo cơ chế một cửa liên thông hoặc trực tiếp tại cơ quan thuế để đăng ký phương pháp tính thuế (nếu có thay đổi so với hiện tại).

Bước 6: Đăng ký tài khoản ngân hàng riêng cho hoạt động kinh doanh (nếu chưa có tài khoản ngân hàng riêng cho hoạt động kinh doanh, độc lập với tài khoản cá nhân).

Bước 7: Khai thuế đối với hoạt động kinh doanh theo mẫu tờ khai phù hợp với phương pháp tính thuế và ngành nghề lĩnh vực hoạt động kinh doanh. Việc này hộ kinh doanh sử dụng eTax Mobile.

"Hộ kinh doanh cần đăng ký kinh doanh, đăng ký thuế, đăng ký tài khoản định danh điện tử trên VNeID để thực hiện các thủ tục hành chính. Sử dụng chữ ký số để ký điện tử theo Nghị định 23 của Chính phủ. Đồng thời, cập nhật thông tin, cập nhật số định danh cá nhân/CCCD với cơ quan thuế để có thể sử dụng eTax Mobile", bà Hải lưu ý.

Năm 2026: Những lưu ý đối với hộ kinh doanh

Thứ nhất, theo chuyên gia, hộ kinh doanh dưới 500 triệu thuộc đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng, không phải nộp thuế thu nhập cá nhân, vẫn phải kê khai theo quy định tại điểm a, khoản 1, Điều 8 Dự thảo Nghị định quy định việc khai, tính thuế, khấu trừ, nộp thuế, sử dụng hoá đơn điện tử của hộ kinh doanh. Thời hạn kê khai là ngày 31/1 của năm tiếp theo.

Chuyên gia cho rằng, việc này là để cơ quan thuế ghi nhận đúng diện được miễn, tránh bị rà soát, mời giải trình về sau. Đồng thời, hạn chế các rủi ro khi doanh thu đi qua tài khoản ngân hàng, ví điện tử và kế toán có cơ sở làm sổ sách, báo cáo.

Về vấn đề lấy hoá đơn đầu vào, ông Nguyễn Văn Được, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Tư vấn Thuế Việt Nam, Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn Thuế Trọng Tín nói, pháp luật hiện hành chưa yêu cầu hộ kinh doanh phải có hóa đơn đầu vào để tính nghĩa vụ thuế. Nghĩa là dù có hay không có hóa đơn đầu vào thì thuế vẫn tính trên doanh thu bán ra.

Nhưng, pháp luật cũng quy định rõ khi mua hàng, người mua có quyền và nghĩa vụ yêu cầu người bán xuất hóa đơn.

Ông Được đánh giá, việc không có hóa đơn đầu vào sẽ ảnh hưởng đến nhiều quy định pháp luật khác. Ví dụ, trong lĩnh vực quản lý thị trường, nếu không chứng minh được nguồn gốc, hàng hóa có thể bị tịch thu. Khi vận chuyển hàng hóa, nếu cơ quan chức năng kiểm tra mà trong 24 giờ không xuất trình được chứng từ hợp pháp thì hàng sẽ bị xử lý.

“Dù chưa ảnh hưởng nghĩa vụ thuế với nhiều hộ kinh doanh, việc lấy hóa đơn đầu vào vẫn rất quan trọng để chứng minh tính hợp pháp của hàng hóa và bảo vệ hộ kinh doanh”, chuyên gia Nguyễn Văn Được nhấn mạnh.

Với nhóm hộ kinh doanh có doanh thu trên 500 triệu đến dưới 3 tỷ đồng (nhóm 2), Dự thảo mới của Bộ Tài chính quy định, phương pháp tính thuế TNCN đối với nhóm này được áp dụng ổn định trong thời gian 02 (hai) năm liên tiếp kể từ năm đầu tiên áp dụng.

Trường hợp hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu năm trên 500 triệu đến 03 tỷ đồng đang áp dụng phương pháp tính thuế TNCN theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu tính thuế nếu trong hai năm liên tục tự xác định hoặc cơ quan thuế có dữ liệu xác định cá nhân, hộ kinh doanh có doanh thu thực tế trên 3 tỷ​ đồng thì từ năm tiếp theo phải thực hiện chuyển sang phương pháp tính thuế thu nhập cá nhân trên thu nhập tính thuế x (nhân) với mức thuế suất quy định.

Cũng liên quan nhóm 2, chia sẻ về việc sử dụng hoá đơn điện tử, bà Lê Thị Duyên Hải nêu, nhóm này chỉ bắt buộc dùng hóa đơn điện tử khi doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm. Trường hợp doanh thu từ 500 triệu đến dưới 1 tỷ đồng thì không bắt buộc, hộ kinh doanh có thể tự cân nhắc dựa trên đặc thù hoạt động của mình để lựa chọn sử dụng hay không.

Song cũng theo vị chuyên gia thuế, các hộ kinh doanh nên tập dượt sử dụng hoá đơn điện tử từ sớm, dùng phần mềm bán hàng, kê khai giúp hộ kinh doanh nhanh chóng thích nghi, đồng thời việc này sẽ giúp quản lý sổ sách minh bạch, dễ dàng.

Vì vậy, bà Hải khuyên, không nên đợi đến khi bắt buộc mới thực hiện, đặc biệt các hộ kinh doanh có ngưỡng doanh thu tiệm cận mức phải sử dụng hoá đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế theo quy định.