Khi trí tuệ nhân tạo (AI) có thể xử lý một công việc mất 10 tiếng chỉ trong 10 giây, các ngân hàng đang bước vào giai đoạn chuyển đổi chưa từng có với hệ quả là hàng loạt vị trí lao động bị thay thế, đặc biệt ở bộ phận phân tích và nghiệp vụ truyền thống.

“Công nghệ AI cho phép chúng tôi thực hiện các nhiệm vụ vốn mất 10 tiếng thì nay chỉ trong 10 giây,” ông Jay Horine – Giám đốc JPMorgan phát biểu về vai trò của AI trong phân tích tài chính.

Hơn 200.000 việc làm có thể bị cắt giảm

Theo dự báo từ Bloomberg Intelligence, khoảng 200.000 việc làm trong ngành ngân hàng toàn cầu có thể bị cắt giảm trong vòng 3 – 5 năm tới do AI và tự động hóa. Một báo cáo khác từ Citigroup ước tính có tới 54% vị trí trong ngành ngân hàng có khả năng bị thay thế bởi công nghệ. Trong khi đó, McKinsey dự báo gần 30% công việc trong lĩnh vực này sẽ có thể tự động hóa trước năm 2030.

Câu chuyện không còn là tương lai xa. JPMorgan mới đây đã tuyên bố cắt giảm 10% nhân sự bộ phận vận hành nhờ AI, trong khi vẫn ưu tiên tuyển dụng ở các mảng mang lại lợi nhuận cao.

Tại châu Á, DBS – ngân hàng lớn nhất Đông Nam Á lên kế hoạch giảm 4.000 vị trí trong 3 năm tới nhờ áp dụng AI trong quy trình vận hành.

Ngành tài chính – ngân hàng từ lâu vẫn được xem là mảnh đất màu mỡ cho sinh viên mới ra trường với mức lương khởi điểm cao và cơ hội thăng tiến hấp dẫn. Mỗi năm, hàng chục nghìn sinh viên ứng tuyển cho vài trăm vị trí tại các ngân hàng lớn, chỉ để theo đuổi giấc mơ thu nhập trên 100.000 USD.

Tuy nhiên, nhiều trong số các vị trí đầu vào đó – vốn gắn với các công việc lặp đi lặp lại như nhập liệu, chỉnh sửa tài liệu, trình bày PowerPoint hay thu thập dữ liệu đang trở thành mục tiêu tự động hóa của AI.

Theo New York Times, một số giám đốc tại Goldman Sachs, Morgan Stanley và các ngân hàng lớn khác đang cân nhắc cắt giảm tới 2/3 đội ngũ phân tích cấp thấp. “Việc thay thế cấp dưới bằng công cụ AI là một phương án quá dễ dàng,” ông Christoph Rabenseifner – Giám đốc chiến lược công nghệ tại Deutsche Bank, nhận định.

Ngay cả các chuyên gia phân tích kỳ cựu cũng đang đối mặt với rủi ro mất việc khi AI ngày càng có khả năng xử lý dữ liệu, phát hiện gian lận và phân tích rủi ro tín dụng chính xác, nhanh chóng hơn con người.

AI định hình lại cấu trúc ngân hàng

Không chỉ thay thế các nhiệm vụ đơn giản, AI đang được tích hợp sâu vào nhiều mảng chiến lược như phân tích đầu tư, tư vấn khách hàng và phát hành cổ phiếu.

Tại Goldman Sachs, công nghệ AI hiện có thể chuyển đổi tài liệu PowerPoint sang định dạng "S-1" – mẫu hồ sơ IPO tiêu chuẩn chỉ trong vòng 1 giây. Trong khi đó, Deutsche Bank đã ứng dụng AI để trả lời tự động các yêu cầu giao dịch phổ thông và tóm tắt nhanh tài liệu cho khách hàng.

Bank of America cũng cho biết hơn 90% nhân viên đang sử dụng trợ lý ảo nội bộ để tăng năng suất. Morgan Stanley thì tích hợp AI vào cả mảng quản lý tài sản – một trong những lĩnh vực đang tuyển dụng nhiều nhất hiện nay.

Ông Jamie Dimon – CEO JPMorgan Chase cho rằng AI là “cuộc cách mạng công nghệ lớn nhất” ngành ngân hàng từng đối mặt, có tác động tương tự máy in, động cơ hơi nước, máy tính và Internet trước đây.

Trong quá khứ, các nhân viên cấp thấp phải thức xuyên đêm để chuẩn bị dữ liệu, làm báo cáo, hay dựng các bài thuyết trình cho khách hàng. Giờ đây, AI có thể làm những điều đó trong vài giây – không mệt mỏi, không sai sót và không cần tăng ca.

Tờ NYT khẳng định: "AI đang định hình lại thị trường lao động ngành ngân hàng, cũng như mọi ngành kinh tế khác". Với sự bùng nổ của các công nghệ như chatbot, trợ lý ảo, hệ thống học máy và tự động hóa, việc cắt giảm nhân sự hàng loạt không còn là viễn cảnh mà đang dần trở thành hiện thực.

Khi các ngân hàng chuyển hướng sang tối ưu hóa chi phí, nâng cao năng suất và cạnh tranh với các công ty công nghệ tài chính (Fintech) cũng như BigTech, trí tuệ nhân tạo đang dần thay thế con người không chỉ ở khâu vận hành mà cả những công việc mang tính chuyên môn cao.

Một “cơn bão sa thải” chưa từng có trong lịch sử ngành ngân hàng đang đến gần. Và câu hỏi đặt ra lúc này không phải là “AI có thay thế con người không”, mà là: Ai sẽ còn được giữ lại?