Những động thái này phản ánh nỗ lực ngày càng mạnh mẽ của các tập đoàn công nghệ Mỹ nhằm đẩy nhanh tiến trình “tách rời” chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc trong bối cảnh căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh tiếp tục leo thang.

Microsoft chuyển trọng tâm sản xuất khỏi Trung Quốc

Theo nguồn tin của Nikkei, Microsoft đã yêu cầu nhiều nhà cung cấp chuẩn bị cho kế hoạch sản xuất “ngoài Trung Quốc” đối với các dòng sản phẩm máy tính xách tay Surface và máy chủ trung tâm dữ liệu, bao gồm cả linh kiện chủ chốt và dây chuyền lắp ráp, bắt đầu từ năm tới.

“Mức độ yêu cầu lần này rất rộng, bao gồm cả linh kiện, bộ phận và công đoạn lắp ráp cho các sản phẩm mới, từ máy tính xách tay đến máy chủ. Microsoft kỳ vọng toàn bộ các sản phẩm này sẽ được sản xuất hoàn toàn bên ngoài Trung Quốc, sớm nhất là từ năm 2026”, một giám đốc chuỗi cung ứng am hiểu vấn đề cho biết.

Theo dữ liệu của hãng nghiên cứu Omdia, Microsoft hiện xuất xưởng khoảng 4 triệu máy tính xách tay và máy tính bảng Surface mỗi năm. Một nguồn tin khác thì tiết lộ tập đoàn này đã chuyển phần lớn hoạt động sản xuất máy chủ ra khỏi Trung Quốc từ năm ngoái, do tính nhạy cảm của sản phẩm.

Microsoft đã yêu cầu ít nhất 80% danh mục vật liệu (BOM) – bao gồm toàn bộ linh kiện và quy trình lắp ráp – cho máy chủ phải được cung ứng từ bên ngoài Trung Quốc.

Ngoài ra, Microsoft cũng đang thúc đẩy mở rộng sản xuất máy chơi game Xbox tại các quốc gia khác, dù chưa đặt ra yêu cầu sản xuất hoàn toàn ngoài Trung Quốc ở thời điểm hiện tại.

“Việc di dời dây chuyền lắp ráp là tương đối đơn giản, nhưng việc chuyển đổi chuỗi cung ứng xuống cấp độ linh kiện lại cực kỳ phức tạp – đặc biệt khi mục tiêu là hoàn thành vào năm 2026. Cần xem liệu tham vọng này có thể hiện thực hóa đến mức nào”, một giám đốc điều hành tại nhà cung cấp của Microsoft nhận định.

AWS và Google cùng theo bước

AWS cũng nằm trong số các công ty Mỹ đang đẩy mạnh chiến lược “thoát Trung”, đặc biệt đối với các dòng máy chủ trung tâm dữ liệu phục vụ trí tuệ nhân tạo (AI) vốn được xem là nhạy cảm.

Một nguồn tin am hiểu trực tiếp tiết lộ AWS đã đánh giá khả năng giảm sự phụ thuộc vào nhà cung cấp bảng mạch in (PCB) lâu năm SYE - một công ty Trung Quốc dù có sẵn cơ sở sản xuất bên ngoài đại lục.

“AWS đã xem xét vấn đề này, nhưng trên thực tế việc loại bỏ hoàn toàn các nhà cung cấp Trung Quốc khỏi chuỗi cung ứng là rất khó. Họ là những đối tác lâu năm, đáng tin cậy và có năng lực cạnh tranh cao. Việc thay thế họ không hề dễ dàng”, người này nói.

Trong nhiều năm qua, các công ty công nghệ Trung Quốc đã đóng vai trò trụ cột trong chuỗi cung ứng máy chủ toàn cầu nhờ năng lực kỹ thuật, chất lượng sản phẩm và giá cả cạnh tranh. Nhiều doanh nghiệp cũng đã hỗ trợ khách hàng thiết lập cơ sở sản xuất ở nước ngoài để đối phó rủi ro thuế quan. Chẳng hạn, Victory Giant, nhà cung cấp PCB chủ chốt cho Nvidia, đã mở rộng hoạt động mạnh mẽ tại Thái Lan và Việt Nam.

Trong khi đó, Google được cho là đang yêu cầu các nhà cung cấp tăng tốc mở rộng năng lực sản xuất máy chủ tại Thái Lan. Một nhà lắp ráp hệ thống cho biết họ đã giúp Google tăng gấp đôi công suất tại quốc gia này bằng việc xây dựng bốn cơ sở mới.

“Google hiện đã hình thành một hệ sinh thái sản xuất hoàn chỉnh tại Thái Lan, từ lắp ráp đến linh kiện”, nguồn tin nói thêm.

“Thoát Trung” – tham vọng không dễ dàng

Cả Microsoft, AWS và Google đều đang nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng Trung Quốc nhằm phòng ngừa nguy cơ gián đoạn do căng thẳng Mỹ - Trung leo thang. Bắc Kinh gần đây đã siết chặt kiểm soát xuất khẩu đối với các vật liệu đất hiếm và pin chiến lược, trong khi Washington đáp trả bằng lời đe dọa áp thuế bổ sung 100% đối với hàng hóa Trung Quốc.

Tuy nhiên, trên thực tế, việc dịch chuyển chuỗi cung ứng không hề đơn giản. Một giám đốc điều hành của nhà sản xuất linh kiện thụ động Nhật Bản (gồm điện trở, tụ điện, cuộn cảm) chia sẻ:

“Chúng tôi được yêu cầu đề xuất phương án sản xuất ngoài Trung Quốc cho các khách hàng cung cấp dịch vụ đám mây (CSP), nhưng do các linh kiện này quá rẻ và có hàng nghìn loại khác nhau, rất khó để thay thế toàn bộ bằng nguồn cung từ bên ngoài Trung Quốc”.

Đây cũng không phải lần đầu tiên các “ông lớn” điện toán đám mây của Mỹ tìm cách dịch chuyển sản xuất. Một xu hướng tương tự từng diễn ra trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Mỹ Donald Trump, khi Washington áp thuế trừng phạt đối với các sản phẩm mạng, bao gồm cả máy chủ, vào năm 2018.

Ngành sản xuất máy tính xách tay là một trong những lĩnh vực phản ứng nhanh nhất với xu hướng này. Năm 2023, Dell tuyên bố kế hoạch loại bỏ hoàn toàn chip sản xuất tại Trung Quốc vào năm sau, trong khi HP đặt mục tiêu chuyển tới 70% hoạt động sản xuất máy tính ra khỏi nước này.

Theo các giám đốc điều hành trong ngành, đây là lần đầu tiên các tập đoàn công nghệ hàng đầu của Mỹ đặt mục tiêu cắt giảm triệt để Trung Quốc khỏi chuỗi cung ứng, bao gồm cả các linh kiện và vật liệu nền tảng như sợi quang, cáp, đầu nối, linh kiện thụ động và bảng mạch in.

Ngoài các yếu tố thương mại, rủi ro địa chính trị gia tăng tại eo biển Đài Loan – nơi căng thẳng giữa Bắc Kinh và Đài Bắc đang ngày càng phức tạp – cũng là một động lực khiến các tập đoàn Mỹ tăng tốc xây dựng lựa chọn sản xuất thay thế bên ngoài khu vực Trung Quốc đại lục.