PV: Thưa PGS, người dân nghe nói xây dựng Chính phủ số, kinh tế số và công dânsố nhưng lại chẳng biết nó sẽ vận hành như thế nào trong cuộc sống tại Việt Nam?

PGS-TS Nguyễn Đình Quân: Hãy tưởng tượng một công dân chỉ cần dùng một ứng dụng duy nhất trên điện thoại để làm tất cả: Đăng ký kinh doanh, nộp thuế và thậm chí nhận trợ cấp. Việc số hóa mọi dữ liệu cuộc sống cho phép máy tính hoàn toàn tự động xử lý các thủ tục/giao dịch này với độ chính xác cao. Vì vậy, đối với người dân, xã hội số hóa giúp chúng ta tiết kiệm tối đa thời gian khai báo, công chứng, xin xác nhận, nộp hồ sơ,... Như vậy tức là xã hội sẽ tiết kiệm được rất nhiều và đạt hiệu quả cao nhất. Với hoạt động kinh doanh, số hóa còn tạo động lực thúc đẩy đầu tư và đổi mới sáng tạo.

Hiện nay, nhóm tác giả quốc tế của chúng tôi đang phát triển sáng chế Deep Signature dựa trên công nghệ blockchain để cung cấp mô hình “Thẻ Cư dân Thông Minh” cho các khu chung cư tập trung. Hãy hình dung, một cư dân được xác thực bằng một mã duy nhất có thể qua lại các hàng rào an ninh, sử dụng các tiện ích, dịch vụ trong khu đô thị một cách dễ dàng, đơn giản, bảo mật với chi phí rẻ như tạo mã QR. Đó có thể coi là những giải pháp riêng lẻ, tuy rất nhỏ nhưng lại tương thích với hệ thống Chính phủ số trong tương lai.

PGS có thể giải thích đơn giản cách AI và blockchain sẽ thay đổi cuộc sống hàng ngày?

Hãy nghĩ đến blockchain như một cuốn sổ cái chung không thể chỉnh sửa, còn AI là người trợ lý thông minh giúp bạn tìm kiếm và xử lý thông tin từ cuốn sổ đó. Trong thực tế mua sắm, sinh hoạt, khi bạn quét một sản phẩm bằng DeepQR, blockchain đảm bảo rằng thông tin bạn nhận được là chính xác, còn AI sẽ đề xuất các sản phẩm liên quan dựa trên nhu cầu của bạn. Hàng ngày chúng ta đã quen với AI như ChatGPT, nhưng block chain thì trừu tượng hơn.

Theo quan điểm của chúng tôi, AI cho ra những kết quả có tính tương đối, lựa chọn đáp án phân tích dữ liệu theo xác suất thống kê; Còn blockchain lại cho phép xác thực dữ liệu tuyệt đối. Sự kết hợp của AI và Blockchain chắc chắn sẽ là xu hướng tất yếu để đảm bảo hiệu suất, sự tin cậy, và việc kết hợp đó sẽ tối ưu hóa vận hành trong nhiều hoạt động xã hội.

Chẳng hạn, chúng tôi đang hoàn thiện giải pháp Siêu thị Xanh thông minh theo kết hợp đó, các sản phẩm được bày bán tại những siêu thị này sẽ luôn được minh bạch về nguồn gốc bởi các mã DeepQR hoạt động trên nền tảng công nghệ blockchain DeepSignature. Còn hệ thống AI thì sẽ gợi ý nhanh chóng các sản phẩm phù hợp với việc mua sắm của khách hàng. Đương nhiên siêu thị sẽ không có nhân viên phục vụ vì mọi khâu hoàn toàn tự động, kể cả thanh toán, nên chi phí sẽ rất rẻ.

Siêu thị không có nhân viên, PGS có đùa không, và hiện tiến độ xây dựng các mô hình này thế nào?

Chúng tôi đang theo đuổi một số dự án công nghệ số hóa áp dụng công nghệ blockchain DeepSignature, trong đó tiêu biểu gồm: Thứ nhất là Siêu thị Xanh Thông Minh - giải pháp tạo trải nghiệm mua sắm hiện đại, hỗ trợ người tiêu dùng nhận biết hàng hóa khi được chọn đưa vào xe hàng, giúp truy xuất nguồn gốc sản phẩm, lên đơn, thanh toán tự động, tham gia khuyến mãi,… mà công nghệ chỉ bằng một mã QR duy nhất dễ dàng định danh dán trên sản phẩm.

Thứ hai là Thẻ Cư dân Thông Minh - đó là sự kết hợp giữa DeepQR và công nghệ quét, giải pháp này không chỉ là chìa khóa ra vào chung cư, đảm bảo an ninh tự động, mà còn là công cụ quản lý phí sinh hoạt, đặt lịch sử dụng tiện ích và thanh toán mọi dịch vụ từ xa. Đây chính là những ứng dụng thực tế của “kinh tế số, công dân số” mà DeepPro đang theo đuổi, triển khai, giúp mọi người tiếp cận lối sống thông minh và hiện đại với chi phí rất thấp nếu so với công nghệ nước ngoài. Hiện, mức độ hoàn thiện đạt trên 90%, chuẩn bị chạy thử.

Các startup khởi nghiệp trong các lĩnh vực khác hiện cũng đang rất quan tâm đến ứng dụng AI và blockchain vào hoạt động kinh doanh. PGS có lời khuyên nào dành cho họ?

Dĩ nhiên khi cố vấn cho DeepPro chúng tôi xác định sớm mô hình B2B, tức là hướng vào doanh nghiệp trước. Các chủ doanh nghiệp có thể đăng ký sử dụng thử nghiệm miễn phí với tem chống giả DeepQR, vừa thử thách lòng tin của khách hàng, vừa quản lý được chuỗi cung ứng của mình thông qua công cụ đảm bảo minh bạch nguồn gốc sản phẩm này.

Chúng tôi thấy rằng bất kỳ một doanh nghiệp nào cũng mong muốn không cần đầu tư lớn vào công nghệ, mà vẫn được quyền sử dụng hệ thống quản lý chuỗi cung ứng. Do đó, chúng tôi đã xây dựng sẵn hệ thống công nghệ với chi phí rất thấp mà vẫn đảm bảo tính chính xác, bảo mật và an ninh tuyệt đối trong việc xác thực và chứng minh nguồn gốc chính hãng.

Vậy theo PGS, đâu là bước đầu tiên để xây dựng cộng đồng công dân số tại Việt Nam?

Bước đầu tiên nên là những bước nhỏ nhất nhưng dẫn đến thay đổi lớn nhất. Là người nghiên cứu, ứng dụng công nghệ, chúng tôi giúp ban quản trị của các chung cư quản lý mọi thứ qua Thẻ cư dân thông minh. Đây chính là một công cụ để người dân làm quen với các dịch vụ số hóa. Khi mọi người đã quen thuộc với việc số hóa trong đời sống, họ sẽ dễ dàng chấp nhận các dịch vụ công số như khai báo thuế hay đăng ký kinh doanh online.

Xin cảm ơn PGS!