Ba trụ cột cạnh tranh bền vững

Ông Nguyễn Quang Duy - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Doanh nhân trẻ tỉnh Khánh Hòa, Chủ tịch HĐQT DTGROUP đánh giá, việc Mỹ áp thuế đối ứng 20% là một có thế chấp nhận được nhưng chưa đủ để doanh nghiệp Việt Nam yên tâm nếu không chủ động tái cấu trúc năng lực cạnh tranh.

Theo ông Duy, để tạo thế cạnh tranh bền vững, các doanh nghiệp cần tập trung vào ba trụ cột. Thứ nhất, chuẩn hóa chuỗi giá trị từ vùng nguyên liệu đến chế biến, truy xuất minh bạch, đảm bảo các tiêu chuẩn môi trường và lao động để đáp ứng yêu cầu khắt khe từ thị trường Mỹ và EU.

Thứ hai, đầu tư chiều sâu vào công nghệ chế biến và bảo quản sau thu hoạch để gia tăng giá trị sản phẩm, đặc biệt là các sản phẩm có hàm lượng dinh dưỡng cao như yến sào và rong biển.

Thứ ba, xây dựng thương hiệu sản phẩm nông nghiệp gắn với địa phương – ví dụ như thương hiệu KHASEA- DTNEST của DTGROUP, nhằm tạo bản sắc riêng trên thị trường quốc tế.

Ngay sau khi có thông tin về mức thuế bị áp, DTGROUP đã chủ động cơ cấu lại kế hoạch xuất khẩu, tập trung đẩy mạnh vào các thị trường nội địa, Nhật Bản và Hàn Quốc nơi công ty có lợi thế thương mại và quan hệ lâu năm. Đồng thời, công ty cũng tăng cường đầu tư vào việc đăng ký mã số vùng trồng rong biển chuẩn Global... nâng cấp nhà máy yến theo tiêu chuẩn HACCP – ISO.

“Với cộng đồng doanh nghiệp, tôi cho rằng cần một làn sóng chuyển đổi số và chuyển đổi xanh mạnh mẽ hơn. Chuyển đổi không chỉ ở sản phẩm mà còn ở quản trị, logistics và thương mại điện tử xuyên biên giới. Thuế chỉ là một phần, cốt lõi vẫn là nội lực doanh nghiệp phải lớn lên từ áp lực”, ông Duy nhấn mạnh.

Theo ông Duy, mức thuế 20% cho thấy Mỹ đang mở lại "cửa sổ cơ hội" cho hàng hóa Việt Nam, nhưng điều kiện kèm theo sẽ khắt khe hơn. Đây là lúc Việt Nam cần chuyển mình từ sản xuất gia công sang sản xuất có hàm lượng giá trị gia tăng và trách nhiệm xã hội cao. Riêng với ngành nông nghiệp biển – như rong nho và yến sào – cơ hội nằm ở việc định vị sản phẩm thiên nhiên, lành mạnh và bền vững gắn với bản sắc địa phương.

Nếu biết tận dụng xu hướng tiêu dùng xanh và sạch, kết hợp với việc cải thiện hệ thống hậu kiểm, doanh nghiệp hoàn toàn có thể chinh phục các thị trường khó tính như Mỹ và châu Âu một cách chủ động.

Doanh nghiệp kỳ vọng cơ chế giá sàn

Ở góc nhìn khác, ông Lê Hoàng Khánh Nhựt - Tổng giám đốc Công ty CP Cao su Đà Nẵng cho rằng, dù mức thuế đối ứng giữa Việt Nam và Mỹ được điều chỉnh xuống 20%, đây vẫn là một thách thức đáng kể đối với các doanh nghiệp Việt.

Theo ông Nhựt, cần xem xét chính sách thuế ưu đãi thấp hơn cho các doanh nghiệp mang thương hiệu Việt đại diện cho hình ảnh quốc gia, nhằm tạo điều kiện cạnh tranh công bằng hơn trên thị trường quốc tế.

Thực tế, doanh nghiệp nội địa đang phải cạnh tranh trực tiếp với các tập đoàn FDI có tiềm lực tài chính lớn và khả năng tái cấu trúc sản phẩm nhanh chóng. Việc chuyển hướng sang các thị trường khác ngoài Mỹ là cần thiết, song không dễ dàng, bởi “sân chơi” toàn cầu đang ngày càng chật chội và thiếu cân bằng.

Để đảm bảo cạnh tranh lành mạnh, tránh tình trạng “cá lớn nuốt cá bé”, ông Nhựt đề xuất cơ quan quản lý nên cân nhắc áp dụng giá sàn mỗi kg sản phẩm, đồng thời phân bổ hạn ngạch (quota) phù hợp cho từng doanh nghiệp. Đây sẽ là giải pháp giúp cân bằng lợi ích giữa các nhóm doanh nghiệp, duy trì sự đa dạng và hướng đến phát triển bền vững cho toàn ngành

Còn ông Trần Văn Lĩnh - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thủy sản và Thương mại Thuận Phước nhận định rằng, việc Mỹ áp thuế hay giảm thuế không còn gây xáo trộn lớn với doanh nghiệp ông. Từ 3 – 4 năm trước, Thuận Phước đã bắt đầu giảm tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ và chuyển hướng sang những thị trường có biên độ lợi nhuận tốt hơn, rủi ro thương mại thấp hơn như châu Âu – hiện là thị trường lớn nhất của công ty.

“Có năm chúng tôi bán qua Mỹ tới 30%, giờ chỉ còn 15%. Thị trường khó tính, dễ biến động thì chúng tôi sẽ chuyển hướng, tìm kiếm thị trường khác,” ông nói.

Ông Lĩnh đặc biệt nhấn mạnh vai trò của tính chủ động và chiến lược đa dạng hóa: Doanh nghiệp phải tự chủ, phụ thuộc vào một thị trường hay một chính sách là tự làm khó mình. Làm ăn thì phải đa dạng hóa, doanh nghiệp không nên bỏ trứng vào một giỏ. Mỗi khi thị trường có tín hiệu rủi ro là phải chuyển hướng ngay.