Theo ông Lê Văn Tuấn - Giám đốc Công ty TNHH Kế toán Thuế Keytas, thời gian gần đây có rất nhiều câu hỏi của cá nhân, hộ kinh doanh thắc mắc về việc muốn đóng tài khoản giao dịch đã từng kinh doanh trước đây, sau đó mở một tài khoản mới để tiếp tục làm ăn. Bên cạnh đó, cũng có nhiều nội dung về quyền riêng tư tài khoản ngân hàng của cá nhân.

Ông Tuấn nêu quan điểm, theo quy định hiện tại cơ quan thuế không có đủ thẩm quyền và nguồn lực để kiểm tra hết các tài khoản của cá nhân người dân nói chung và cá nhân kinh doanh nói riêng.

Tuy nhiên, việc kiểm tra, rà soát các tài khoản ngân hàng thường xảy ra với trường hợp người nộp thuế có rủi ro cao về thuế, tức là nhóm có dấu hiệu nghi vấn về tính trung thực trong khai báo doanh thu và nghĩa vụ thuế. Nhóm này, thường được cơ quan thuế phân loại và tiến hành xác minh lại nghĩa vụ thuế phải nộp.

“Với các giao dịch bình thường của người dân, sẽ không bị ảnh hưởng”, vị chuyên gia thuế khẳng định.

Trao đổi với VietnamFinance về các dấu hiệu nhận biết tài khoản cá nhân kinh doanh có rủi ro cao về thuế, ông Tuấn đưa ra một số quan điểm.

Thứ nhất, dấu hiệu đầu tiên đó là chủ hộ, cá nhân kinh doanh đóng tài khoản ngân hàng đã khai báo với cơ quan thuế mà chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế đầy đủ, để mở tài khoản mới tiếp tục kinh doanh. Trường hợp này, ông Tuấn nói dù có đóng tài khoản, dữ liệu giao dịch tiền ra – tiền vào vẫn nằm trong hệ thống ngân hàng. Khi hộ, cá nhân kinh doanh trong diện tình nghi, chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế, cơ quan thuế có quyền yêu cầu người nộp thuế trích xuất lịch sử giao dịch, hoặc họ có quyền yêu cầu phía ngân hàng phối hợp cung cấp dữ liệu.

“Việc đóng một tài khoản ngân hàng đã từng giao dịch trước không phải là cách để từ bỏ nghĩa vụ thuế”, vị chuyên gia Keytas nói thêm.

Dấu hiệu thứ hai, người nộp thuế giao dịch trên nhiều tài khoản cá nhân khác nhau nhằm chia nhỏ doanh thu. Ông Tuấn lưu ý, khi mở một tài khoản, ngân hàng đã có nguồn dữ liệu thống nhất trên căn cước công dân (CCCD), dù mở nhiều tài khoản khác nhau nhưng vẫn dựa trên thông tin ban đầu. Giống như khi một người làm việc tại nhiều nơi, các nguồn thu nhập sẽ được kê khai trên cùng một mã số thuế, sau đó dữ liệu được tổng hợp trên eTax Mobile, người nộp thuế sẽ thấy được toàn bộ các doanh nghiệp chi trả thu nhập cho mình.

Ở đây, dòng tiền vẫn được tổng hợp dựa trên dữ liệu của cá nhân đó, theo căn cước công dân. Do đó, dù chia nhỏ nguồn tiền ra nhiều tài khoản khác nhau cũng rất khó xoá dấu vết.

“Rõ ràng có dấu hiệu trốn thuế, và đây là hành vi cố ý chứ không hề vô tình”, ông Tuấn lưu ý.

Dấu hiệu thứ ba, người nộp thuế yêu cầu người mua hàng chuyển khoản vào tài khoản của người thân hoặc nhân viên, sau đó thực hiện chuyển khoản lại vào tài khoản cá nhân của chủ DN, hộ kinh doanh hoặc rút tiền mặt ra gửi lại. Có thể thấy sự bất thường của tài khoản cá nhân không nằm ở chủ hộ, cá nhân kinh doanh mà sẽ nằm ở nhân viên, hoặc người thân.

Do đó, khi cơ quan thuế nghi ngờ, họ có quyền xác minh các tài khoản của người liên quan nhằm xác định nghĩa vụ thuế và sẽ biết được người chủ thực sự của nguồn tiền đó là ai.

Dấu hiệu thứ tư, trong quá trình kinh doanh, người nộp thuế ghi các nội dung diễn giải không đúng bản chất của giao dịch kinh tế, ví dụ như: “Happy Birthday, yêu em, thương em…”. Ông Tuấn khẳng định cho dù có ghi nội dung khác nhưng bản chất giao dịch không thay đổi, doanh thu vẫn có thực.

Dấu hiệu thứ 5 nằm ở số lượng giao dịch và giá trị giao dịch trên tài khoản của hộ, cá nhân kinh doanh. Ví dụ, một cá nhân bình thường, số lượng giao dịch khoảng 5 -7, thậm chí 10 giao dịch/ngày nhưng nếu bỗng dưng tăng lên 70-100 lần/ ngày, đó là bất thường. Hoặc, giá trị giao dịch của một người bình thường khoảng 1 năm cỡ 2-3 tỷ, nhưng nếu phát sinh bất thường 20 – 30 tỷ/năm chẳng hạn, đó cũng có thể là không bình thường.

Tuy nhiên, đại diện Keytas cũng nhìn nhận, không thể khẳng định cứ khi có giá trị giao dịch lớn qua tài khoản cá nhân thì sẽ phải nộp thuế, nhưng đó là một dấu hiệu để cơ quan thuế xác minh dòng tiền liên quan đến hoạt động kinh doanh, thu nhập từ làm việc…

Ông Tuấn khuyến cáo rằng, cơ quan thuế hiện nay có đủ các công cụ nhận diện một người nộp thuế có rủi ro cao về thuế hay không. Sự bất thường có thể đến từ tài khoản cá nhân, các đơn vị vận chuyển, dữ liệu hoá đơn điện tử mua vào của các hộ kinh doanh để nắm bắt được doanh thu đầu ra…

Vì vậy, người nộp thuế là chủ hộ, cá nhân kinh doanh nên trung thực kê khai, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế, điều này tránh được các khoản phạt, truy thu, tính lãi chậm nộp, thậm chí nặng nhất là bị khởi tố về tội trốn thuế nhằm răn đe.

“Cá nhân, chủ hộ kinh doanh nên tập trung vào việc nâng cao dịch vụ, tăng trải nghiệm khách hàng để tăng doanh thu, lợi nhuận thay vì mất thời gian lo lắng về một nghĩa vụ thuế không đầy đủ”, ông Tuấn đưa lời khuyên.