“Đây là công nghệ đột phá nhất kể từ khi động cơ diesel ra đời,” – tuyên bố mạnh mẽ từ Giám đốc điều hành Cummins, bà Jennifer Rumsey, tại sự kiện giới thiệu công nghệ mới của tập đoàn đã gây chấn động ngành công nghiệp vận tải toàn cầu.

Theo thông báo chính thức của tập đoàn, sản phẩm mang tên X15H Clean Burn Engine là động cơ đốt trong sử dụng nhiên liệu hydro, không phải pin nhiên liệu như nhiều người lầm tưởng. Với thiết kế kế thừa nền tảng động cơ diesel hiện tại, X15H hứa hẹn là giải pháp thay thế thực tế và hiệu quả cho xe điện trong lĩnh vực vận tải thương mại – nơi đòi hỏi công suất lớn, phạm vi hoạt động dài và khả năng nạp nhiên liệu nhanh.

Động cơ hydro đốt sạch – lối rẽ chiến lược của Cummins

Thay vì đua theo cuộc đua pin lithium hay cạnh tranh trực diện với Tesla Semi hay Rivian, Cummins chọn con đường riêng: cải tiến động cơ truyền thống để đốt hydro. Công nghệ này tận dụng phần lớn hạ tầng kỹ thuật và chuỗi cung ứng hiện có, từ đó giúp triển khai nhanh chóng, tiết kiệm chi phí chuyển đổi và không làm gián đoạn dịch vụ.

“Trong nhiều năm, ngành công nghiệp tin rằng tương lai chỉ có thể là xe điện. Nhưng hôm nay, Cummins cho thấy vẫn còn những hướng đi khác để đạt được mục tiêu không phát thải,” bà Rumsey nhấn mạnh trong buổi công bố công nghệ.

Điểm đáng chú ý là X15H không sử dụng pin nhiên liệu (fuel cell) – vốn yêu cầu hệ thống điện hóa phức tạp và chi phí cao – mà đốt hydro trực tiếp bên trong buồng đốt, tương tự động cơ diesel. Việc này giúp duy trì cảm giác vận hành quen thuộc với các tài xế xe tải, đồng thời giữ nguyên hiệu suất, mô-men xoắn, và đặc biệt là khả năng hoạt động liên tục trên những tuyến đường dài.

X15H là dòng động cơ 15 lít với công suất từ 400 đến 530 mã lực và mô-men xoắn đạt 2.600 Nm – tương đương động cơ diesel X15 hiện tại. Cummins cho biết, động cơ này có thể đạt phạm vi hoạt động tới 800 km cho mỗi lần nạp đầy hydro, tương đương hoặc hơn xe tải diesel.

Đáng chú ý, lượng khí thải CO₂ gần như bằng 0 – do chỉ có hơi nước được sinh ra khi hydro cháy – trong khi lượng NOₓ (oxit nitơ) cũng giảm hơn 75% so với động cơ Euro 6, thậm chí về mức không đáng kể trong điều kiện vận hành ổn định. Đây là yếu tố then chốt giúp X15H đáp ứng tiêu chuẩn khí thải khắt khe của Mỹ và châu Âu trong thập kỷ tới.

Cummins cũng nhấn mạnh khả năng tiếp nhiên liệu nhanh chỉ trong 10–15 phút, cho phép các đội xe tải vận hành liên tục không bị gián đoạn – điều mà xe điện vẫn chưa thể đáp ứng do hạ tầng sạc hạn chế và thời gian sạc dài.

X15H là một phần trong chiến lược nền tảng HELM™ (Hydrogen Engine, Lower Emissions, Modular) của Cummins – cho phép phát triển các phiên bản động cơ chạy nhiều loại nhiên liệu khác nhau (diesel, khí nén, hydro) trên cùng một cấu trúc kỹ thuật. Điều này không chỉ giúp tối ưu hóa chi phí sản xuất, mà còn rút ngắn thời gian huấn luyện kỹ thuật viên và cơ sở bảo trì.

Theo Cummins, hơn 80% linh kiện của X15H có thể dùng chung với các dòng động cơ X-Series khác, giảm áp lực đầu tư vào sản xuất mới cho cả hãng xe tải và người vận hành.

Bên cạnh đó, Cummins cũng đang hợp tác với các chính phủ và công ty năng lượng để xây dựng hệ thống trạm nạp hydro nén 700 bar – phù hợp với công nghệ bình chứa hydro cao áp hiện đại – nhằm hiện thực hóa triển khai thương mại vào năm 2027 tại thị trường Bắc Mỹ và châu Âu.

Ai sẽ được hưởng lợi từ công nghệ này?

Với mức tải trọng cao, tốc độ nạp nhiên liệu nhanh và chi phí chuyển đổi thấp, các công ty vận tải hạng nặng có thể là đối tượng hưởng lợi nhiều nhất từ công nghệ này. Trong khi xe tải điện phải hy sinh tải trọng để mang pin nặng và bị giới hạn bởi số lượng trạm sạc, X15H lại mang đến một giải pháp “không phát thải nhưng vẫn hiệu quả kinh tế”.

Theo các chuyên gia phân tích ngành, Cummins đang cho thấy tầm nhìn dài hạn và hiểu rõ đặc thù vận hành của thị trường vận tải thương mại – nơi mà các tiêu chí về tính liên tục, khả năng tải và chi phí vận hành đóng vai trò sống còn.

Một số nhà quan sát nhận định, nếu công nghệ X15H được thương mại hóa thành công, đây có thể là chất xúc tác giúp đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang nền giao thông “net-zero” mà không làm gián đoạn hệ thống hậu cần toàn cầu.

Câu hỏi đặt ra là: Liệu Cummins có đang đi ngược lại xu thế? Thực tế, nhiều tập đoàn lớn cũng đang đầu tư vào giải pháp hydro. Toyota, Hyundai và Bosch đều đặt cược vào hydro như một giải pháp bổ sung hoặc thay thế cho pin điện trong dài hạn. Ngay cả trong ngành hàng không, Rolls-Royce và Airbus cũng đang phát triển động cơ đốt hydro.

Thị trường xe điện vẫn phát triển mạnh, đặc biệt ở phân khúc xe cá nhân và đô thị. Tuy nhiên, trong phân khúc xe tải hạng nặng và giao thông đường dài – nơi yêu cầu khác biệt về tải trọng, phạm vi hoạt động và hạ tầng nạp – động cơ đốt hydro như X15H của Cummins có thể trở thành giải pháp thích hợp hơn.

Với công bố động cơ X15H đốt hydro sạch, Cummins không chỉ khẳng định vị thế tiên phong trong ngành động cơ truyền thống, mà còn mở ra một con đường thứ hai song song với xe điện – hướng tới một tương lai không phát thải, nhưng thực tế và khả thi về mặt vận hành.

Dù còn nhiều thách thức trong hạ tầng nhiên liệu và chi phí hydro, nhưng việc một “gã khổng lồ” như Cummins đặt cược mạnh mẽ vào công nghệ này cho thấy: tương lai không nhất thiết phải thuần điện – mà có thể là đa dạng, linh hoạt và phù hợp hơn với thực tiễn vận tải toàn cầu.