Báo cáo với Phó Thủ tướng và Hội nghị về chặng đường 5 năm triển khai công tác đối ngoại, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Võ Văn Hoan cho biết, Thành phố đã đạt được những thành tựu to lớn, toàn diện trên nhiều lĩnh vực như: Công tác tham mưu và xây dựng chiến lược đối ngoại; ngoại giao chính trị; ngoại giao kinh tế; ngoại giao văn hoá; thông tin tuyên truyền đối ngoại; ngoại giao nhân dân và công tác người Việt Nam ở nước ngoài, bảo hộ công dân; an ninh đối ngoại.

"Những kết quả này không chỉ là minh chứng cho nỗ lực không ngừng nghỉ của các cấp lãnh đạo và đội ngũ cán bộ, mà còn phản ánh tinh thần đoàn kết, sáng tạo và quyết tâm vượt khó của cả hệ thống chính trị", ông Võ Văn Hoan khẳng định.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành công, Phó Chủ tịch UBND TPHCM cũng thông tin về những khó khăn, thách thức mà Thành phố phải đối mặt. Đơn cử như sự thiếu đồng bộ trong phối hợp giữa các cơ quan đối ngoại; thiếu nguồn nhân lực ngoại giao chuyên sâu trong các lĩnh vực mới như chuyển đổi số, kinh tế xanh; ngoại giao văn hoá còn hạn chế; số hoá công tác ngoại giao chưa được triển khai toàn diện; những thách thức toàn cầu bao gồm biến đổi khí hậu, yêu cầu tiêu chuẩn, quy chuẩn chung về giảm phát thải, chuyển đổi năng lượng,…

Vươn tầm trở thành "cửa ngõ" ở khu vực

Sau khi nghe Báo cáo của UBND Thành phố và tham luận của đại diện lãnh đạo các cơ quan, ban, ngành, Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh trong tổng thể những thành tựu đối ngoại của cả nước, có đóng góp quan trọng của công tác đối ngoại địa phương. Với vai trò là đầu tàu của cả nước và vùng trọng điểm kinh tế phía nam, công tác đối ngoại của TPHCM đã "vượt ra ngoài khuôn khổ địa phương"; không chỉ đóng góp cho sự phát triển của Thành phố mà còn có tác động lan tỏa rộng rãi sang các địa phương khác và góp phần vào những thành tựu chung của đất nước với nhiều dấu ấn nổi bật.

Đồng thời, Phó Thủ tướng đánh giá cao việc lần đầu tiên ở cấp độ địa phương, Thành phố đã xây dựng và ban hành Chiến lược nâng tầm đối ngoại đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045 với nhiều nội dung định hướng quan trọng, mang tầm chiến lược.

"Điều này khẳng định TPHCM đang ngày càng thành công trong việc nâng tầm công tác đối ngoại với sự tự tin, thể hiện năng lực và bản lĩnh hội nhập quốc tế, đáp ứng nhiệm vụ đặt ra của đất nước cũng như phù hợp với dòng chảy của thời đại", Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh.

Phân tích cụ thể về tinh thần "Đổi mới - Tiên phong - Hội nhập", Phó Thủ tướng cho rằng Thành phố cần "Đổi mới" mạnh mẽ tư duy, cách tiếp cận theo hướng "tư duy toàn cầu, hành động địa phương", đưa Thành phố vươn tầm trở thành "cửa ngõ" của khu vực; "Tiên phong" đi đầu khai phá những nội hàm, lĩnh vực mới của đối ngoại như ngoại giao số, ngoại giao năng lượng, ngoại giao bán dẫn....; "Hội nhập" chủ động tiếp thu tinh hoa của nhân loại và ứng dụng vào trong thực tiễn của Thành phố.

Định hướng thời gian tới, Phó Thủ tướng đề nghị Thành phố tập trung triển khai 6 nhóm nhiệm vụ trọng tâm.

Thứ nhất, phát huy vai trò dẫn dắt của ngoại giao chính trị, tiếp tục nâng tầm công tác đối ngoại địa phương, đưa các mối quan hệ đối ngoại của Thành phố đi vào chiều sâu, thành các kết quả cụ thể và có tác động lan tỏa toàn vùng.

Theo Phó Thủ tướng, với lợi thế mà ít địa phương nào có được là mối quan hệ sâu rộng với nhiều địa phương nước ngoài, trong đó có các trung tâm kinh tế, tài chính, đầu tư tầm cỡ thế giới, Thành phố cần chuyển hóa các cơ hội này thành kết quả thực chất, học hỏi kinh nghiệm cũng như thu hút nguồn lực kinh tế, tri thức khoa học công nghệ từ các đối tác. Đặc biệt, cần vươn tầm trở thành "cửa ngõ" ở khu vực, không chỉ là cực tăng trưởng, trung tâm kinh tế của cả nước mà còn phát triển ngang tầm với các đô thị lớn ở khu vực, là trung tâm kinh tế, tài chính, dịch vụ của châu Á, là điểm đến hấp dẫn toàn cầu.

Thứ hai, tập trung thúc đẩy ngoại giao kinh tế phục vụ phát triển kinh tế - xã hội Thành phố. Bên cạnh việc làm mới, phát huy tối đa các động lực tăng trưởng cũ như xuất khẩu, đầu tư..., Thành phố cần đi đầu trong việc khơi thông, huy động các động lực tăng trưởng mới như khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, kinh tế tri thức....

Thứ ba, phát huy giá trị văn hoá tinh thần, truyền thống lịch sử hào hùng của Thành phố, để quảng bá, phát triển hình ảnh, thương hiệu và nâng tầm vị thế quốc tế của TPHCM.

Thứ tư, đẩy mạnh hơn công tác đối ngoại nhân dân và công tác người Việt Nam ở nước ngoài. Với thế mạnh về mối quan hệ gắn bó với với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, đối ngoại nhân dân và công tác cộng đồng cần tiếp tục là một ưu tiên trong công tác đối ngoại của Thành phố.

Thứ năm, xây dựng bộ máy đối ngoại địa phương ngày càng chuyên nghiệp về đội ngũ cán bộ, về cách thức, phương thức, lề lối làm việc, về cơ sở vật chất và tổ chức bộ máy.

Thứ sáu, tiếp tục triển khai hiệu quả Quy chế phối hợp giữa Ban Cán sự Đảng Bộ Ngoại giao và Ban Thường vụ Thành ủy TPHCM; trong đó Thành phố phối hợp chặt chẽ với Bộ Ngoại giao để nâng tầm công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế cấp địa phương, thực hiện hiệu quả Chiến lược nâng tầm đối ngoại đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045 của Thành phố.

Ngoại giao chính trị dẫn dắt, ngoại giao kinh tế là trọng tâm

Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi trân trọng cảm ơn, nghiêm túc tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng và khẳng định sẽ chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhanh chóng, kịp thời.

"Sáu định hướng Phó Thủ tướng nêu là những ý kiến sâu sắc, không chỉ có ý nghĩa thiết thực đối với công tác đối ngoại của Thành phố mà còn là định hướng, nhiệm vụ, giải pháp quan trọng trong quá trình xây dựng và phát triển KTXH của TPHCM", Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi chia sẻ.

Khẳng định TPHCM luôn xác định đối ngoại là nhiệm vụ quan trọng, đóng góp cho sự phát triển Thành phố nói riêng và cả nước nói chung, Chủ tịch UBND TPHCM cho biết nhiệm vụ đối ngoại không chỉ thuộc về cơ quan chuyên ngành được phân công mà là của cả hệ thống chính trị Thành phố.

Bày tỏ mong muốn được giao nhiều nhiệm vụ cụ thể và sự hỗ trợ từ phía Trung ương để cùng gánh vác sứ mệnh chung trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, ông Phan Văn Mãi nhấn mạnh Thành phố sẽ tập trung làm tốt nhiệm vụ ngoại giao chính trị, để góp phần củng cố, nâng cao hình ảnh của Thành phố và đất nước; dẫn dắt, tạo điều kiện cho các trụ cột đối ngoại khác phát triển.

Bên cạnh đó, TPHCM xác định công tác ngoại giao kinh tế là trung tâm, không chỉ phục vụ cho Thành phố và mà cho Vùng kinh tế trọng điểm phía nam và cả nước.

Ngoài ra, tập trung đầu tư để phát triển mạnh ngoại giao văn hoá cũng là ưu tiên trong công tác đối ngoại của Thành phố thời gian tới.

"Với sức mạnh mềm, chúng tôi xem ngoại giao văn hoá là hợp phần ngày càng quan trọng, là động lực mới của đối ngoại, đang dần nổi lên và nhận lãnh vai trò lớn hơn trước rất nhiều", Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi nêu quan điểm và cho biết mục tiêu Thành phố đặt ra là từ nay đến năm 2030, trở thành trung tâm công nghiệp văn hoá của Việt Nam và ASEAN.