Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công

Trong những năm gần đây, Việt Nam đã và đang triển khai mạnh mẽ các chính sách cải cách hành chính nhằm tinh gọn bộ máy quản lý nhà nước, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Trong bối cảnh đó, việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh, thành phố được xem là một trong những giải pháp chiến lược nhằm thực hiện mục tiêu trên.

Một trong những lợi ích lớn nhất mà sáp nhập tỉnh thành mang lại, theo các chuyên gia là khả năng tối ưu hóa nguồn lực phục vụ cho các dự án đầu tư công.

PGS.TS Vũ Sỹ Cường - Kinh tế trưởng Viện Công nghệ và Phát triển tài chính, Học viện Tài chính cho rằng, trước đây, do duy trì quá nhiều đơn vị hành chính nhỏ lẻ, nguồn lực bị phân tán, ngân sách bị chia nhỏ, gây khó khăn trong việc đầu tư các công trình quy mô lớn.

Khi sáp nhập, các địa phương có thể bổ trợ lẫn nhau, tận dụng thế mạnh sẵn có để nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn. Chẳng hạn, một tỉnh có quỹ đất nhưng thiếu nguồn lực tài chính, trong khi tỉnh khác có ngân sách dồi dào nhưng không có đủ đất để phát triển – việc hợp nhất sẽ giúp tối ưu hóa nguồn lực này. Điều đó đặc biệt có ý nghĩa với các dự án hạ tầng liên tỉnh như đường sá, cầu cống, xử lý rác thải,...

Đồng quan điểm, ông Đỗ Thiên Anh Tuấn, giảng viên Trường Chính sách công và Quản lý, Đại học Fulbright Việt Nam bổ sung rằng, sáp nhập tỉnh tạo ra các vùng kinh tế có quy mô đủ lớn để cạnh tranh trên cả nước và khu vực.

Ông Tuấn phân tích, một số tỉnh nhỏ, kinh tế kém phát triển có thể được hưởng lợi từ sự hỗ trợ của các tỉnh mạnh hơn, thụ hưởng nền tảng cơ sở hạ tầng hiện đại và các nguồn vốn đầu tư dồi dào. Hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước từ đó cũng được tối ưu hóa, giúp các địa phương phát triển cân đối hơn.

Bên cạnh đó, theo ông Tuấn, chính sách quy hoạch giao thông, đô thị, khu công nghiệp cũng sẽ được thực hiện trên quy mô lớn, tránh tình trạng manh mún và chắp vá. Các dự án giao thông liên tỉnh có thể được quy hoạch và triển khai dễ dàng, nhanh chóng và đồng bộ hơn khi không còn ranh giới hành chính chia cắt.

Điều này không chỉ giúp tăng tỷ lệ giải ngân vốn mà còn nâng cao hiệu quả kinh tế - xã hội của các dự án, từ đó góp phần đạt được các mục tiêu tăng trưởng mà Chính phủ đề ra.

Trao đổi với Tạp chí Đầu tư Tài chính, một doanh nghiệp trong lĩnh vực xây dựng khẳng định việc sáp nhập tỉnh thành sẽ tạo thêm không gian và dư địa để phát triển.

“Việc sáp nhập sẽ khiến không gian phát triển rộng hơn, doanh nghiệp cũng không mất thêm thời gian xin giấy phép. Có những dự án chúng tôi triển khai trên địa bàn hai xã, nhưng hai xã lại thuộc hai tỉnh khác nhau, việc xin giấy phép rất mất thời gian và công sức vì phải xin hai tỉnh, hai địa phương khác nhau. Nhưng khi sáp nhập tỉnh vào thì chúng tôi chỉ xin 1 tỉnh là xong”, doanh nghiệp này chia sẻ.

Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam, ông Lương Nguyễn Minh Triết cũng nhấn mạnh rằng, giải ngân vốn đầu tư công là yếu tố vô cùng quan trọng để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế 10% theo yêu cầu Chính phủ giao cho tỉnh. Do đó, một bộ máy hành chính gọn nhẹ hơn sau sáp nhập sẽ giúp rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, giảm chi phí quản lý và tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giải ngân vốn đúng hạn.

Rào cản lớn nhất là tâm lý cán bộ

Mặt khác, theo một số chuyên gia, việc sáp nhập tỉnh thành cũng gây ra một số thách thức cho mục tiêu giải ngân vốn đầu tư công, trong đó tâm lý cán bộ là một trong những rào cản lớn nhất.

Ông Nguyễn Duy Ân, Chủ tịch UBND TP. Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam chia sẻ, hiện nhiều cán bộ bị ảnh hưởng tâm lý xung quanh chủ trương sáp nhập tỉnh, bỏ chính quyền cấp huyện. Do đó, phải đẩy nhanh tiến độ giải ngân quyết liệt hơn để nếu có sáp nhập tỉnh, bỏ chính quyền cấp huyện thì khối lượng công việc cũng hoàn thành, có sản phẩm cụ thể.

Trước thực trạng này, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam nhấn mạnh: “Phải siết chặt kỷ luật trong giải ngân vốn đầu tư công. Không vì lý do đang thực hiện việc sắp xếp bộ máy, sáp nhập tỉnh, bỏ chính quyền cấp huyện mà cán bộ thiếu trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ; xem xét trách nhiệm của cấp dưới trong công tác chỉ đạo điều hành về giải ngân vốn đầu tư công…”.

Theo ông Triết, trong những thời điểm như thế này mà thái độ công việc, tinh thần trách nhiệm cán bộ có vấn đề thì chắc chắn sau này sẽ khó tồn tại trong bộ máy mới.

Ông Triết yêu cầu UBND tỉnh rà soát, phân bổ hết vốn đầu tư công quý I/2025. Những dự án nào dừng, không triển khai thì điều chuyển vốn cho dự án khác. Phải tránh tình trạng cán bộ bị tác động tâm lý dẫn đến trông chờ, làm việc cầm chừng, thậm chí có biểu hiện buông xuôi, không chịu tham mưu cho cấp trên giải quyết những vướng mắc.

Tương tự, ông Hồ Quốc Dũng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Bình Định cũng cho rằng, trách nhiệm giải ngân vốn đầu tư công là vô cùng quan trọng trong việc phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn hiện nay. Tuy nhiên, hiện nay có một số tư tưởng dao động và nghĩ rằng sắp tới khi sắp xếp không biết có còn làm nữa hay không?

Do đó, ông Dũng đề nghị: “Còn làm một ngày chúng ta vẫn làm việc, hoàn thành những nhiệm vụ đặt ra, giải quyết an sinh cho người dân nên phải hoàn thành”.