Năm 2025, Việt Nam đặt ra mục tiêu tăng trưởng GDP đầy tham vọng ở mức 8% - cao nhất trong nhiều năm trở lại đây – tương đương mức phục hồi mạnh mẽ năm 2022 (8,02%), sau giai đoạn tăng trưởng thấp do ảnh hưởng của dịch COVID-19.

Để hiện thực hóa chỉ tiêu này, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang theo đuổi một chính sách tiền tệ mở rộng, với định hướng tăng trưởng tín dụng lên đến 16%, tiếp tục hạ lãi suất, hỗ trợ thanh khoản cho nền kinh tế. Tuy nhiên, giới chuyên gia cảnh báo rằng, kỳ vọng tăng trưởng cao đang đặt chính sách tiền tệ vào một bài toán “lưỡng nan” – giữa mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng và rủi ro bất ổn vĩ mô, đặc biệt là về tỷ giá, lạm phát và chất lượng tín dụng.

Rủi ro tỷ giá và tín dụng tăng trưởng nóng

Theo phân tích từ TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính – ngân hàng, diễn biến tỷ giá USD/VND trong 6 tháng đầu năm 2025 đã phản ánh một nghịch lý, dù chỉ số USD Index đã giảm tới 10%, đồng nghĩa với việc đồng bạc xanh yếu đi trên phạm vi toàn cầu, nhưng tỷ giá USD/VND lại tăng ngược 2,5%, tức VND mất giá so với USD.

Ông Hiếu cảnh báo, nếu xu hướng này tiếp tục, cả năm 2025, đồng VND có thể mất giá tới 5% – một mức giảm đáng lo ngại trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam có độ mở cao, với kim ngạch xuất nhập khẩu gấp đôi GDP. Điều này cho thấy sự suy yếu nội tại của VND.

Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc sự phục hồi chưa đáng kể trong nước từ ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, tiêu dùng nội địa tăng trưởng nhưng vẫn yếu. Cùng với đó, dự trữ ngoại hối suy giảm, đang thấp hơn kim ngạch 3 tháng nhập khẩu, ảnh hưởng tới thanh khoản nền kinh tế.

Ngoài ra, nền kinh tế Việt Nam cũng rất dễ bị ảnh hưởng khi có những biến chuyển trên thị trường ngoại thương, điển hình như vấn đề thuế quan từ Mỹ. Mức thuế quan 46% đang “treo lơ lửng” và sau 3 vòng đàm phán, chính phủ Mỹ vẫn chưa công bố có sẵn sàng gỡ bỏ hay giảm thuế cho Việt Nam.

Nói về thách thức điều hành chính sách tiền tệ năm 2025 hướng tới mục tiêu tăng trưởng 8% GDP, TS. Nguyễn Trí Hiếu nhấn mạnh, đây có thể là “con dao hai lưỡi”.

Thứ nhất, Việt Nam hiện có tỷ lệ tín dụng/GDP lên đến 134%, cao hơn hầu hết các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á, tiềm ẩn rủi ro hệ thống nếu chất lượng tín dụng không được kiểm soát.

Thứ hai, bối cảnh tiêu dùng trong nước còn yếu, doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn về đầu ra, khiến dòng vốn có thể không chảy vào sản xuất – kinh doanh mà chuyển hướng sang các tài sản đầu cơ như bất động sản, chứng khoán, hoặc thậm chí là tiền số.

“Khi cầu thực suy yếu mà vẫn duy trì tăng trưởng tín dụng cao, dễ xảy ra hiện tượng lệch pha giữa cung tiền và hấp thụ vốn. Điều đó sẽ gây áp lực lên lạm phát và tỷ giá”, TS. Nguyễn Trí Hiếu lưu ý.

Đặc biệt, nếu tăng trưởng tín dụng không đi kèm với cải thiện năng suất và tiêu dùng, nền kinh tế có thể rơi vào vòng xoáy bất ổn: lạm phát gia tăng – tỷ giá mất ổn định – niềm tin suy giảm – đầu tư chững lại.

Chính sách tài khóa: Không thể đứng ngoài cuộc

Trong bối cảnh chính sách tiền tệ đang gánh nhiều áp lực, vai trò của chính sách tài khóa trở nên thiết yếu để chia sẻ “gánh nặng kích thích tăng trưởng”.

Năm 2025, Chính phủ xác định, chính sách tài khóa cần "mở rộng có trọng tâm, trọng điểm", trong khi tiền tệ phải "chủ động, linh hoạt, hiệu quả".

Ba trọng tâm chính của chính sách tài khóa gồm: Một là kích hoạt đầu tư công, với kế hoạch giải ngân đầu tư công lên đến gần 800.000 tỷ đồng – mức cao nhất từ trước đến nay, đầu tư công được kỳ vọng đóng góp trực tiếp khoảng 2,3 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP. Trong bối cảnh đầu tư tư nhân và FDI đang gặp khó do chi phí vốn cao và rủi ro địa chính trị, chi tiêu công là "liều thuốc kích thích" quan trọng.

Thứ 2 là hỗ trợ tiêu dùng và sản xuất thông qua miễn, giảm thuế, phí. Cụ thể, từ ngày 1/7/2025 đến 31/12/2026, thuế VAT giảm từ 10% xuống còn 8%. Dự kiến chính sách này sẽ giảm thu ngân sách 39.540 tỷ đồng trong nửa cuối năm 2025 và 82.200 tỷ đồng trong năm 2026 (tổng cộng 121.740 tỷ đồng) với mục tiêu giảm giá thành sản phẩm, kích cầu tiêu dùng, tạo đòn bẩy kích thích sản xuất, thu hút đầu tư, thúc đẩy tăng trưởng nội địa; Tiếp tục giảm thuế bảo vệ môi trường với xăng, dầu, mỡ nhờn trong năm 2025, dự kiến giảm thu 44 nghìn tỷ đồng; Miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến năm 2030;… Tổng giá trị miễn, giảm, gia hạn năm 2025 ước đạt 230–232 nghìn tỷ đồng, cao hơn năm 2024 khoảng 35 nghìn tỷ đồng.

Thứ 3 là ổn định nguồn thu – kiểm soát bội chi. Mặc dù bội chi ngân sách năm 2025 dự kiến mở rộng, Chính phủ vẫn cam kết giữ trần nợ công trong giới hạn cho phép, tăng cường hiệu quả thu – chi, và cải thiện tính bền vững của tài khóa.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, năm 2025 là năm chính sách tài khóa mở rộng, chủ động, linh hoạt, kết hợp giảm VAT, miễn/giảm phí, gia hạn thuế; đồng thời, đẩy nhanh lộ trình cải cách hành chính, hoàn thuế, hỗ trợ thu nhập cá nhân và doanh nghiệp. Mục tiêu là tạo điều kiện thuận lợi để hỗ trợ sản xuất, tiêu dùng, và giải ngân nhanh nguồn vốn công, nhằm duy trì tăng trưởng bền vững và ổn định vĩ mô.

Về vấn đề giải ngân vốn đầu tư công, Bộ trưởng cho biết, ước đến ngày 30/6 đạt khoảng 264,8 nghìn tỷ đồng (32,06%) cao hơn năm 2024 cả về giá trị và tỷ lệ. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu 100 % kế hoạch là thách thức rất lớn.

Các chuyên gia nhận định, sự phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tiền tệ và tài khóa là điều kiện tiên quyết để đạt mục tiêu tăng trưởng cao mà không làm tổn hại đến ổn định vĩ mô.

“Chính sách tiền tệ không thể đơn độc thực hiện nhiệm vụ ổn định và phát triển. Phải có sự phối hợp từ chính sách tài khóa, đặc biệt là đẩy mạnh đầu tư công, hỗ trợ sản xuất hàng hóa, cải thiện hạ tầng và tạo niềm tin,” TS. Nguyễn Trí Hiếu nhấn mạnh.

Để duy trì đà tăng trưởng cao, các chính sách vĩ mô cần được tái cân bằng, chuyển từ mở rộng đơn lẻ sang phối hợp chiến lược giữa tài khóa và tiền tệ. Điều này không chỉ giúp hiện thực hóa mục tiêu GDP 8%, mà còn đảm bảo nền tảng ổn định cho trung – dài hạn, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững.

TS. Nguyễn Trí Hiếu khuyến nghị, năm 2025, nếu không phối hợp chính sách tài khóa và tiền tệ một cách nhịp nhàng, mục tiêu tăng trưởng 8% khó có thể đạt được và mức tăng trưởng tín dụng 16% có thể trở thành “con dao hai lưỡi”, làm gia tăng rủi ro tỷ giá, lạm phát và mất cân đối vĩ mô. Ngược lại, nếu có sự đồng thuận, chia sẻ và phối hợp hiệu quả, đây có thể là năm bản lề tạo dựng đà phát triển mới cho cả nền kinh tế.