Loạt đề xuất giảm mức thuế suất xuống 25 - 30%

Tại bản tổng hợp ý kiến góp ý về dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), Công ty TNHH Tư vấn thuế Deloitte Việt Nam (Deloitte Việt Nam) đánh giá, thực tế hiện tại biểu thuế suất lũy tiến và mức thu nhập tính thuế từng bậc của Việt Nam đang nằm trong nhóm quốc gia đánh thuế TNCN cao so với khu vực Đông Nam Á.

Cụ thể, về thuế suất hiện tại mức tối đa của Việt Nam là 35% và tương đương với Thái Lan và Philippines. Trong khi đó, mức thuế suất cao nhất của Singapore là 24%, và tại Malaysia, Myanmar là 30%.

Về thu nhập tính thuế, mức thu nhập tính thuế tại từng bậc thuế lại đang ở mức khá thấp so với khu vực.

Do đó, Deloitte Việt Nam kiến nghị, ngoài việc điều chỉnh biểu thuế lũy tiến như dự thảo chính sách đề ra, Bộ Tài Chính cân nhắc nghiên cứu và xem xét tăng mức thu nhập chịu thuế phù hợp hơn với tốc độ phát triển nền kinh tế của quốc gia (đặc biệt đối với mức thu nhập tính thuế ở bậc cao nhất). Điều này nhằm đảm bảo tăng khả năng cạnh tranh và thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao đến làm việc tại Việt Nam, cũng như hỗ trợ cho lực lượng lao động nội địa của quốc gia.

Tương tự, đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Nghệ An cũng đồng ý quy định 5 bậc thuế như phương án 2 được Bộ Tài chính trình Chính phủ. Tuy nhiên, đề nghị nghiên cứu giảm mức thuế suất ở các bậc để đảm bảo mức cao nhất là 25%.

Đồng quan điểm, Hội Tư vấn thuế và Đại lý thuế Thành phố Hồ Chí Minh cũng cho biết, đa phần các ý kiến đều tán thành và góp ý nên bỏ mức thuế suất 35% giữ mức thuế suất từ 30% trở xuống để tạo lợi thế cạnh tranh môi trường làm việc, thu hút, giữ chân nhân tài và các chuyên gia, nhà khoa học có trình độ chuyên môn cao.

Đồng thời khuyến khích và tạo động lực làm giàu chính đáng hạn chế gian lận, trốn thuế và chuyển giá cũng như thu hút thêm các nguồn thu nhập của người lao động nước ngoài.

Một số cá nhân người nộp thuế (NNT) cũng đã gửi kiến nghị đến Bộ Tài chính về mức thuế suất này.

Theo đó, bà Nguyễn Thị Ngọc Hường góp ý, mức đóng thuế thu nhập cá nhân tối đa bằng mức đóng thuế thu nhập của doanh nghiệp. Hiện tại mức đóng thuế TNDN là 20%, vì vậy, mức đóng thuế tối đa của cá nhân là 35% chưa hợp lý.

Hoặc như NNT Phạm Ngọc Vân nhìn nhận, thứ nhất biểu thuế hiện hành đang áp dụng mức thuế suất cao nhất 35% từ thu nhập trên 80 triệu đồng/tháng là chưa phù hợp với thực tế. Nhiều người lao động có trình độ cao vẫn chịu thuế như người siêu giàu. Thứ hai, theo thông lệ quốc tế, các nước như Singapore (24%), Malaysia (30%), Na Uy (17​,5%),... đều áp dụng mức thuế cao nhất thấp hơn, và chỉ áp dụng cho thu nhập rất cao.

Do đó, NNT Phạm Ngọc Vân đề xuất, rút gọn biểu thuế còn 5 bậc. Cùng với đó, giảm thuế suất cao nhất xuống 25% cho phần thu nhập trên 100 triệu đồng/tháng. Ví dụ, đến 10 triệu 5%, 10-30 triệu là 10%, 30-60 triệu 15%, 60-100 triệu là 20% và cuối cùng trên 100 triệu mức 25%. Mức này nhằm tăng công bằng trong điều tiết thuế, giảm thất thu do né thuế hoặc chuyển thu nhập ra nước ngoài.

Người nộp thuế chịu ‘gánh nặng’, khó tích lũy cho tương lai

Theo số liệu của Bộ Tài chính, tỷ lệ thuế TNCN đóng góp vào ngân sách nhà nước liên tục tăng cao trong suốt 13 năm qua, từ mức chỉ 5,33% vào năm 2011, đến nay đã tăng lên chiếm 9,12% cuối năm 2024. Thuế TNCN trở thành sắc thuế tạo ra nguồn thu nhập cho ngân sách nhà nước đứng thứ 3, sau thuế Giá trị gia tăng (VAT) và thuế Thu nhập doanh nghiệp (TNDN).

Đáng chú ý, trong số thuế thu từ thu nhập cá nhân, nguồn chủ yếu đến từ những người làm công ăn lương, kế đến là thuế TNCN từ chuyển nhượng bất động sản. Trong khi đó, nhóm 3,6 triệu hộ kinh doanh chỉ đóng góp chưa đến 26.000 tỉ đồng, khoảng 1,5% ngân sách, bao gồm cả thuế giá trị gia tăng.

Như vậy có thể thấy người làm công, ăn lương vẫn là nhóm đối tượng nộp thuế rất nhiều trong thời gian qua, đồng thời cũng là nguồn thu chính của sắc thuế TNCN.

Nói với VietnamFinance, ông Lê Văn Tuấn - Giám đốc Công ty TNHH Kế toán Thuế Keytas nêu quan điểm, theo phương án 2 được Bộ Tài chính cân nhắc lựa chọn (giảm bậc thuế từ 7 xuống 5 và các mức thuế suất là 5%, 15%, 25%, 30% và 35%) vẫn tồn tại 2 vấn đề đáng lưu ý.

Đầu tiên, đó là “thu nhập thực” của người lao động. Đây là thu nhập sau khi trừ đi chi phí sinh hoạt, các khoản giảm trừ bắt buộc như người phụ thuộc, bảo hiểm, hay các khoản chi phí khác như giáo dục, y tế,… vẫn còn thu nhập để đóng thuế, tái đầu tư, hay tiết kiệm cho tương lai.

Thông tin này ít nhận được sự quan tâm trong thời gian vừa qua nhưng ông Tuấn cho rằng, đây là một yếu tố quan trọng để cân nhắc bởi lẽ bậc thuế và thuế suất hiện tại đã được áp dụng từ năm 2009, theo Luật Thuế thu nhập cá nhân 2007. Ngưỡng thu nhập tính thuế từ 5 đến 80 triệu đồng đã được áp dụng hơn 15 năm và chưa hề thay đổi, trong khi sự thay đổi của lạm phát trong giai đoạn này đã làm thu nhập thực của người lao động giảm đi rất nhiều (dù mức giảm trừ gia cảnh có tăng lên).

Vấn đề thứ hai, theo ông Tuấn đó là khoảng cách bậc thuế suất tăng nhanh (10%) ở các mức thuế đầu tiên. Điều này sẽ tạo ra gánh nặng nghĩa vụ thuế cho những người có thu nhập trung bình trong xã hội. Trong khi thu nhập thực của người lao động tích lũy không nhiều.

Tăng mức thu nhập tính thuế, điều chỉnh khoảng cách bậc thuế

Về kiến nghị, đại diện Keytas cho rằng, khi xây dựng bậc thuế Thu nhập cá nhân, nhà chức trách cần cân nhắc đồng thời cả ba yếu tố: Công bằng, khả năng nộp thuế và thu nhập thực của người lao động.

Ông Tuấn đề xuất, Bộ Tài chính xem xét t​ăng phần thu nhập tính thuế giữa các bậc, và bậc thuế cao nhất chỉ nên dừng lại ở mức 25-30%. Ngoài ra, thu nhập tính thuế bậc cao nhất phải ở mức 150 – 200 triệu đồng/tháng, thay cho mức 100 triệu đồng/tháng như đề xuất của Bộ tài chính.

Đối với thuế suất, nên chăng điều chỉnh khoảng cách những bậc thuế đầu tiên chậm hơn so với phương án 2. Cụ thể, ông Lê Văn Tuấn gợi ý, bậc thuế suất có thể cân nhắc là 5%, 10%, 15%, 20%, 30%. Điều này giúp nhóm người thu nhập trung bình trong xã hội bớt gánh nặng nghĩa vụ thuế.

“Với quan điểm vẫn giữ bậc thuế suất 35%, tôi cũng đồng tình với ý kiến các chuyên gia khác, đây là bậc thuế quá cao so với thu nhập của người dân. Trong khi Việt Nam vẫn là một nước có thu nhập trung bình, và điều này không phù hợp với định hướng thu hút nhân lực chất lượng cao trở về Việt Nam và chuyên gia nước ngoài đến Việt Nam làm việc”, vị chuyên gia thuế kết luận.