Sáng 24/4, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã cho ý kiến về báo cáo của Chính phủ về công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí (THTK, CLP) trong năm 2024.

Thu ngân sách vượt dự toán trên 20%

Báo cáo về kết quả THTK, CLP trên một số lĩnh vực, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết năm 2024, thu ngân sách nhà nước (NSNN) thực hiện đạt 2,043 triệu tỷ đồng, tăng 342,7 nghìn tỷ đồng, tương đương vượt trên 20% so dự toán và báo cáo Quốc hội. Chi NSNN năm 2024 ước đạt 1,83 triệu tỷ đồng, bằng 86,4% dự toán.

Công tác điều hành chi NSNN năm 2024 được thực hiện chủ động, chặt chẽ theo dự toán, đảm bảo triệt để tiết kiệm chi thường xuyên, cắt giảm những nhiệm vụ chi chưa thực sự cần thiết, chậm triển khai. Tổng số tiết kiệm kinh phí, vốn nhà nước năm 2024 theo báo cáo của bộ, ngành, địa phương là 64.014 tỷ đồng.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tại phiên họp

Nợ công/GDP đến cuối năm 2024 ước thực hiện 34,7%, nợ Chính phủ/GDP ước thực hiện 32,2%, nợ nước ngoài của quốc gia/GDP ước thực hiện 31,8%, trong phạm vi Quốc hội cho phép tại Nghị quyết số 23/2021/QH15 về kế hoạch tài chính quốc gia và vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021-2025. Tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều năm 2024 còn 1,93% giảm 1% so với năm 2023.

Về quản lý tài sản công, công tác quản lý, mua sắm tài sản công tại các bộ, ngành và địa phương năm 2024 tiếp tục chuyển biến, đảm bảo chặt chẽ, tiết kiệm. Đến ngày 31/12/2024, tổng số tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ đã đăng nhập thông tin vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản công là 67.480 tài sản, với tổng nguyên giá 3,8 triệu tỷ đồng, giá trị còn lại 2,7 triệu tỷ đồng; tổng chiều dài các tuyến đường, cầu đường đã đăng nhập là 915,2 nghìn km; tổng số tài sản là công trình nước sạch nông thôn tập trung đã đăng nhập thông tin vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản công là 15.460 công trình, tổng giá trị 38.88 tỷ đồng, giá trị còn lại là 20.014 tỷ đồng.

Việc đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công đã góp phần khởi công mới, đẩy nhanh tiến độ triển khai nhiều dự án, công trình hạ tầng giao thông trọng điểm quốc gia để hoàn thành các dự án này đưa vào sử dụng. Tuy nhiên, còn 30/46 bộ, cơ quan trung ương, và 26/63 địa phương có có tỷ lệ ước giải ngân thấp hơn bình quân chung của cả nước.

Đối với đầu tư công, đến hết ngày 31/12/2024, tổng số vốn giải ngân của 9 dự án quan trọng quốc gia ngành giao thông vận tải là 70.743,08 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 72,9% kế hoạch năm 2024 được giao (96.991,66 tỷ đồng).

Thẩm tra báo cáo, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đánh giá công tác THTK, CLP năm 2024 tiếp tục có nhiều chuyển biến tích cực. Chính phủ xác định công tác phòng, chống lãng phí là nhiệm vụ cấp bách, ưu tiên; ban hành nhiều văn bản để thực hiện kế hoạch THTK,CLP. Tập trung chỉ đạo rà soát, đề xuất các cơ chế, chính sách nhằm giải quyết các điểm nghẽn gây lãng phí nguồn lực của nền kinh tế.

Bên cạnh những kết quả đạt được quan trọng trên nhiều lĩnh vực, cơ quan thẩm tra cũng nêu một số tồn tại, hạn chế, lãng phí trong công tác THTK, CLP ở một số cơ quan, tổ chức, đơn vị từ Trung ương đến cơ sở.

Khơi thông nguồn lực từ các dự án tồn đọng, vướng mắc

Thảo luận tại phiên họp, Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh đánh giá cao các kết quả đạt được trong công tác THTK, CLP. Nổi bật như là hoàn thành 15/15 chỉ tiêu kinh tế - xã hội, kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, nền kinh tế tăng trưởng cao hơn mục tiêu đề ra, các cân đối lớn được đảm bảo.

Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh phát biểu.

Theo Chủ nhiệm Nguyễn Đắc Vinh, cùng với thu ngân sách vượt dự toán cao, Chính phủ đã tiết kiệm chi thường xuyên và các khoản chi không cần thiết giúp bổ sung nguồn lực cho các dự án, công trình trọng điểm, công tác an sinh xã hội. Đặc biệt việc thực hiện cải cách tiền lương, nâng lương theo lộ trình đối với cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang đã giúp nâng cao chất lượng giáo dục, y tế, góp phần cải thiện đời sống vật chất và tinh thần người dân. Bên cạnh đó, Chính phủ đã kiểm soát chặt chẽ nợ công, các tỉ lệ nợ công được giữ trong phạm vi an toàn, giảm thiểu rủi ro tài chính.

Tuy nhiên, Chủ nhiệm Nguyễn Đắc Vinh cũng lưu ý một số tồn tại như tình trạng văn bản pháp luật chưa đồng bộ, một số quy định pháp lý chưa được hoàn thiện, gây khó khăn cho việc thực thi.

Mặc dù giải ngân tăng nhưng một số dự án vẫn chưa được triển khai đúng tiến độ, một số địa phương giải ngân khó khăn. Một số quỹ tài chính nhà nước hiệu quả không cao, không còn phù hợp với tình hình kinh tế xã hội, dẫn tới lãng phí nguồn lực.

Quan tâm đến các dự án còn tồn đọng, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng, cần bổ sung các giải pháp xử lý, tháo gỡ vướng mắc cho các dự án này để giải phóng nguồn lực rất lớn cho phát triển kinh tế.

Theo đó, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, thời gian tới rà soát tất cả các dự án chậm triển khai để tháo gỡ, đưa dự án vào triển khai. Đồng thời, tháo gỡ cơ chế chính sách để đưa những dự án chưa triển khai đi vào thực tiễn, đẩy nhanh dòng chảy nguồn lực trong nền kinh tế. Đối với loại dự án “đăng ký để đó”, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị thống kê lại và thu hồi nếu không triển khai được; rà soát xử lý các tài sản công xử lý không hiệu quả…

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị làm rõ hơn các hạn chế, tồn tại và nguyên nhân, lưu ý các vấn đề đã nêu trong giám sát chuyên đề của Quốc hội năm 2022.

Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết sẽ tiếp thu, hoàn thiện báo cáo để làm rõ hơn những vấn đề được nêu, đặc biệt là các chỉ đạo, hành động liên quan đến tháo gỡ các khó khăn cho các dự án tồn đọng.

Theo Bộ trưởng, nguồn lực có thể khai thác từ các dự án tồn đọng là rất lớn và rất cần thiết để hỗ trợ tăng trưởng trong bối cảnh kinh tế phát sinh khó khăn như hiện nay. Vấn đề ở đây không chỉ là tài sản tồn đọng ở các dự án mà là nếu các dự án được các doanh nghiệp đưa vào vận hành thì sẽ tạo động lực lớn cho tăng trưởng kinh tế.

Hiện nay, để đẩy nhanh tiến độ các dự án nói chung, Chính phủ đã có nhiều giải pháp. Cụ thể là ngay trong Kỳ họp Quốc hội tháng 5 sẽ trình Quốc hội để sửa đổi một loạt các vấn đề liên quan đến sửa Luật Đấu thầu, Luật PPP, Luật Đầu tư, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Quản lý tài sản công…, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho hay.