Lợi thế về quy mô

Quy mô GRDP của TP. HCM đạt khoảng 65,5 tỷ USD tính đến cuối năm 2023, chiếm khoảng 15,5% GDP của cả nước, theo đó mỗi điểm phần trăm tăng trưởng GRDP tăng thêm của thành phố sẽ đóng góp 0,15% tăng trưởng tăng thêm GDP của cả nước. Năm 2023, thu ngân sách nhà nước của TP. HCM là 469.000 tỷ đồng, chiếm hơn 20% tổng thu ngân sách cả nước, đảm bảo mục tiêu về thu và có tác động trực tiếp tới nguồn thu ngân sách của cả nước. Điều này cho thấy kỳ vọng của cả nước vào các động lực tăng trưởng lớn như TP. HCM và các tỉnh, TP khác vốn là các cực tăng trưởng quan trọng.

Về quy mô thị trường vốn, đến hết tháng 3/2024, giá trị vốn hóa cổ phiếu trên sàn HoSE đạt hơn 5,22 triệu tỷ đồng, tăng 23% so với cuối năm 2023, chiếm hơn 94% tổng giá trị vốn hóa cổ phiếu niêm yết toàn thị trường chứng khoán Việt Nam và tương đương 51% GDP năm 2023 (GDP theo giá hiện hành). Toàn sàn HoSE có 587 mã chứng khoán niêm yết (gồm 398 mã cổ phiếu, 4 mã chứng chỉ quỹ đóng, 14 mã chứng chỉ quỹ ETF và 171 mã chứng quyền có bảo đảm) với tổng khối lượng 157 tỷ chứng khoán. Tổng dư nợ tín dụng trên địa bàn đạt 3,541 triệu tỷ đồng, tăng 9,8% so với cuối năm 2022 và chiếm 26,1% so với tổng dư nợ tín dụng của cả nước.

Tỷ lệ dư nợ tín dụng so với GRDP của thành phố năm 2023 là 220%, trong khi đó tỷ lệ này năm 2022 là 218%; năm 2021 là 214% và năm 2020 là 185%. Điều này không chỉ phản ánh quy mô tín dụng mà còn phản ánh vai trò nguồn vốn tín dụng ngân hàng cho tăng trưởng và phát triển thành phố luôn là nguồn vốn quan trọng và chủ yếu.

Đánh giá về tiềm năng thị trường Fintech Đông Nam Á, Việt Nam là nền kinh tế số có mức độ tăng trưởng cao nhất trong ASEAN với tốc độ trung bình khoảng 29% hàng năm trong giai đoạn 2021- 2025 và đứng thứ hai trong ASEAN với số lượng vườn ươm doanh nghiệp, mô hình tăng tốc khởi nghiệp và phòng thử nghiệm sáng tạo trong hệ sinh thái Fintech. TP. HCM được nhận định là trung tâm về các ngành dịch vụ cũng như cực tăng trưởng về dịch vụ của Việt Nam, đóng góp khoảng 30% về tỷ trọng và tăng trưởng khu vực dịch vụ của cả nước giai đoạn 2011 - 2020. Đặc biệt, đối với các nhóm ngành như: hoạt động chuyên môn, khoa học công nghệ; bán buôn bán lẻ; vận tải kho bãi; hoạt động tài chính, ngân hàng, bảo hiểm; y tế, TP. HCM có tỷ trọng đóng góp lớn, 35% - 40%, cho thấy được vai trò của TP. HCM là một trung tâm về tài chính, khoa học, y tế và vận tải kho bãi của cả nước.

Ngoài ra, những nhóm ngành dịch vụ có giá trị cao có sự tăng trưởng ở mức 8% giai đoạn 2011-2020 và ngày càng chiếm tỷ trọng lớn hơn trong khu vực dịch vụ (40% năm 2010 lên 46% năm 2022), cho thấy sự chuyển dịch trong cơ cấu dịch vụ. TP. HCM cũng là hệ sinh thái Fintech hàng đầu của Việt Nam với trên 50% công ty khởi nghiệp Fintech của quốc gia. Theo báo cáo hệ sinh thái khởi nghiệp StartupBlink năm 2023, hệ sinh thái Fintech của Việt Nam đứng thứ 53 trên toàn cầu. Với lực lượng IT có tay nghề cao và giá cả phải chăng, TP. HCM có nền tảng vững chắc để trở thành trung tâm dịch vụ tài chính số của Việt Nam.

Đã có tên trên bản đồ tài chính

Trong báo cáo Chỉ số Trung tâm Tài chính Toàn cầu (GFCI) tháng 3/2020, lần đầu tiên TP. HCM xuất hiện ở danh sách các TTTC thứ cấp và đến tháng 9/2021 TP. HCM đứng đầu danh sách 10 trung tâm tiềm năng được GFCI xem xét để đưa vào danh sách đánh giá chính thức của GFCI nhờ đạt mức cao nhất về số lượng nội dung đánh giá (148/150).

Đến năm 2022, TP. HCM là thành phố duy nhất của Việt Nam lần đầu được xếp hạng trong danh sách chính thức các TTTC toàn cầu tại báo cáo GFCI 31 với thứ hạng là 102/120 và điểm đánh giá là 544. Năm 2023, GFCI xếp hạng TTTC TP. HCM là 112/120 tại báo cáo tháng 3 và xếp hạng thứ 120/121 tại báo cáo tháng 9 với điểm đánh giá lần lượt là 567 điểm và 577 điểm.

Tại Báo cáo GFCI 35 (3/2024), TP. HCM xếp thứ hạng 108/121, điểm đánh giá là 623 điểm. Đặc biệt báo cáo GFCI 35 nhấn mạnh sự cải thiện về xếp hạng của các TTTC thuộc khu vực châu Á - Thái Bình Dương, trong số các TTTC được báo cáo đề cập có sự cải thiện nổi bật là TTTC HCM tăng 12 bậc.

Tại Báo cáo gần nhất GFCI 36 (24/9/2024), TP. HCM tiếp tục được tăng điểm đánh giá với 629 điểm, tăng 3 bậc và 6 điểm so với 6 tháng trước, xếp thứ hạng 105/121.

Với các lợi thế được GFCI xem xét xếp hạng, TP. HCM là địa phương duy nhất trên cả nước được xếp hạng và có điều kiện đầy đủ hơn để phát triển TTTC quốc tế nếu xét trên các tiêu chí và đặc điểm của TTTC quốc tế, đặc biệt là về mức độ tập trung của thị trường và các định chế tài chính cũng như tiềm năng phát triển.

Tuy nhiên, nếu so sánh với các TTTC khác trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương, TP. HCM vẫn xếp thứ hạng cuối cùng. Tại báo cáo GFCI 36, TTTC Hồ Chí Minh được phân loại là “IFC địa phương mới nổi” cùng với một số TTTC mới nổi của Trung Quốc (như Tây An, Hàng Châu, Vũ Hán, Thiên Tân…). TTTC Hồ Chí Minh được đánh giá đang trên đà tăng trưởng nhưng còn thiếu tính kết nối, đa dạng và chuyên môn hóa của các IFC hàng đầu. Mặc dù gần sát vị trí xếp hạng với TTTC Hồ Chí Minh, tuy nhiên các TTTC lân cận thuộc khối Đông Nam Á được phân loại ở nhóm chuyên sâu hơn và ở cấp độ quốc tế như Bangkok được phân loại theo nhóm TTTC đa dạng cấp độ quốc tế, Manila và Jarkata thuộc nhóm TTTC mới nổi cấp quốc tế, Kuala Lumpur thuộc nhóm TTTC tương đối đa dạng ở cấp độ toàn cầu.

Bên cạnh xếp hạng tổng thể về TTTC, báo cáo GFCI còn xem xét xếp hạng 116 TTTC trong lĩnh vực Fintech với các TTTC của Trung Quốc và Hoa Kỳ tiếp tục nổi bật trong bảng xếp hạng với 05 trung tâm của Hoa Kỳ và 06 trung tâm của Trung Quốc nằm trong top 20. Điều này phản ánh sự tập trung liên tục của các quốc gia này về phát triển ứng dụng công nghệ. Các TTTC thuộc khu vực châu Á như Singapore, Thượng Hải, Seoul, Bắc Kinh, Hồng Kông thuộc top 15 toàn cầu trong bảng xếp hạng Fintech.

Trong lĩnh vực Fintech, so sánh với các TTTC trong khu vực, theo Báo cáo GFCI lần thứ 36 (tháng 9/2024), TP. HCM đạt 609 điểm, xếp hạng 100/116, tăng 4 bậc và tăng 6 điểm so với báo cáo trước. So sánh với các TTTC trong khu vực, TP. HCMxếp sau Jakarta (xếp thứ 94), nhưng đứng trên Manila (xếp thứ 101) và Bangkok (xếp thứ 102) với điểm đánh giá khá gần nhau (lần lượt là 615, 608, 607 điểm). Kuala Lumpur hạng 72, điểm 637.

Tích cực chuẩn bị

Trên thực tế, TP. HCM đã và đang có nhiều giải pháp để thúc đẩy đầu tư phát triển hạ tầng TTTC. Theo đó, thành phố xác định xây dựng TTTC Quốc tế vị trí cốt lõi nằm ở khu vực Thủ Thiêm với các dịch vụ mới và dịch vụ cao cấp như ngân hàng số, fintech, dịch vụ quản lý quỹ - quản lý tài sản, thị trường M&A doanh nghiệp và chứng khoán phái sinh…; đồng thời tạo liên kết với dịch vụ tài chính hiện hữu như ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm và các dịch vụ mới tại khu vực Quận 1,3. Bên cạnh đó, hình thành các hoạt động dịch vụ tiện ích hỗ trợ đầy đủ dọc bờ sông Sài Gòn và đồng thời kết hợp cùng các quận trong vùng trung tâm lõi của thành phố.

Mở rộng phát triển TTTC tại khu Thủ Thiêm kết nối sang phía khu vực Thủ Đức để tận dụng, liên kết hệ sinh thái và không gian đổi mới sáng tạo đang tập trung tại khu vực Thành phố Thủ Đức như Khu Công nghệ cao và các trường đại học.

Thành phố cũng sẽ bố trí vốn đầu tư công để xây dựng hạ tầng mới cho khu mới Thủ thiêm và nâng cấp cải tạo hạ tầng cho khu tài chính truyền thống tại Quận 1 (dự kiến khoảng 4 tỷ USD cho giai đoạn 2025-2030), bên cạnh đó là các phương thức kêu gọi đầu tư xây dựng và phát triển hạ tầng TTTC.

Phương thức lựa chọn nhà đầu tư chiến lược: Theo cách thức này, Thành phố sẽ thực hiện phân kỳ đầu tư các dự án cũng như, phối hợp với các cơ quan Bộ, ngành thiết kế, xây dựng các cơ chế chính sách để thu hút các nhà đầu tư chiến lược tham gia xây dựng TTTC. Lựa chọn các nhà đầu tư chiến lược có tiềm lực tài chính mạnh, có khả năng xây dựng các khu phức hợp đa năng, hiện đại và cam kết đảm bảo tiến độ đầu tư, cam kết đầu tư lâu dài và quảng bá TTTC quốc tế Việt Nam tới các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Phương thức hợp tác công tư (PPP): Theo cách thức này, Thành phố sẽ giao cho một đơn vị của Thành phố cùng tham gia liên danh, liên kết với các nhà đầu tư để triển khai các dự án phát triển hạ tầng trong TTTC. Theo đó, Thành phố sẽ thực hiện rà soát nguồn lực trong đó có phần vốn ngân sách bố trí bổ sung vào kế hoạch đầu tư công trung hạn trong giai đoạn 2026-2030.

Phương thức khác như đấu thầu dự án, đấu giá đất: Theo cách thức này, Thành phố sẽ tổ chức đấu thầu, đấu giá theo các quy định hiện hành và khuyến khích đơn vị trúng thầu xây dựng tòa nhà TTTC trên cơ sở quy hoạch và phân khu chức năng chung của Thành phố.

Mỗi phương thức trên đều có ưu điểm cũng như hạn chế nên sẽ xem xét hiệu quả để lựa chọn hoặc cùng kết hợp để phát huy được tổng thể các nguồn lực xã hội.

Để chuẩn bị các điều kiện về hạ tầng và nguồn nhân lực phục vụ phát triển TTTC, thành phố Đà Nẵng dự kiến sẽ huy động nguồn lực đầu tư tư nhân, nguồn vốn ngân sách đầu tư công với quy mô dự kiến khoảng 6.500 tỷ đồng để đầu tư phát triển hạ tầng các khu phức hợp trung tâm dữ liệu viễn thông và công nghệ thông tin phục vụ điều hành mạng lưới viễn thông và nền tảng công nghệ số, nâng cấp và mở rộng các trung tâm dữ liệu hiện có, phát triển mạng không dây diện rộng (Wireless Man) và đầu tư hệ thống mạng 5G; Một số dự án về nâng cấp mạng lưới điện, trạm điện dự trữ, phát triển hạ tầng cấp và thoát nước thuộc danh mục dự án phát triển hạ tầng kỹ thuật chung của thành phố; Mặt khác, thành phố Đà Nẵng sẽ phối hợp với các bộ, ngành liên quan làm việc với các nhà đầu tư chiến lược để nghiên cứu khả năng tham gia đầu tư xây dựng hạ tầng và phát triển Khu phức hợp trung tâm tài chính và các dịch vụ đi kèm tại Đà Nẵng với quy mô ước tính khoảng 120.000 tỷ đồng; Đồng thời hình thành trung tâm công nghệ tài chính tại khu vực Tây Bắc đường dẫn lên cầu Thuận Phước với nguồn vốn đầu tư dự kiến là 2.500 tỷ đồng.