Trong hơn 30 năm hợp tác phát triển với Việt Nam, Canada đã đóng góp khoảng 1,9 tỷ đô la Canada cho phát triển bền vững. Riêng năm tài khóa 2023–2024, viện trợ quốc tế của Canada dành cho Việt Nam đạt 31,8 triệu đô la Canada, tập trung vào an toàn thực phẩm, phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác công – tư và thúc đẩy đầu tư tác động.

Thông qua các chương trình hỗ trợ, Canada cũng đã góp phần huy động khoảng 17,5 triệu đô la Canada vốn tư nhân cho các doanh nghiệp Việt Nam tạo tác động xã hội và môi trường.

Trong cuộc trao đổi với VietnamFinance, ông Jim Nickel - Đại sứ Canada tại Việt Nam đã chia sẻ quan điểm về vai trò của đầu tư tác động tại Việt Nam và cách tiếp cận hợp tác của Canada trong lĩnh vực phát triển bền vững.

Đầu tư tác động (impact investing) là các khoản đầu tư “được thực hiện với mục tiêu tạo ra tác động xã hội và/hoặc môi trường tích cực, có thể đo lường được, song song với lợi nhuận tài chính.

- Canada được công nhận là một đối tác phát triển quan trọng trong việc thúc đẩy đầu tư tác động tại Việt Nam. Ngài có thể chia sẻ lý do vì sao Canada ưu tiên hỗ trợ đầu tư lĩnh vực này?

Ông Jim Nickel: Canada coi đầu tư tác động là một công cụ rất hiệu quả để đạt được các mục tiêu phát triển, không chỉ ở Việt Nam mà còn trên phạm vi toàn cầu. Trong nhiều năm qua, Canada đã tham gia rất tích cực vào việc thúc đẩy và phát triển đầu tư tác động qua từng giai đoạn, đặc biệt là tại Việt Nam. Chúng tôi nhận thấy đây là một cách tiếp cận rất hiệu quả để vừa đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế, vừa tạo ra tác động tích cực về xã hội và môi trường.

Đầu tư tác động không chỉ giúp đạt được các mục tiêu về phát triển kinh tế, mà còn mang lại lợi ích cho cộng đồng, cho xã hội và văn hóa địa phương, đồng thời vẫn đảm bảo lợi ích tài chính cho các nhà đầu tư. Chính vì vậy, Canada sẽ tiếp tục nỗ lực đầu tư và mở rộng hỗ trợ tại Việt Nam cũng như trên toàn cầu, bởi chúng tôi coi đây là một công cụ rất hiệu quả để hỗ trợ các mục tiêu tăng trưởng bao trùm của chính phủ.

Như các bạn đã biết, đầu tư tác động không chỉ đơn thuần là đạt được lợi nhuận tài chính, mà còn hướng tới các mục tiêu về môi trường, bình đẳng giới và các mục tiêu xã hội khác, trong khi vẫn đảm bảo lợi ích hợp lý cho nhà đầu tư. Việt Nam là một quốc gia có tốc độ tăng trưởng cao, có định hướng phát triển rõ ràng, và vì thế là một đối tác rất phù hợp với định hướng phát triển đầu tư tác động của Canada.

- Ngài đánh giá như thế nào về tiềm năng của thị trường đầu tư tác động tại Việt Nam?

Ông Jim Nickel: Việt Nam có tiềm năng rất lớn cho đầu tư tác động. Lý do là Việt Nam là một quốc gia có mức tăng trưởng cao và có những mục tiêu phát triển rất tham vọng. Bên cạnh đó, tại Việt Nam có rất nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ đang hoạt động trong các lĩnh vực tạo tác động xã hội, và họ đã sẵn sàng tham gia vào các mô hình đầu tư tác động.

Chúng tôi thấy rằng có một số lượng lớn các doanh nghiệp Việt Nam đang làm việc rất tích cực để tạo ra tác động xã hội và môi trường tích cực. Đây chính là nền tảng quan trọng để phát triển thị trường đầu tư tác động. Với những điều kiện này, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành một thị trường đầu tư tác động rất lớn, thậm chí là một trung tâm trong khu vực.

Tuy nhiên, để thị trường phát triển mạnh mẽ hơn, vẫn còn nhiều việc cần phải làm. Việt Nam đã sẵn sàng ở mức độ nhất định, nhưng để mở rộng quy mô và thu hút thêm các tổ chức đầu tư lớn hơn, cần tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, để họ có thể xây dựng mô hình kinh doanh tốt hơn, có kế hoạch kinh doanh rõ ràng hơn và sẵn sàng tiếp cận nguồn vốn đầu tư tác động.

- Ngài có lời khuyên nào dành cho Việt Nam để tiếp tục khuyến khích và thúc đẩy đầu tư tác động, phát triển bền vững?

Ông Jim Nickel: Theo tôi, có một số điều Việt Nam có thể làm để tiếp tục thúc đẩy đầu tư tác động và nâng cao năng lực cho các doanh nghiệp trong nước. Trước hết, đây là những vấn đề liên quan đến quản lý và chính sách mà chính phủ có thể đóng vai trò quan trọng.

Việc công nhận và áp dụng các tiêu chuẩn về xã hội, môi trường và quản trị – tức các tiêu chuẩn ESG – là rất quan trọng để đảm bảo sự hài hòa với các tiêu chuẩn quốc tế. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp Việt Nam dễ dàng tiếp cận và thu hút các nhà đầu tư tác động trên thế giới.

Bên cạnh đó, chính phủ có thể xem xét triển khai thêm các cơ chế tài chính đổi mới, nhằm hỗ trợ các nhà đầu tư và doanh nghiệp thông qua các hình thức hỗ trợ thông minh, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, để họ trở thành những đối tượng đầu tư hấp dẫn hơn.

Một yếu tố rất quan trọng khác là vai trò của các tổ chức trung gian và trung tâm hỗ trợ. Những tổ chức này có thể giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực quản trị, quản trị tài chính, xây dựng kế hoạch kinh doanh, cũng như đo lường và đánh giá tác động xã hội. Đặc biệt, các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ, doanh nghiệp sử dụng giải pháp thân thiện với môi trường, doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp bền vững, y tế và giáo dục cần nhận được nhiều hỗ trợ hơn về mặt kỹ thuật để sẵn sàng thu hút nguồn vốn đầu tư tác động.

Tóm lại, Việt Nam có đầy đủ các điều kiện cần thiết như tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ, cam kết của chính phủ và một hệ sinh thái doanh nghiệp tạo tác động đang ngày càng phát triển. Nếu tiếp tục xây dựng năng lực và hoàn thiện khung hỗ trợ phù hợp, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành một trung tâm đầu tư tác động và là mô hình tham khảo cho các quốc gia khác.

Đến nay, đầu tư tác động xã hội đã thu hút nhiều nhà đầu tư khác nhau, cả cá nhân và tổ chức như: Các nhà quản lý quỹ, các tổ chức tài chính và ngân hàng, quỹ tư nhân, tổ chức phi chính phủ, nhà đầu tư cá nhân...

Ngân hàng Thế giới (World Bank) và Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) nhận định đầu tư tác động là công cụ quan trọng giúp huy động vốn tư nhân để giải quyết các thách thức phát triển như biến đổi khí hậu, nghèo đói, bất bình đẳng giới và tiếp cận dịch vụ cơ bản, trong bối cảnh ngân sách công ngày càng hạn chế.

Tại Việt Nam, theo Cục Kế hoạch và Đầu tư (Bộ Tài chính) và Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), đầu tư tác động đang nổi lên trong các lĩnh vực như nông nghiệp bền vững, năng lượng tái tạo, y tế, giáo dục, tài chính bao trùm và trao quyền kinh tế cho phụ nữ, đóng góp trực tiếp cho các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs).

Trân trọng cảm ơn ông!