Thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam đã và đang chứng kiến các đợt rút ròng rất mạnh và liên tục từ các nhà đầu tư nước ngoài. Có ý kiến cho rằng đây là tín hiệu cho thấy nền kinh tế Việt Nam nói chung và các doanh nghiệp Việt Nam nói riêng đang trở nên kém hấp dẫn trong mắt các nhà đầu tư gián tiếp nước ngoài. Xung quanh vấn đề này, Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trao đổi với ông Chad Ovel, Tổng giám đốc Mekong Capital.

Dưới góc nhìn của quỹ chuyên đầu tư vào các doanh nghiệp chưa niêm yết, Mekong Capital có cho rằng doanh nghiệp Việt Nam và nền kinh tế Việt Nam đang trở nên kém hấp dẫn trong mắt các nhà đầu tư gián tiếp nước ngoài hay không?

Ông Chad Ovel: Chúng tôi tin rằng Việt Nam vẫn là một thị trường đầy tiềm năng cho các nhà đầu tư dài hạn. Mặc dù có thể có những biến động ngắn hạn, nhưng nền tảng kinh tế vững chắc và tốc độ tăng trưởng ổn định vẫn là những yếu tố hấp dẫn.

Bên cạnh đó, chúng tôi đánh giá cao các lợi thế cạnh tranh khác của Việt Nam như chi phí lao động thấp, dân số trẻ và năng động. Việt Nam cũng như một thị trường nội địa lớn với nhu cầu tiêu dùng ngày càng tăng. Những yếu tố này giúp doanh nghiệp Việt Nam tiếp tục thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư.

Chính phủ Việt Nam đang nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh, thực hiện các cải cách và chính sách hỗ trợ doanh nghiệp. Điều này góp phần tạo ra một môi trường đầu tư thuận lợi hơn. Cùng với đó, Việt Nam đang chuyển đổi mạnh mẽ sang kinh tế xanh, điều này phù hợp với xu hướng đầu tư toàn cầu hiện nay. Các doanh nghiệp đang đầu tư vào công nghệ sạch và phát triển bền vững sẽ tiếp tục thu hút sự quan tâm của nhà đầu tư.

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang nỗ lực nâng cao chất lượng quản trị và tăng cường minh bạch thông tin, điều này giúp củng cố lòng tin của nhà đầu tư và tăng cường sức hấp dẫn của thị trường.

Mekong Capital có thay đổi chiến lược đầu tư của mình trong bối cảnh hiện nay hay không?

Mekong Capital là nhà đầu tư dài hạn, đầu tư cho sự tăng trưởng lâu dài, do đó, chúng tôi hướng đến tất cả các ngành hướng đến người tiêu dùng. Mekong Capital không thay đổi chiến lược theo từng năm.

Chiến lược của Mekong Capital cho năm 2024 là sẽ tiếp tục nhất quán với các ngành đã xem xét gần đây. Nhưng điều tôi có thể nói là Mekong Capital đang trở nên khắt khe hơn trong việc đầu tư vào các công ty có dòng tiền bền vững, có lợi nhuận và có mô hình kinh doanh tốt. Lý do hiện nay chúng tôi cho rằng điều này quan trọng bởi vì chi phí vốn đã tăng cao hơn so với quá khứ.

Vì vậy, Mekong Capital sẽ cẩn trọng khi đầu tư vào bất kỳ ngành hoặc công ty nào yêu cầu gia tăng dòng tiền liên tục trong tương lai hoặc cần vay nợ hoặc tăng vốn để phát triển. Mekong Capital quan tâm hơn đến việc đầu tư dài hạn vào các ngành và doanh nghiệp có luồng tiền nội bộ đủ mạnh.

Ông đánh giá như thế nào về sức mạnh nội tại và tiềm năng phát triển của các doanh nghiệp Việt Nam? Đâu là những điểm kém hấp dẫn nhất cần cải thiện, thưa ông?

Chúng tôi đánh giá cao tăng trưởng kinh tế và quy mô thị trường tiêu dùng nội địa của Việt Nam. Đồng thời, chúng tôi cũng nhận thấy Việt Nam đang có một thế hệ lãnh đạo doanh nghiệp tài năng và giỏi giang hơn nhiều so với chỉ 2 năm trước đây.

Khi bạn có một mô hình kinh doanh mới hoặc một vấn đề cần thay đổi hay xoay chuyển thì bạn sẽ cần một người lãnh đạo cực kỳ linh hoạt. Người đó sẵn lòng thử nghiệm, thất bại và thực hiện rất nhiều việc. Thế nhưng, nhiều nhân sự cấp cao có kinh nghiệm được tuyển dụng thường đến từ các mô hình kinh doanh truyền thống ổn định hơn, vì vậy trong nhiều trường hợp chưa phù hợp với doanh nghiệp. Tôi đã gặp khá nhiều trường hợp doanh nghiệp Việt Nam có một thế hệ trẻ đã trưởng thành từ nội bộ và đạt được kết quả tuyệt vời, có thể họ không phải là người sáng lập, nhưng là một thành viên quan trọng của đội ngũ lãnh đạo. Những bạn trẻ này có nhiều tiềm năng để trở thành lãnh đạo doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp Việt Nam rất chú trọng vào việc đổi mới công nghệ. Ví dụ như Gene Solutions - một trong các công ty thuộc danh mục đầu tư của Mekong Capital, khi chúng tôi gặp họ, họ đã thành công trong việc nâng cao tiêu chuẩn chăm sóc sức khỏe sinh sản tại Việt Nam bằng cách giới thiệu xét nghiệm NIPT (sàng lọc dị tật thai nhi trước sinh không xâm lấn) với chi phí hợp lý cho phụ nữ mang thai. Sau đó, họ mở rộng mục tiêu sang lĩnh vực phát hiện sớm ung thư. Điều này đã dẫn đến sự phát triển của công nghệ đột phá SPOT-MAS (công nghệ có khả năng phát hiện sớm nhiều loại ung thư cùng lúc ngay cả khi bệnh nhân chưa có triệu chứng).

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn có một số điểm kém hấp dẫn các nhà đầu tư nước ngoài. Đầu tiên là cơ sở hạ tầng, mặc dù đã có nhiều cải thiện nhưng vẫn cần được nâng cấp để hỗ trợ tốt hơn cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Thứ hai là về chất lượng sản phẩm và dịch vụ, một số doanh nghiệp cần cải thiện chất lượng sản phẩm và dịch vụ để cạnh tranh tốt hơn trên thị trường quốc tế. Thứ ba là khả năng tiếp cận vốn, khi nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa đang gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn để mở rộng và phát triển kinh doanh.

Ông có thể chia sẻ về vai trò của việc nâng cao chất lượng quản trị doanh nghiệp và minh bạch thông tin trong việc thu hút và giữ chân nhà đầu tư nước ngoài?

Nâng cao chất lượng quản trị doanh nghiệp và minh bạch thông tin giúp xây dựng lòng tin và sự tin tưởng từ phía nhà đầu tư nước ngoài. Nhà đầu tư thường có xu hướng đầu tư vào những doanh nghiệp có hệ thống quản trị vững chắc và thông tin minh bạch, bởi điều đó giúp nhà đầu tư đánh giá chính xác hơn về tình hình tài chính và hoạt động của doanh nghiệp, qua đó giảm thiểu rủi ro khi đầu tư.

Đặc biệt, minh bạch thông tin và quản trị doanh nghiệp tốt giúp doanh nghiệp tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn quốc tế, từ đó dễ dàng hơn trong việc thu hút nhà đầu tư nước ngoài.

Ngoài ra, doanh nghiệp có quản trị tốt và minh bạch thông tin thường có vị thế cạnh tranh tốt hơn trên thị trường, thu hút được sự quan tâm của nhà đầu tư nước ngoài.

Mekong Capital có những khuyến nghị nào dành cho các doanh nghiệp Việt Nam để tăng cường sức hấp dẫn đối với nhà đầu tư nước ngoài, nhất là trong bối cảnh các nhà đầu tư nước ngoài hết sức quan tâm đến kinh tế xanh như hiện nay?

Theo chúng tôi, đầu tiên, các doanh nghiệp Việt Nam cần áp dụng các tiêu chuẩn quản trị doanh nghiệp quốc tế, tăng cường minh bạch và trách nhiệm giải trình để xây dựng lòng tin với nhà đầu tư.

Thứ hai, các doanh nghiệp nên chuyển hướng đầu tư vào các công nghệ và quy trình sản xuất thân thiện với môi trường, đảm bảo các dự án và hoạt động kinh doanh tuân thủ các tiêu chuẩn phát triển bền vững. Đồng thời, phát triển và triển khai các chiến lược kinh doanh bền vững, bao gồm việc sử dụng tài nguyên hiệu quả, giảm khí thải và quản lý chất thải.

Việc đào tạo nhân viên về quản lý môi trường và phát triển bền vững cũng rất quan trọng, nhằm tạo ra một lực lượng lao động có kiến thức và kỹ năng phù hợp với các yêu cầu của kinh tế xanh.

Thứ ba là tăng cường minh bạch thông tin. Doanh nghiệp cần cung cấp thông tin đầy đủ và minh bạch về hoạt động của mình, đặc biệt là các thông tin liên quan đến các dự án và sáng kiến xanh.

Thứ tư, tìm kiếm và hợp tác với các đối tác quốc tế và trong nước có chung tầm nhìn về phát triển bền vững và kinh tế xanh. Đồng thời tìm kiếm các chứng nhận quốc tế về môi trường để nâng cao uy tín và hấp dẫn đối với nhà đầu tư nước ngoài.

Ông có lời khuyên nào dành cho các nhà đầu tư nước ngoài đang xem xét việc đầu tư vào các doanh nghiệp Việt Nam trong giai đoạn này?

Tôi muốn khuyến khích các nhà đầu tư ngoại áp dụng cùng phương pháp mà Mekong Capital đang thực hiện, đó là tập trung nhiều vào chất lượng quản lý và chất lượng quản trị công ty. Khả năng tăng trưởng dài hạn cụ thể của các công ty và một số yếu tố định tính liên quan đến chất lượng lãnh đạo và chất lượng quản lý là những yếu tố quan trọng nhất cho sự tăng trưởng giá trị dài hạn tại Việt Nam.

Rõ ràng, nhiều nhà đầu tư chứng khoán quan tâm đến hiệu suất tài chính, nhưng tôi muốn khuyến nghị họ xem xét các khía cạnh định tính về lãnh đạo và chất lượng quản lý. Chúng tôi đã thấy trong hơn 20 năm qua, các công ty có dàn lãnh đạo mạnh mẽ và chất lượng quản lý đều là những công ty cuối cùng sẽ chiếm thị phần và tiếp tục tăng trưởng từng năm.

Trân trọng cảm ơn ông!