Tái sinh nhờ công nghệ

Ông Doug McMillon bắt đầu sự nghiệp tại Walmart vào những năm 1980 khi còn là một thiếu niên, với công việc chất hàng lên xe tải trong một kho hàng tại bang Arkansas, nằm ở khu vực Trung Nam nước Mỹ. Khi đó, các nhà kho của Walmart chỉ là những không gian nhỏ hẹp, ồn ào và hỗn loạn. Nhân viên phải tự tay kéo các thùng hàng ra khỏi xe kéo và phân loại từng món đồ.

Mọi thứ giờ đây đã thay đổi hoàn toàn. Những trung tâm phân phối của Walmart hiện là những kho hàng khổng lồ, bên trong đầy ắp băng chuyền, màn hình máy tính và cánh tay robot thuần thục chọn lựa, đóng gói sản phẩm.

Công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đóng vai trò trung tâm, đảm bảo các kệ hàng được xếp lên xe tải một cách tối ưu để có thể dỡ xuống tại cửa hàng nhanh chóng và hiệu quả. Các mặt hàng dễ vỡ được đặt lên trên cùng, các sản phẩm cần gấp được xếp ở phía trước và các món đồ thuộc cùng một khu vực trưng bày được nhóm lại với nhau. Dù máy móc chiếm ưu thế, vẫn có một số nhân công làm việc song hành để hỗ trợ vận hành hệ thống.

Khi ông McMillon được bổ nhiệm làm giám đốc điều hành (CEO) cách đây hơn một thập kỷ, Walmart đang lâm nguy. Amazon, từ một công ty bán sách trực tuyến đã chuyển mình thành “cửa hàng của mọi thứ” và làm đảo lộn toàn bộ ngành bán lẻ. Sự đa dạng sản phẩm gần như vô hạn cùng dịch vụ giao hàng tận nhà khiến các đại siêu thị của Walmart ở vùng ngoại ô bỗng chốc bị “thất sủng”.

Doanh số tại các cửa hàng của Walmart khi đó liên tục sụt giảm, lợi nhuận cũng lao dốc. Thế nhưng, ngày nay, gã khổng lồ bán lẻ này đã tái sinh mạnh mẽ. Với doanh thu 680 tỷ USD trong năm ngoái và 2,1 triệu nhân viên trên toàn cầu, Walmart hiện là công ty lớn nhất thế giới cả về quy mô doanh thu lẫn lực lượng lao động. Riêng tại Mỹ, hãng chiếm tới 10% tổng chi tiêu bán lẻ (không tính ô tô) và tới 25% chi tiêu cho mặt hàng tạp hóa.

Lật ngược thế cờ, đánh bại Amazon

Ông McMillon đã hồi sinh Walmart bằng cách tái đầu tư lợi nhuận vào công nghệ mới, đồng thời tận dụng lợi thế hạ tầng bán lẻ truyền thống để đánh bại Amazon ngay trong chính “cuộc chơi” của họ.

Trong vòng một năm qua, vốn hóa thị trường của tập đoàn này đã tăng vọt 50%, lên hơn 750 tỷ USD. Với mức định giá gần gấp 40 lần lợi nhuận, Walmart hiện thậm chí còn được định giá cao hơn các ông lớn công nghệ như Alphabet, Amazon, Apple, Meta hay Microsoft.

Trong báo cáo kết quả kinh doanh quý I/2025 công bố ngày 15/5, Walmart tiếp tục khẳng định kỳ vọng doanh thu năm nay sẽ tăng trưởng ổn định ở mức 3% - 4%, trong khi lợi nhuận hoạt động dự kiến còn tăng nhanh hơn nữa, bất chấp cuộc chiến thương mại hỗn loạn đang làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu và gây áp lực lên các nhà bán lẻ khác.

Ông Dan Bartlett, Giám đốc phụ trách đối ngoại của Walmart, thừa nhận rằng công ty từng "bỏ lỡ làn sóng thương mại điện tử đầu tiên" vào đầu những năm 2000. Tuy nhiên, điểm mạnh truyền thống của Walmart chính là mạng lưới cửa hàng vật lý khổng lồ và hiện lại trở thành lợi thế chiến lược. Với khoảng 5.000 cửa hàng trên toàn nước Mỹ, 90% dân số nước này sống trong bán kính chưa đầy 16km từ một cửa hàng Walmart.

Ông McMillon đã tận dụng triệt để cơ sở hạ tầng này để thúc đẩy doanh số trực tuyến. Các siêu trung tâm, mỗi nơi dự trữ trung bình tới 120.000 mặt hàng riêng biệt, nay được chuyển đổi thành trung tâm phân phối hàng hóa. Những nhà kho vốn được xây để phục vụ cửa hàng nay cũng gánh thêm vai trò xử lý đơn đặt hàng trực tuyến.

Với một nền tảng thương mại điện tử bên thứ ba tương tự Amazon, Walmart đã mở rộng danh mục hàng hóa trực tuyến lên tới hàng trăm triệu sản phẩm. Không chỉ hưởng phần trăm trên mỗi giao dịch, Walmart còn thu thêm phí từ các đối tác bán hàng để sử dụng mạng lưới hậu cần riêng. Theo ước tính của ngân hàng Morgan Stanley, Walmart thu khoảng 12% doanh số từ các nhà bán hàng bên thứ ba, cộng thêm trung bình 8% phí lưu trữ, đóng gói và giao hàng.

Theo công ty nghiên cứu thị trường eMarketer, đơn vị thương mại điện tử của Walmart tại Mỹ đã đạt doanh thu vượt mốc 100 tỷ USD trong năm ngoái. Mặc dù vẫn xếp sau Amazon với doanh thu thương mại điện tử tại Mỹ đạt 480 tỷ USD vào năm 2024 nhưng Walmart đang từng bước thu hẹp khoảng cách. Doanh số bán hàng trực tuyến của hãng đang tăng trưởng với tốc độ khoảng 20% mỗi năm, gấp đôi mức tăng trưởng của đối thủ.

Thương mại điện tử cũng mang đến cho Walmart những nguồn doanh thu mới. Công ty đã triển khai chương trình thành viên Walmart+, tương tự như Amazon Prime, cung cấp cho khách hàng tại Mỹ các đặc quyền như giao hàng miễn phí với mức phí 8,17 USD mỗi tháng.

Song song đó, kho dữ liệu độc quyền mà Walmart thu thập được từ các giao dịch thương mại điện tử cho phép công ty nhắm mục tiêu quảng cáo chính xác đến người tiêu dùng, đồng thời đo lường hiệu quả xem khách hàng có thực sự mua sản phẩm được tiếp thị hay không.

Tổng doanh thu từ mảng quảng cáo của Walmart đã đạt 4,4 tỷ USD trong năm 2024, tăng gần 30% so với năm trước. Dù con số này vẫn còn nhỏ so với quy mô tổng thể của tập đoàn, nhưng với biên lợi nhuận hoạt động ấn tượng ở mức khoảng 70%, Morgan Stanley ước tính quảng cáo đã đóng góp tới 10% lợi nhuận hoạt động của Walmart trong năm qua và dự kiến sẽ chiếm tới 16% vào năm 2027.

Vươn ra toàn cầu – Walmart trong cuộc chơi mới

Với cam kết “giá rẻ mỗi ngày”, Walmart từ lâu đã là lựa chọn hàng đầu của người tiêu dùng Mỹ có thu nhập thấp và trung bình. Thế nhưng giờ đây, tập đoàn bán lẻ khổng lồ này đang nỗ lực mở rộng tầm ảnh hưởng đến nhóm khách hàng giàu có hơn.

Walmart đã tung ra nhãn hiệu thực phẩm cao cấp mang tên Bettergoods, cung cấp những sản phẩm như bánh macaron kiểu Pháp hay bánh quy nướng với dầu ô liu – những mặt hàng vốn phổ biến tại các cửa hàng thực phẩm cao cấp như Whole Foods.

Người tiêu dùng cũng có thể tìm thấy các túi xách hàng hiệu đã qua sử dụng trên nền tảng thương mại điện tử của Walmart. Hàng năm, công ty tiến hành nâng cấp hàng trăm cửa hàng từng bị đánh giá là xuống cấp nhất trong hệ thống. Và với những khách hàng vẫn còn e ngại việc bước chân vào một cửa hàng Walmart, các lựa chọn mua sắm trực tuyến hiện nay đã trở nên tiện lợi hơn bao giờ hết.

Không chỉ dừng lại ở thị trường nội địa, Walmart còn đẩy mạnh chiến lược toàn cầu hóa. Cách tiếp cận của công ty là không ngại thử nghiệm những mô hình kinh doanh khác nhau tại các thị trường khác nhau, sẵn sàng rút lui nếu thấy cần thiết.

Tại Mexico, Walmart de México hiện là công ty có giá trị vốn hóa lớn nhất trên thị trường chứng khoán trong nước. Tại Trung Quốc, thẻ thành viên Sam’s Club của Walmart được xem như một biểu tượng của tầng lớp trung lưu đang lên. Ở cả hai quốc gia này, thương hiệu Walmart được người tiêu dùng đánh giá là cao cấp hơn hẳn so với hình ảnh đại chúng của hãng tại Mỹ.

Tại Ấn Độ, Walmart nắm quyền kiểm soát phần lớn Flipkart (một trong những nền tảng thương mại điện tử lớn nhất nước này) cùng với PhonePe, một ứng dụng thanh toán kỹ thuật số hàng đầu.

Kể từ năm 2021, sau khi rút khỏi các thị trường Argentina, Anh và Nhật Bản, mảng kinh doanh quốc tế của Walmart đã chứng kiến tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ. Tập đoàn kỳ vọng sẽ tăng gấp đôi doanh thu và lợi nhuận hoạt động toàn cầu trong giai đoạn 2024 – 2028.