Xanh hóa từ nhà máy đến trang trại

Tại Đồng Nai, ở Nhà máy Provimi Premix của Cargill Việt Nam toàn bộ khí thải được xử lý đạt hiệu quả 99%, nước thải được giám sát tự động và đạt quy chuẩn tiếp nhận của khu công nghiệp. Bên cạnh đó, nhà máy lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà diện tích 3.600 m², công suất 720 kWp – cung cấp khoảng 50% nhu cầu điện năng và giúp giảm hơn 200 tấn CO₂ mỗi năm. Ngoài ra, 85% xe nâng của nhà máy được chuyển đổi từ diesel sang điện, và quy trình đóng gói sản phẩm cũng được thay đổi từ bao 25 kg sang bao 1.000 kg để giảm lượng bao bì thải

Nhà máy có vốn đầu tư 28 triệu USD này là một ví dụ cho hướng đi xanh trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp – dinh dưỡng vật nuôi.

Trong khi đó, từ năm 2019, Cargill đã triển khai sáng kiến phát triển giải pháp bao bì bền vững. áng kiến này nằm trong lộ trình giảm phát thải khí nhà kính của tập đoàn, với mục tiêu đến năm 2025 cắt giảm 10% lượng phát thải từ hoạt động sản xuất, và đến năm 2030 giảm 30% lượng phát thải từ toàn bộ chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ông Nguyễn Bá Luân - Trưởng đại diện Cargill Việt Nam cho biết, chiến lược phát triển bền vững của tập đoàn dựa trên ba trụ cột: Sản phẩm – Con người – Hành tinh. Cargill đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số qua các nền tảng như Cargill Nutrition Cloud và Agriness, giúp người chăn nuôi tính toán khẩu phần, theo dõi dữ liệu sản xuất, giảm lãng phí và phát thải trong chuỗi cung ứng.

Cargill không phải là trường hợp riêng lẻ. Hàng loạt mô hình “xanh hóa” khác trên cả nước đang cho thấy ngành nông nghiệp Việt Nam đã bước vào giai đoạn chuyển đổi tư duy – từ sản xuất nhiều sang sản xuất bền vững.

Đầu năm 2025, tại Đồng bằng sông Cửu Long, chương trình canh tác lúa ít phát thải triển khai trên hơn 1.000 ha do Viện Nghiên cứu Lúa Quốc tế (IRRI) và Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn thực hiện đã ghi nhận kết quả tích cực: chi phí giảm, năng suất ổn định, lượng khí nhà kính cắt giảm rõ rệt.

Trong cùng năm, tập đoàn BENEO khởi động dự án hợp tác tại ĐBSCL, hỗ trợ hơn 1.000 nông dân chuyển sang sản xuất lúa đạt chứng nhận SRP – Sustainable Rice Platform, với mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính tới 48% và tiết kiệm 30% nước mà không ảnh hưởng năng suất.

Cũng trong quý III/2025, CT Group và Đại học Cần Thơ thành lập trung tâm UAV & Robotics cho nông nghiệp thông minh, ứng dụng máy bay không người lái, robot và AI vào gieo trồng, thu hoạch, đánh giá tín chỉ carbon và cảnh báo thiên tai. Mô hình này được kỳ vọng giúp nông dân vùng đồng bằng ứng phó với xâm nhập mặn, hạn hán và thiếu lao động.

Tại Hà Nội, chính quyền đang mở rộng mô hình nông nghiệp tuần hoàn, khuyến khích hợp tác xã tái chế phụ phẩm cây trồng, chăn nuôi thành phân hữu cơ và năng lượng sinh học. Mục tiêu đến năm 2030 là thu hồi và tái sử dụng 80% rơm rạ, 50% phụ phẩm nông nghiệp và 60% chất thải chăn nuôi. Ngoài ra, thành phố cũng mở rộng mô hình trồng lúa phát thải thấp theo phương pháp SRI và hướng tới 15–20% diện tích canh tác hữu cơ.

Đáng chú ý, tháng 9/2025, Việt Nam khởi động dự án Agri-PV đầu tiên – mô hình kết hợp điện mặt trời với sản xuất nông nghiệp, hướng đến tăng thu nhập nông dân và giảm phát thải năng lượng. Dự án thử nghiệm ít nhất 10 mô hình tại các tỉnh phía Nam từ 2025–2027, đánh dấu bước chuyển từ “sản xuất nông nghiệp” sang “nông nghiệp năng lượng sạch”.

Lộ trình lớn từ những thay đổi nhỏ

Các mô hình trên cho thấy việc xanh hóa không chỉ là đầu tư công nghệ mà còn là thay đổi trong cách quản lý tài nguyên, tổ chức sản xuất và hợp tác giữa doanh nghiệp – nông dân – cơ quan quản lý. Tuy nhiên, trở ngại vẫn nằm ở vốn đầu tư lớn, trình độ kỹ thuật chưa đồng đều và việc nhân rộng mô hình cần có chính sách hỗ trợ cụ thể.

Chính khoảng cách lớn giữ mục tiêu và thực tế đã buộc các DN tiên phong phải thực hiện từng bước đi nhỏ nhất như xếp những viên gạch đầu tiên cho một trình trình lớn.

Song song với đổi mới sản xuất, nhiều doanh nghiệp nông nghiệp mở rộng cam kết phát triển bền vững ra ngoài phạm vi nhà máy. Tại Việt Nam, Quỹ Cargill Cares ẫ triển khai chương trình “Vươn Mình” tại Đắk Lắk đã hỗ trợ hơn 16.000 người dân, chủ yếu là phụ nữ dân tộc thiểu số, nâng cao kỹ năng chăn nuôi và quản lý tài chính hộ gia đình. Đây là ví dụ cho thấy doanh nghiệp đang tiến tới “phát triển bền vững 2.0” – kết hợp giữa hiệu quả kinh tế, trách nhiệm xã hội và giảm tác động môi trường.

Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng đã khẳng định, ngành nông nghiệp Việt Nam đang đứng trước ngưỡng cửa của một kỷ nguyên mới, nơi mà phát triển xanh, giảm phát thải và phát triển bền vững không chỉ là mục tiêu mà còn là nền tảng cho sự tăng trưởng mạnh mẽ trong tương lai. Ông nhấn mạnh rằng ngành nông nghiệp sẽ là trụ cột quan trọng cho nền kinh tế quốc gia, đặc biệt trong giai đoạn 2026–2030.

Đại diện doanh nghiệp tiên phong chuyển đổi xanh trong nông nghiệp, Ông Thái Văn Chuyện, Tổng Giám đốc TTC AgriS cũng khẳng định: "Với nông nghiệp và FMCG, thương hiệu không chỉ gắn với chất lượng sản phẩm, mà còn với dấu chân carbon, hiệu quả tài nguyên và khả năng tuần hoàn. Doanh nghiệp nào biết xanh hóa chuỗi giá trị sớm sẽ nắm lợi thế, kẻ đến sau sẽ bị bỏ lại."

Các chuyên gia nhận định, để quá trình xanh hóa đạt hiệu quả toàn diện, Việt Nam cần đồng bộ chính sách khuyến khích tín dụng xanh, hỗ trợ kỹ thuật, ưu đãi thuế cho doanh nghiệp đầu tư năng lượng sạch và hạ tầng xử lý chất thải. Đồng thời, việc kết nối dữ liệu giữa doanh nghiệp – nông dân – cơ quan quản lý là điều kiện tiên quyết để xây dựng chuỗi giá trị nông nghiệp carbon thấp.