Xây dựng IFC không chỉ là câu chuyện kinh tế

Xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế là vấn đề được Việt Nam xác định là một trong những đột phá về thể chế, là quyết sách nhằm giải phóng các nguồn lực, thúc đẩy chuyển đổi mô hình tăng trưởng gắn với cơ cấu lại nền kinh tế, để nâng cao năng suất, hiệu quả và năng lực cạnh tranh quốc gia, góp phần đưa nước ta bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Tại Hội thảo “Thu hút vốn đầu tư nước ngoài để TP. HCM xây dựng thành công Trung tâm Tài chính quốc tế (IFC)” mới đây, TS. Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển thị trường tài chính và bất động sản toàn cầu cho rằng, Việt Nam sở hữu nhiều lợi thế nền tảng để phát triển IFC. Đó là vị trí địa lý chiến lược trên trục giao thương hàng hải, hàng không của khu vực châu Á – Thái Bình Dương, quy mô GDP khoảng 500 tỷ USD, xếp thứ 33 toàn cầu, cùng mạng lưới quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với 14 quốc gia, trong đó có các cường quốc như Mỹ, Trung Quốc và Nga.

Bên cạnh đó, hệ thống ngân hàng Việt Nam đã có bước phát triển đáng kể trong hơn ba thập kỷ qua, tạo nền tảng cho việc hình thành một trung tâm tài chính có quy mô và chiều sâu.

Tuy nhiên, chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cũng thẳng thắn chỉ ra những thách thức lớn. GDP bình quân đầu người của Việt Nam vẫn ở mức thấp, khoảng hạng 120 thế giới, sự hiện diện quốc tế của các ngân hàng Việt Nam còn hạn chế, chủ yếu mới hoạt động tại một số nước láng giềng, chưa có mặt tại các trung tâm tài chính toàn cầu như New York, London, Paris hay Tokyo.

“Việc xây dựng IFC không chỉ là câu chuyện kinh tế, mà là quá trình hội nhập toàn diện, nhằm đưa vị thế tài chính của Việt Nam tiệm cận với sức mạnh kinh tế thực có”, TS. Hiếu nhấn mạnh.

Để thu hút được các nhà đầu tư tổ chức lớn, yếu tố cốt lõi là thị trường chứng khoán Việt Nam phải được chính thức nâng hạng, song song với việc cải thiện xếp hạng tín nhiệm quốc gia.

“Sau khi IFC được hình thành, Việt Nam có thể thu hút khoảng 20 tỷ USD vốn đầu tư nước ngoài ngay trong năm 2026, và khoảng 50 tỷ USD trong 3 năm đầu. Đây là một phần của chiến lược dài hạn nhằm đưa thị trường chứng khoán Việt Nam thoát khỏi vị thế thị trường cận biên, tiến lên nhóm thị trường mới nổi”, TS. Nguyễn Trí Hiếu dự báo.

Hiện nay, quy mô vốn hóa thị trường chứng khoán Việt Nam đã đạt khoảng 390 tỷ USD, tương đương 82% GDP, cho thấy dư địa phát triển còn rất lớn. Tuy nhiên, một nghịch lý đang tồn tại là khối ngoại vẫn bán ròng mạnh, phản ánh những rào cản về niềm tin, minh bạch và khả năng bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư.

Kịch bản nào cho IFC

TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng Việt Nam cần định vị IFC theo lộ trình phù hợp với năng lực thực tế. Trước mắt, mục tiêu là trở thành trung tâm tài chính của khu vực Đông Nam Á, sau đó từng bước mở rộng tầm ảnh hưởng.

Ông đề xuất lộ trình ba giai đoạn rõ ràng: Giai đoạn 2026 – 2030: Hoàn thiện thể chế và hạ tầng nền móng; Giai đoạn 2031 – 2035: Tăng tốc phát triển, mở rộng thị trường và thu hút mạnh các định chế tài chính quốc tế; Giai đoạn 2036 – 2045: Khẳng định vị thế và tham gia sâu vào mạng lưới tài chính toàn cầu.

Trong giai đoạn đầu, Việt Nam nên ưu tiên các lĩnh vực có tiềm năng và phù hợp xu thế như thị trường vốn, tài chính xanh, ESG, fintech, quản lý tài sản và quỹ đầu tư.

Để IFC vận hành hiệu quả, TS. Hiếu nhấn mạnh yêu cầu về hạ tầng cao ốc hạng A+ thông minh, đồng bộ với hạ tầng số hiện đại; tỷ lệ lấp đầy tối thiểu 70–75% để tạo “sinh khí” cho trung tâm, đồng thời thu hút sự hiện diện của các định chế tài chính hàng đầu thế giới như JP Morgan, cùng các hãng luật và kiểm toán quốc tế.

Các mục tiêu cụ thể cũng được đặt ra, bao gồm vốn hóa thị trường đạt 100% GDP, tỷ trọng giao dịch của khối ngoại đạt 25–30%, và thu hút khoảng 30.000–50.000 lao động làm việc tại IFC.

Quan trọng hơn cả, theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, minh bạch và uy tín phải là nền tảng cao nhất. Nhà đầu tư quốc tế chỉ quan tâm một điều cốt lõi là quyền lợi của họ có được bảo vệ hay không. Nếu không xây dựng được niềm tin, trung tâm tài chính khó có thể thu hút dòng vốn bền vững.

TS. Nguyễn Trí Hiếu nhấn mạnh nhiệm vụ cấp bách nhất là nâng hạng tín nhiệm quốc gia từ Non-Investment Grade lên Investment Grade. Theo ông, đây không chỉ là một chỉ số tài chính, mà là thước đo niềm tin của cộng đồng đầu tư quốc tế.

“Khi niềm tin chưa đủ mạnh, các dòng vốn lớn vẫn sẽ do dự. Và nếu không tháo gỡ được nút thắt này, mục tiêu xây dựng IFC sẽ rất khó thành hiện thực”, TS. Hiếu khẳng định.

Trước đó, tại Diễn đàn Triển vọng thị trường vốn Việt Nam 2026 với chủ đề “Bứt phá trên nền tảng mới” do Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance tổ chức, PGS.TS Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế dự báo khả năng cạnh tranh của Trung tâm Tài chính quốc tế Việt Nam theo 2 kịch bản.

Kịch bản thứ nhất là kịch bản tích cực. Nếu cải cách đúng điểm, đúng thời gian, đúng cường độ và trong 12 tháng tới, Việt Nam hoàn thiện được gói chính sách đặc thù tương đương với Singapore, Dubai thì Trung tâm Tài chính quốc tế của Việt Nam hoàn toàn có khả năng cạnh tranh với các Trung tâm tài chính lớn khác trong khu vực.

“Các điểm cần cải thiện bao gồm vấn đề về thuế, hệ thống pháp luật, hệ thống giải quyết tranh chấp... thì trung tâm có thể cạnh tranh về các mảng quản lý tài sản, fintech, tài sản số….”, ông Long cho biết.

Kịch bản thứ 2 là kịch bản trung tính, khi Việt Nam cải cách chậm và thiếu đồng bộ. Ông Long nói nếu chúng ta chỉ dừng ở mức làm thí điểm, làm từng phần, thiếu đột phá về thể chế, đặc biệt là thiếu cơ chế pháp lý về thuế và phí thì Trung tâm Tài chính quốc tế Việt Nam vẫn hình thành, vẫn có tác dụng với thị trường trong nước nhưng khó cạnh tranh với quốc tế.