Tiểu thương thiếu thông tin hướng dẫn về chuyển đổi phương thức nộp thuế

Nghị định 70/2025/NĐ-CP ngày 20/3/2025 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 123/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ quy định về hóa đơn, chứng từ (Nghị định 70) có hiệu lực thi hành từ ngày 1/6/2025.

Trong đó, quy định nêu rõ từ ngày 1/6/2025, hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm thuộc các nhóm ngành nghề như ăn uống, nhà hàng, khách sạn, siêu thị, bán lẻ… phải xuất hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối dữ liệu với cơ quan thuế, xóa bỏ hình thức nộp thuế theo phương pháp khoán.

Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đã quán triệt khuyến khích chuyển đổi hộ kinh doanh sang hoạt động theo mô hình doanh nghiệp. Thực hiện xóa hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh chậm nhất trong năm 2025.

Như vậy, Nghị định 70 đã có hiệu lực được nửa tháng. Tuy nhiên, đến thời điểm này, nhiều tiểu thương kinh doanh tại các chợ truyền thống Đà Nẵng chưa nắm được bất kỳ thông tin chính thống nào liên quan đến việc thực hiện bỏ thuế khoán.

Chợ Cồn, trung tâm giao thương bán buôn, bán lẻ truyền thống lớn nhất Đà Nẵng hiện có hơn 1.800 tiểu thương. Những ngày này, hoạt động buôn bán tại chợ vẫn diễn ra bình thường như mọi ngày, hầu hết tiểu thương tại chợ cho biết họ chưa được tiếp cận thông báo, thông tin chính thức nào từ phía cơ quan thuế về việc bỏ thuế khoán cũng như phải khởi tạo hóa đơn bán hàng.

Tiểu thương Vòng Thị Trang, quầy hàng Chánh Ôi, kiốt 167 đình 6, chợ Cồn chuyên kinh doanh hàng hải sản khô cho biết, bà và các tiểu thương chưa nghe thông tin gì về việc bỏ thuế khoán cũng như việc phải có hóa đơn kiểm soát đầu vào, đầu ra của hàng hóa. “Tôi cũng tìm hiểu, đọc ở nhiều báo, nhiều trang mạng xã hội và chưa hiểu cụ thể. Chúng tôi chưa nghe được thông báo hay hướng dẫn chính thức nào từ cơ quan thuế về vấn đề này”, bà Trang cho hay.

Cũng theo bà Trang, việc khởi tạo hóa đơn cho mọi giao dịch mua vào, bán ra đối với các hộ kinh doanh của chợ là khó. “Nếu là quy định thì tiểu thương chúng tôi thực hiện thôi. Tuy nhiên, ví dụ như tôi bán hàng hải sản khô. Mực khô mà lấy cả lô hàng của công ty thì chắc chắn có giấy tờ hóa đơn mua vào. Nhưng nếu của ngư dân họ vớt được 5, 10 kg cá khô nhỏ làm gì có giấy tờ”.

Ngoài ra, tại chợ truyền thống khác với các cửa hàng bán lẻ hiện đại đó là văn hóa mặc cả. “Niêm yết giá, nếu họ mua y như vậy thì dễ rồi. Mình có thể đầu tư máy xuất hóa đơn in ra liền. Nhưng khách họ thích mặc cả, nhiều khi chỉ bớt 5.000, 10.000 đồng nhưng vẫn là trả giá. Như vậy thì xuất hóa đơn thế nào”, tiểu thương Kim Thoa, kiốt 163, đình 2, chợ Cồn nói.

Cần thông tin để tiểu thương thấy chủ trương bỏ thuế khoán là đúng và có ích

Tiểu thương Lê Thị Tức, quầy hàng quần áo, đình 2, chợ Cồn cho biết, bà và một số tiểu thương đóng thuế khoán từ 1 triệu đồng/tháng đã được cơ quan thuế mời lên để hướng dẫn chuyển đổi sang phương thức kê khai thuế mới. Tuy nhiên, hầu hết tiểu thương còn băn khoăn chưa hiểu được lợi ích cũng như tính cần thiết của việc bỏ thuế khoán cũng như cảm thấy sẽ rất khó khăn nếu mua bán hàng nghìn đồng cũng phải có hóa đơn.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Phan Thành Thoại - Trưởng Ban quản lý chợ Cồn - cho biết, Ban quản lý chợ đã cung cấp danh sách các tiểu thương cho bên đơn vị quản lý thuế nhưng việc thông tin, hướng dẫn chậm.

Theo đại diện Ban quản lý chợ Cồn, chủ trương về bỏ thuế khoán, kiểm soát giao dịch mua bán bằng hóa đơn bán lẻ là đúng nhưng cần phải có lộ trình và xem xét áp dụng ra sao cho từng đối tượng cụ thể. Đặc biệt là phải tuyên truyền, thông tin hướng dẫn cho tiểu thương. “Doanh nghiệp thì có nhập có xuất, còn ở chợ truyền thống, tiểu thương mua bán nhỏ lẻ hầu như không có ghi chép. Họ không phải cố ý thực hiện sai quy định mà đó là thói quen, văn hóa mua bán tại chợ truyền thống từ xưa đến nay”, ông Thoại nói và nhận định: “Về lâu dài, phải thực hiện kê khai đầy đủ là đúng nhưng cần có lộ trình cụ thể, phải có chính sách, quy định rõ ràng thì tiểu thương mới biết. Cần chỉ rõ cho tiểu thương thấy việc bỏ thuế khoán có lợi ích gì, hợp lý ở điểm nào. Phải hướng dẫn cụ thể ngành hàng của họ thì phải kê khai ra sao, rồi tập huấn ra sao. Chứ hiện tại, tiểu thương vẫn chưa nắm được gì”.

Việc kiểm soát giao dịch mua bán, lưu thông hàng hóa bằng hóa đơn điện tử là vô cùng đúng đắn để minh bạch giao dịch thương mại, góp phần quan trọng vào chống gian lận thương mại, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh, chống thất thu thuế, bảo vệ người tiêu dùng và doanh nghiệp kinh doanh chân chính. Tuy nhiên, với nét văn hóa mua bán đặc trưng tại chợ truyền thống thì cần phải có sự vào cuộc mạnh mẽ hơn của cơ quan thuế, các bên liên quan để tuyên truyền, tạo sự đồng thuận trong tiểu thương về chuyển đổi hình thức thuế, xuất hóa đơn điện tử.

Ngoài ra, một vấn đề lớn đó là máy móc để tiểu thương thực hiện xuất hóa đơn điện tử. Mặc dù Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân có nội dung: Cung cấp miễn các nền tảng số, phần mềm kế toán dùng chung, dịch vụ tư vấn pháp lý, đào tạo về quản trị thuế, kế toán,… cho các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, nhưng cơ quan nào sẽ là người thực hiện và bao giờ mới thực hiện.

Giải quyết được những điểm khó khăn trên, tin rằng, tiểu thương cũng như các hộ kinh doanh cá thể khác hoàn toàn sẵn sàng chuyển sang hình thức đóng thuế theo doanh thu thực (xuất hóa đơn điện tử).

Nghị định 70/2025/NĐ-CP ngày 20/3/2025 của Chính phủ quy định từ ngày 1/6, hộ kinh doanh doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm phải xuất hóa đơn điện tử. Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị hướng đến việc bỏ thuế khoán đối với các hộ kinh doanh chậm nhất trong năm 2025. Nhưng đến hiện tại, tiểu thương chưa nhận được thông tin hướng dẫn từ cơ quan thuế; chưa được chỉ ra những lợi ích, sự cần thiết của việc bỏ thuế khoán, đóng thuế theo doanh thu. Nhiều khó khăn khác liên quan đến máy móc để xuất hóa đơn cũng là câu hỏi cần giải đáp để tìm được sự đồng thuận khi thực hiện các quy định mới về hóa đơn này.