Trả lời Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, ông Lê Văn Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Kế toán Thuế Keytas cho biết, đã một tháng kể từ thời điểm hàng chục ngàn hộ kinh doanh (HKD) chính thức bước vào giai đoạn chuyển mình quan trọng - bắt buộc xuất hóa đơn điện tử từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế.

Tuy nhiên, trước rất nhiều thắc mắc từ các hộ kinh doanh về việc không có hoá đơn đầu vào mà vẫn phải xuất đầu ra, ông Tuấn khẳng định vấn đề này không liên quan trực tiếp đến nghĩa vụ thuế của hộ kinh doanh và nêu ra những điểm mấu chốt HKD cần lưu ý, tránh gặp rắc rối và rủi ro trong tương lai.

Thứ nhất, hàng hoá không có hóa đơn đầu vào vẫn phải xuất hóa đơn đầu ra. Nếu từ trước tới nay, hộ kinh doanh nhập hàng “không giấy tờ”, thì từ 01/06 hộ kinh doanh thuộc diện chuyển đổi vẫn phải xuất hóa đơn khi bán ra. Việc thiếu hóa đơn đầu vào không ảnh hưởng đến việc xuất hóa đơn đầu ra khi bán hàng.

Thứ hai, vị chuyên gia thuế khẳng định, vấn đề hóa đơn đầu vào không liên quan trực tiếp đến nghĩa vụ thuế. HKD nộp thuế theo doanh thu, không phải lợi nhuận, vì vậy cơ quan thuế không yêu cầu phải có đủ hóa đơn đầu vào. Việc hộ kinh doanh cần tuân thủ là xuất hóa đơn đầu ra, kê khai và nộp thuế đầy đủ. Tuy nhiên, hóa đơn đầu vào là cơ sở để cơ quan chức năng khác quản lý nguồn gốc hàng hóa, hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ.

Thứ ba, không có đầu vào rất dễ gặp rủi ro với sự kiểm tra của cơ quan quản lý thị trường của Bộ Công thương. Đơn vị này có thể yêu cầu hộ kinh doanh giải trình nguồn gốc hàng hóa.

“Đây là câu chuyện hoàn toàn khác với nghĩa vụ thuế”, ông Tuấn nhấn mạnh.

Thứ tư, hộ kinh doanh nên thay đổi và dần tập thói quen lấy hoá đơn đầu vào khi nhập hàng hoá. Khi hộ kinh doanh phải xuất hóa đơn bán hàng, cũng nên yêu cầu người bán, nhà cung cấp xuất hóa đơn cho mình. Đây là mắt xích quan trọng giúp việc kinh doanh vận hành minh bạch.

Song song, về phía người bán cũng cần chủ động xuất hóa đơn cho bên mua là các doanh nghiệp và hộ kinh doanh. Nếu không, có thể bị phạt đến 100 triệu đồng cho hành vi xuất hóa đơn không đầy đủ thông tin người mua.

Thứ năm, có 6 trường hợp được pháp luật thuế cho phép lập bảng kê thay vì hóa đơn. Ông Tuấn nêu quy định của pháp luật thuế, không phải trường hợp nào cơ quan thuế cũng bắt buộc phải có hóa đơn khi mua vào.

“Mua hàng hóa là nông, lâm, thủy sản của người sản xuất, đánh bắt trực tiếp bán ra; Mua phế liệu của người trực tiếp thu nhặt; Mua tài sản, dịch vụ của hộ, cá nhân không kinh doanh trực tiếp bán ra…”, vị chuyên gia thuế nêu ví dụ.

Thứ sáu, hộ kinh doanh cần biết sai hóa đơn không còn “hủy” như trước đây. Quy định tại Nghị định 70 năm 2023 của Chính phủ đã không còn khái niệm hủy hóa đơn. Nếu ghi sai, hộ kinh doanh chỉ có thể lập hóa đơn điều chỉnh hoặc thay thế.

Thứ bảy, hộ kinh doanh nên kiểm kê hàng hóa tại ngày 31/5. Để tránh nhầm lẫn giữa hai giai đoạn (trước và sau 01/06), nên thực hiện kiểm kê hàng hóa tồn kho để đảm bảo minh bạch về số lượng và nguồn gốc. Nếu giá trị hàng tồn kho lớn, hãy sử dụng dịch vụ đơn vị định giá độc lập để xác định giá trị thực tế của hàng tồn kho.

Cuối cùng, ông Lê Văn Tuấn nêu quan điểm, sẽ không có “công thức chung” cho mọi HKD, mọi loại hình kinh doanh. Mỗi ngành, mỗi mô hình sẽ có cách vận hành và rủi ro khác nhau. Vì vậy, việc chủ hộ kinh doanh tự trang bị kiến thức pháp lý, hiểu rõ pháp luật thuế mới là cách an toàn nhất.

“Thay đổi của nhóm 37.000 hộ kinh doanh từ 1/6 không chỉ là về mặt kỹ thuật xuất hóa đơn, mà còn là bước tiến lớn trong minh bạch thương mại và quản trị rủi ro pháp lý. Dù là hộ nhỏ lẻ hay đang mở rộng kinh doanh, hãy chuẩn bị thật kỹ về kiến thức pháp luật thuế, trường hợp khó nắm bắt có thể tham khảo các chuyên gia về tư vấn thuế để không vướng sai sót đáng tiếc”, ông Tuấn đưa ra lời khuyên.

Cục Thuế mới đây cũng đã khẳng định, có khoảng trên 37.000 hộ kinh doanh thuộc diện phải áp dụng quy định sử dụng hoá đơn điện tử (HĐĐT) từ 1/6, chiếm khoảng 1% trong tổng số hơn 3,6 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động. Như vậy, có tới 99% hộ kinh doanh không bị ảnh hưởng bởi quy định tại Nghị định 70 năm 2025 về việc xuất hoá đơn điện tử từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế.