Dễ dàng tiếp cận thẻ tín dụng hơn

Gần đây, trên một diễn đàn tài chính – ngân hàng, một thành viên có tên P.P.T (TP. HCM) chia sẻ trải nghiệm đầy bất ngờ khi mở thành công một thẻ tín dụng trực tuyến với hạn mức 40 triệu đồng mà không cần chứng minh thu nhập. Điều kiện duy nhất mà người dùng này đáp ứng, ngoài việc cung cấp các thông tin cá nhân cơ bản, là đạt thứ hạng mua sắm cao nhất (kim cương) trên một sàn thương mại điện tử.

Điều này đồng nghĩa với việc trong vòng 6 tháng gần nhất, người này đã chi tiêu tối thiểu 15 triệu đồng mỗi tháng trên nền tảng đó. Anh P.P.T cho rằng đây là cách tiếp cận đơn giản, giúp người tiêu dùng dễ dàng sở hữu thẻ tín dụng mà không cần trải qua các thủ tục tài chính phức tạp như trước đây.

Tương tự, chị T.N.N (Hà Nội) cho biết dù từng nhiều lần đăng ký mở thẻ tín dụng trực tuyến tại một số ngân hàng nhưng đều bị từ chối do không có lịch sử tín dụng. Tuy nhiên, khi đăng ký qua một sàn thương mại điện tử, chị nhanh chóng được cấp một thẻ tín dụng quốc tế chỉ dựa trên dữ liệu chi tiêu tại sàn này. Dù hạn mức thẻ chưa cao, nhưng đây là cơ hội để chị T.N.N bắt đầu xây dựng lịch sử tín dụng, điều mà trước đó chị không thể làm được qua các kênh truyền thống.

Theo tìm hiểu của VietnamFinance, ngày càng nhiều ngân hàng áp dụng phương thức cấp thẻ tín dụng dựa trên hành vi chi tiêu tại các sàn thương mại điện tử. Điểm đáng chú ý là ngay cả những khách hàng chưa từng có lịch sử tín dụng vẫn có thể mở thẻ một cách thuận lợi.

Thay vì yêu cầu bảng lương hoặc giấy tờ chứng minh thu nhập như thông lệ, một số ngân hàng chỉ cần xem xét mức độ chi tiêu và xếp hạng khách hàng trên sàn. Điều này cho thấy xu hướng mới trong xét duyệt tín dụng: khả năng mua sắm dần trở thành một tiêu chí quan trọng, thay thế một phần yếu tố truyền thống là thu nhập và khả năng trả nợ.

Cách tiếp cận này đặt ra nhiều câu hỏi về chính sách quản lý rủi ro của các ngân hàng. Liệu việc đánh giá khách hàng dựa trên sức mua có thực sự phản ánh đúng khả năng tài chính của họ? Một cá nhân có thể đạt mức chi tiêu cao nhờ các chương trình ưu đãi, trả góp không lãi suất hoặc sự hỗ trợ tài chính từ gia đình, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc họ có thu nhập ổn định hay đủ năng lực trả nợ khi đến hạn.

Bên cạnh đó, việc mở thẻ tín dụng ngày càng dễ dàng hơn cũng đặt ra lo ngại về nguy cơ gia tăng nợ xấu, đặc biệt trong bối cảnh nhiều người tiêu dùng chưa thực sự hiểu rõ về quản lý tài chính cá nhân.

Mô hình quản trị rủi ro tín dụng đã thay đổi thế nào?

Trái với những lo ngại về rủi ro tiềm ẩn, ông Nguyễn Minh Quang, Tổng Giám đốc Công ty Công nghệ FIMI, người có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực ngân hàng và tài chính tiêu dùng, nhận định rằng việc bổ sung tiêu chí chi tiêu vào đánh giá rủi ro khách hàng là một bước tiến tích cực trong quản trị tín dụng.

“Các ngân hàng đang tận dụng công nghệ phân tích dữ liệu để xây dựng mô hình chấm điểm tín dụng, giám sát lịch sử chi tiêu và thanh toán của khách hàng. Nhờ đó, họ có thể nhận diện sớm các dấu hiệu chi tiêu quá mức, kịp thời điều chỉnh hạn mức hoặc áp dụng biện pháp kiểm soát rủi ro phù hợp. Nếu hạn mức được điều chỉnh theo sát năng lực tài chính thực tế, phù hợp với sức chi tiêu của khách hàng, tỷ lệ nợ xấu sẽ giảm đáng kể, đồng thời thúc đẩy khách hàng sử dụng thẻ một cách hợp lý hơn”, ông Quang phân tích.

Theo ông, phương pháp xét duyệt tín dụng truyền thống dựa trên thu nhập có nhiều hạn chế, đặc biệt là đối với nhóm lao động tự do, freelancer hoặc những người không có bảng lương cố định. Hơn nữa, việc chỉ dựa vào sao kê thu nhập có thể dẫn đến nguy cơ gian lận do giấy tờ bị làm giả hoặc không phản ánh đầy đủ thực trạng tài chính của khách hàng.

Trong khi đó, việc đánh giá dựa trên hành vi chi tiêu cho phép ngân hàng sử dụng dữ liệu thực tế, theo dõi giao dịch hàng ngày để có cái nhìn sát thực hơn về khả năng tài chính của khách hàng. Điều này giúp mở rộng phạm vi tiếp cận tín dụng, đặc biệt đối với những cá nhân không có thu nhập ổn định nhưng có lịch sử chi tiêu minh bạch.

Tuy nhiên, ông Quang cũng nhấn mạnh rằng việc dựa vào dữ liệu chi tiêu không thay thế hoàn toàn tiêu chí "khả năng trả nợ" mà chỉ đóng vai trò bổ sung, giúp quy trình xét duyệt tín dụng trở nên linh hoạt hơn. Dữ liệu giao dịch cho phép ngân hàng đánh giá khách hàng một cách toàn diện, thay vì chỉ dựa vào con số thu nhập cố định.

Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt giữa các ngân hàng và sự phát triển mạnh mẽ của thanh toán số, phương pháp xét duyệt tín dụng dựa trên hành vi chi tiêu giúp các ngân hàng nâng cao năng lực quản trị rủi ro, tối ưu hóa quy trình cấp tín dụng và gia tăng lợi thế cạnh tranh.

Dẫu vậy, phương pháp này cũng đi kèm với những thách thức, như rủi ro đánh giá sai lệch nếu dữ liệu giao dịch không phản ánh đúng khả năng tài chính thực sự của khách hàng. Hành vi chi tiêu có thể không phản ánh đầy đủ khả năng tài chính thực sự của khách hàng, gây ra rủi ro nếu khách hàng chi tiêu quá mức mà không có nguồn thu nhập ổn định

Ngoài ra, việc xử lý khối lượng dữ liệu lớn đòi hỏi ngân hàng phải đầu tư mạnh vào công nghệ và nhân sự chuyên môn để đảm bảo độ chính xác trong đánh giá rủi ro. Nếu hệ thống phân tích không đủ tinh vi, nguy cơ khách hàng rơi vào tình trạng chi tiêu quá mức dẫn đến nợ xấu là điều khó tránh khỏi. Đồng thời, việc phụ thuộc vào dữ liệu giao dịch số cũng đặt ra yêu cầu cao về bảo mật thông tin, nhằm tránh rủi ro rò rỉ dữ liệu khách hàng và đảm bảo an toàn hệ thống tài chính.