PV: Theo ông, những động lực chính nào đang là yếu tố thúc đẩy tăng trưởng kinh tế 9 tháng năm 2025?

TS. Nguyễn Đức Độ: Trong 9 tháng năm 2025 GDP tăng 7,85% nhờ tất cả các cấu thành của tổng cầu đều tăng mạnh. Đặc biệt, tiêu dùng và tích lũy tài sản đã tăng mạnh hơn GDP, với tốc độ tương ứng là 8,07 và 8,52%. Xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ 9 tháng năm 2025 mặc dù tăng chậm hơn so với nhập khẩu (15,51% so với 16,75%), nhưng đây cũng là con số khá ấn tượng trong bối cảnh thuế quan xuất khẩu vào thị trường Hoa Kỳ bị nâng lên mức 20%.

TS. Nguyễn Đức Độ

Nhờ xuất khẩu tiếp tục tăng trưởng cao, chỉ số sản xuất công nghiệp IIP cũng đạt mức tăng trưởng 9,1%, trong đó ngành chế biến, chế tạo tăng 10,4% cao nhất kể từ năm 2020. Có thể kể đến một số sản phẩm công nghiệp có tốc độ tăng trưởng 2 con số như sản xuất ô tô, tivi, xi măng, thép cán, quần áo, giày dép. Cùng với đó là các ngành khác như xây dựng, dịch vụ cũng tăng trưởng khá cao với các mức tương ứng là 9,33% và 8,49%.

Như vậy, có thể thấy rằng, hầu hết các lĩnh vực của nền kinh tế đều có mức tăng trưởng tốt và đóng góp vào mức tăng trưởng GDP tổng thể.

PV: Xuất khẩu tăng trưởng, nhưng vẫn chịu ảnh hưởng từ thị trường thế giới. Ông đánh giá thế nào về khả năng duy trì đà xuất khẩu trong quý IV/2025?

TS. Nguyễn Đức Độ: Các đánh giá mới nhất cho thấy tác động của thuế quan đến tăng trưởng kinh tế toàn cầu không quá mạnh. Chính vì vậy, hầu hết các tổ chức quốc tế đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm 2025 lên mức cao hơn. Điển hình, tháng 9/2025, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), Liên hợp quốc và Fitch Ratings lần lượt dự báo mức tăng trưởng kinh tế thế giới năm 2025 đạt mức 3,2%; 2,5%; và 2,4%, đều cao hơn so với các dự báo trước đó. Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) vào tháng 7/2025 cũng nâng dự báo tăng trưởng lên 3%. Với những dự báo này, chúng ta có thể kỳ vọng xuất khẩu của Việt Nam trong những tháng cuối năm 2025 tiếp tục khả quan.

Tuy nhiên, nếu tính trung bình 4 quý, có thể thấy rằng, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam đang có xu hướng đi ngang và khó có đột phá trong thời gian tới. Ngoài ra, vẫn còn một số rủi ro khi Hoa Kỳ và Trung Quốc chưa đạt được đồng thuận cuối cùng về thuế quan. Điển hình là việc gần đây Tổng thống Trump đã đe dọa áp thuế quan 100% đối với hàng hóa Trung Quốc. Điều này, nếu xảy ra, chắc chắn sẽ tác động tiêu cực đến kinh tế Hoa Kỳ, Trung Quốc, thế giới và Việt Nam.

9 tháng năm 2025, hầu hết các lĩnh vực của nền kinh tế đều có mức tăng trưởng tốt. Ảnh: Đức Thanh

PV: Ông dự báo thế nào về tăng trưởng GDP quý IV và cả năm 2025?

TS. Nguyễn Đức Độ: Với việc xuất khẩu khó có khả năng tạo đột phá trong quý IV, việc cải thiện tốc độ tăng trưởng GDP trong quý IV/2025 sẽ chủ yếu phụ thuộc vào các chính sách thúc đẩy nhu cầu trong nước. Nếu Chính phủ, Quốc hội kịp thời ban hành các giải pháp kích cầu tiêu dùng, như tăng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế thu nhập cá nhân và người phụ thuộc, đồng thời quyết liệt hơn nữa trong việc đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, mức tăng trưởng trên 8% trong quý IV có thể được duy trì, đồng thời nâng tăng trưởng GDP cả năm 2025 lên mức 8%.

PV: Để đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn 2026 - 2030, Việt Nam cần ưu tiên những chính sách và động lực gì ngay từ quý IV/2025?

TS. Nguyễn Đức Độ: Do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, giai đoạn 2020 - 2024 kinh tế Việt Nam đã tăng trưởng dưới mức tiềm năng. Vì vậy, trong giai đoạn 2026 - 2030, nền kinh tế có thể tăng trưởng cao hơn mức tiềm năng để bù lại.

Tuy nhiên, mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn 5 năm tới là thách thức rất lớn. Để đạt mức tăng trưởng cao trong giai đoạn dài, Việt Nam cần những chính sách thúc đẩy tổng cung mạnh mẽ nhất có thể. Có rất nhiều việc phải làm ngay từ bây giờ và trên thực tế đang được tiến hành như tăng đầu tư cho khoa học công nghệ; ban hành các cơ chế khuyến khích đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp; hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Tôi cho rằng, quan trọng nhất là phải đẩy mạnh hơn nữa cải cách thể chế, cắt giảm thủ tục hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh theo hướng thông thoáng, công bằng nhằm thu hút đầu tư trong và ngoài nước, bởi đây là “điểm nghẽn của điểm nghẽn” như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nói. Ngoài ra, việc duy trì ổn định vĩ mô cũng là điều kiện cần để quá trình tăng trưởng không bị gián đoạn.

PV: Xin cảm ơn ông!

Quý IV phải tăng ít nhất 9,5% đến 10,2% Theo Cục Thống kê (Bộ Tài chính), GDP quý III/2025 tăng 8,23% - mức cao thứ 2 trong giai đoạn 2011 - 2025, chỉ sau quý III/2022 (14,38%). Tính chung 9 tháng năm 2025, GDP tăng 7,85% - mức tăng cao thứ 2 trong hơn một thập kỷ, chỉ sau năm 2022 là thời điểm nền kinh tế phục hồi mạnh sau đại dịch Covid-19. Dù đã đạt được kết quả rất đáng ghi nhận, bà Nguyễn Thị Hương - Cục trưởng Cục Thống kê cho hay, để đạt mục tiêu tăng trưởng 8,3-8,5% cho cả năm, GDP quý IV phải tăng từ 9,5% đến 10,2% - một thách thức không nhỏ. Kịch bản hiện tại mới “chạm” mức 8% nếu nỗ lực tối đa, trong khi những biến động bên ngoài và áp lực trong nước vẫn hiện hữu. Theo bà Hương, bối cảnh toàn cầu còn nhiều bất định, tăng trưởng kinh tế thế giới chậm lại, thiên tai có thể tác động đến nông nghiệp - khu vực vốn đóng vai trò “bộ đệm” cho nền kinh tế trong bối cảnh biến động. IMF cảnh báo, chính sách thuế quan mới của Hoa Kỳ sẽ lan tỏa mạnh hơn trong quý IV khi đơn hàng xuất khẩu bắt đầu phản ánh chi phí tăng, có thể khiến GDP giảm 0,5 - 0,7 điểm phần trăm nếu không được bù đắp bằng đầu tư công và tiêu dùng nội địa.