Luật Đầu tư công (sửa đổi) có chương riêng về ODA

Tại Hội thảo lấy ý kiến các đối tác phát triển về dự thảo Luật Đầu tư công (sửa đổi) do Bộ KH&ĐT tổ chức hô 13/9, Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Trần Quốc Phương cho biết Bộ đã tiến hành rà soát, báo cáo cấp có thẩm quyền sửa đổi quy định pháp luật đầu tư công theo hướng đơn giản hóa thủ tục, bao gồm 29 chính sách mới, tập trung trong 5 nhóm lĩnh vực.

"Một trong 5 nhóm chính sách được sửa đổi là thúc đẩy thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn ODA và vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài, bằng cách thiết kế một chương riêng"- Thứ trưởng Trần Quốc Phương chia sẻ.

Ông Phạm Hoàng Mai, Vụ trưởng Vụ Kinh tế đối ngoại, Bộ KH&ĐT cho biết thêm, khi thiết kế chương ODA, Ban Soạn thảo đặt ưu tiên giải quyết những khó khăn vướng mắc trong triển khai dự án ODA.

Theo đó, có 9 vấn đề được sửa đổi, bổ sung gồm: Đơn giản hóa nội dung phê duyệt đề xuất; Phân cấp thẩm quyền, đơn gian hỏa thủ tục phê duyệt chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư; Đơn gian hỏa thủ tục đôi với dự án đầu tư sử dụng vốn ODA không hoàn lại; Bổ sung quy định dừng dự án sử dụng vốn ODA, vấn vay ưu đãi theo các giai đoạn của dự án; Điều chính quy định về thời gian bố trí vốn và giải ngân; Bổ sung quy định về giải ngân dự án; Điều chỉnh quy định về hạn mức; Làm rõ quy định cơ quan gửi đề xuất dự án do công ty con làm chủ đầu tư; Điều chính quy định về nguồn vốn và khả năng cân đôi vốn.

Theo Vụ trưởng Phạm Hoàng Mai, điểm nổi bật của các quy định mới này là đã phân cấp nhiều hơn thẩm quyền cho UBND, cơ quan chủ quản, các dự án viện trợ không hoàn lại được phân cấp cho UBND. Những phân cấp này phù hợp với các chính sách pháp luật trong nước.

Đáng chú ý, trước đây dự án chỉ được giải ngân, triển khai thực hiện khi có kế hoạch trung hạn và kế hoạch đầu tư công hàng năm. Nhiều đối tác phát triển đã có ý kiến về việc phải bổ sung kế hoạch hàng năm sẽ ảnh hướng đến tiến độ triển khai, giờ dự thảo Luật Đầu tư công (sửa đổi) cho phép triển khai rồi báo cáo cấp có thẩm quyền sau (hậu kiểm).

Với các quy định về dừng dự án ODA, vốn vay ưu đãi theo từng giai đoạn dự án, trước đây không quy định, nay chia thành 2 mốc thời gian: chưa thực hiện và đang thực hiện và cùng với đó là quy trình xử lý…

Hay Dự thảo luật cho phép giải ngân độc lập vốn vay lại và vốn cấp phát. Có ý kiến lo ngại, các địa phương sẽ không triển khai các hợp phần cho vay lại, nhưng sẽ có những điều khoản để bắt buộc các địa phương phải giải ngân phần vốn vay lại..

Đối tác phát triển đánh giá cao Đự thảo Luật

Hội thảo có sự tham dự của nhiều đối tác phát triển như: WB, ADB, IMF, UNICEF, JICA, AFD, WHO, ILO...

Tại Hội thảo, đại diện các đối tác phát triển đã đánh giá cao dự thảo của Luật Đầu tư công (Sửa đổi), đặc biệt là các chính sách về dự án ODA. Những chính sách vượt trội được thảo luận và đánh giá cao là: Việc phân cấp, phân quyền trong việc phê duyệt và thực hiện các dự án; Đơn giản hóa thủ tục đầu tư dự án; Tách bồi thường, giải phóng mặt bằng; Thành dự án độc lập..,.

Đồng thời bày tỏ mong muốn Chính phủ sớm ban hành Nghị định hướng dẫn để có thể thực hiện luật ngay sau khi có hiệu lực.

Đại diện Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), bà Susan Lim, Chuyên gia cao cấp quản lý danh mục đầu tư, Cơ quan đại diện Thường trú ADB tại Việt Nam đã đánh giá cao các thay đổi lớn của dự thảo nh: Đơn giản hóa thủ tục; Trao quyền nhiều hơn; Giảm thiểu thời gian liên quan, nhất là ở cấp chính quyền địa phương…

“Mục tiêu chính là làm sao sử dụng hiệu quả nhất vốn ODA. Với dự án khẩn cấp, ADB đề xuất cần có quy định cụ thể để có thể sử dụng vốn ODA hiệu quả hơn, ví dụ các dự án về thiên tai, bão lũ, biến đổi khí hậu…", Bà Susan Lim gợi ý.

Đánh giá cao những sửa đổi của Luật, bà Kathleen Whimp, Giám đốc Điều hành Hoạt động Dự án WB tại Việt Nam, Đông Á và Thái Bình Dương cho rằng đầu tư công có khối lượng ngày càng lớ, một số “siêu dự án” có thể có thời gian thực hiện kéo dài 3 kế hoạch trung hạn, do đó việc chuẩn bị mất rất nhiều chi phí.

“Cần có điều khoản riêng về tách riêng và phê duyệt dự án chuẩn bị cho dự án lớn; tổ chức đấu thầu một lần với dự án khả thi và tiền khả thi”- chuyên gia WB đề xuất.

Đại diện WB cũng kiến nghị cho phép các đơn vị con của doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) đứng ra vay vốn. Vốn ODA thường là hỗn hợp, bao gồm cả viện trợ không hoàn lại, lẫn cho vay ưu đãi… mà cho DNNN vay thì xử lý như thế nào, nếu không có quy định rõ ràng sẽ khó khăn khi thực hiện.

Ông Herve Conan, Giám đốc Quốc gia Việt Nam, Cơ quan phát triển Pháp (AFD) AFD đặc biệt ủng hộ các sửa đổi của Luật như: Đơn giản hóa thủ tục; Có chương riêng về ODA; Tiếp tục phân cấp phân quyền cho các địa phương, bao gồm thẩm quyền của HĐND, UBND, từ đó có thể đẩy mạnh việc thực hiện.

Với những dự án quan trọng quốc gia, chuyên gia AFD đề nghị cần được thực hiện nhanh chóng, cần linh hoạt hóa, đơn giản hóa đề xuất dự án.

“Tác động của các thay đổi là tích cực, chúng ta có thể khai mở tiềm năng trong quá trình triển khai các dự án ODA. Quan trọng là các thông tư hướng dẫn như thế nào. Đồng thời phải thay đổi các văn bản pháp luật khác để đảm bảo thống nhất, đồng bộ….”- Ông Daniel Plankermann, Giám đốc Ngân hàng tái thiết Đức (Văn phòng KFW tại Việt Nam) bày tỏ.

Đồng thời cho rằng trong quá trình chuyển tiếp, sẽ có những rủi ro do thay đổi chính sách. “Làm sao để quá trình chuyển tiếp được đơn giản hóa, các dự án đang chuẩn bị cũng được hưởng lợi?”-Đại diện KFW băn khoăn.

Đánh giá cao ý kiến đóng góp của các đối tác phát triển, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết, trong hồ sơ trình Dự án Luật cũng đã có Nghị định. “Chúng tôi sẽ hoàn thiện khi Dự án Luật được thông qua. Như các vị biết, Chính phủ còn đẩy các luật Đất đai, Nhà ở lên từ tháng 8, tức là công tác xây dựng ghị định rất cấp tập. Chúng tôi sẽ cố gắng thiết kế để các dự án đang chuẩn bị cũng được hưởng lợi, sẽ phân loại rõ các dự án đang chuẩn bị như thế nào thì được hưởng lợi…”- Thứ trưởng Phương chia sẻ.

Theo Bộ KH&ĐT, việc sửa đổi Luật Đầu tư công lần này rất toàn diện với tiến độ khẩn trương, yêu cầu về chất lượng cao nhằm khắc phục căn bản những khó khăn, hạn chế, vướng mắc, điểm nghẽn, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và khơi thông nguồn lực cho phát triển. Dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi) dự kiến thông qua tại kỳ họp thứ 8 tới đây của Quốc hội.